Dagur - 23.12.1995, Blaðsíða 14

14 - DAGUR - Laugardagur 23. desember 1995
Sardar Davoody er kúrdískur
flóttamaður. Árið 1982 flúði hann
frá Irak til Svíðþjóðar. Þar kynntist
hann eiginkonu sinni, sem er ís-
lensk, og í sumar flutti fjölskyldan
til Akureyrar. Mynd: BG
„Hver vegur að heiman er
vegurinn heim,“ segir í
texta við þekkt sönglag.
Ókunnar slóðir hafa löng-
um heillað mannfólkið.
Flestir þeirra sem í burtu
fara koma samt einhvern
tímann heim aftur og
jafnvel þeir sem aldrei
koma til baka vita að þeir
eiga sér heimaland. Þeir
eru þó til sem yfírgefa
land sitt ekki út af ævin-
týraþrá heldur einfald-
lega til að bjarga lífi sínu.
Þetta flóttafólk getur
aldrei farið til baka. Jafn-
vel þó því takist að aðlag-
ast lífsháttum nýs lands
eru þeir alltaf gestir. Út-
lendingar sem eiga hvergi
heima.
Hann á hvergi heima
Sardar Davoody er 36 ára
Kúrdi sem er búsettur á Akureyri.
Hann er flóttamaður sem flúði frá
írak til Svíþjóðar árið 1982 þegar
stríð geysaði milli Iran og Irak.
Hann er giftur íslenskri konu og
síðastliðið sumar fluttu hjónin
ásamt börnunum sínum tveimur til
Islands. I Svíþjóð átti hann og rak
veitingahús en á Akureyri vinnur
hann sem kokkur á Hótel KEA.
Blaðamaður Dags hitti Sardar að
máli og ræddi við hann um tildrög
þess að hann flúði heimaland sitt,
veruna í Svíþjóð og hvemig til-
finning það sé að geta ekki búið
meðal síns fólks. Honum líkar vel
bæði í Svíþjóð og á íslandi en
leynir því ekki að honum þykja
það hörð örlög að vera neyddur til
að búa í löndum þar sem hann
mun aldrei verða einn af hinum
innfæddu heldur verði hann alltaf
öðruvísi.
Gleymd þjóð
Kúrdar tilheyra þjóð sem ræður
ekki eigin ríki. Að mörgu leyti má
segja að Kúrdar séu gleymd þjóð
og hafa Vesturlönd lítið skipt sér
af högum Kúrda. Flestir Kúrdar
búa í Kúrdistan sem er landsvæði
í Iran, Irak og Tyrklandi auk
smærri svæða í Sýrlandi og fyrr-
um Sovétríkjunum. Nokkuð hefur
verið deilt um fjölda Kúrda því
ríkisstjómir þeirra landa sem
Kúrdar byggja hafa yfirleitt reynt
að draga úr stærð þjóðarinnar. Þó
er Ijóst að um einhverja tugi millj-
óna er að ræða. Áratugum saman
hafa Kúrdar barist fyrir sjálfræði
en orðið lítið ágengt. Síðustu árin
hafa Kúrdar verið töluvert í frétt-
um vegna átaka þeirra við stjóm
Saddams Husseins í írak og eins
vegna deilumála milli Kúrda og
stjómar Tyrklands.
I bók sinni, Atakasvœði í heim-
imtm, skýrir Jón Ormur Halldórs-
son frá því að eftir seinni heims-
styrjöldina hafi Kúrdum verið lof-
að að þeir fengju að stofna sjálf-
stætt ríki. Sigurvegarar fyrri
heimsstyrjaldarinnar, Bretar og
Frakkar, ákváðu hins vegar að
efna ekki loforðið við Kúrda, eink-
um vegna olíuhagsmuna á svæð-
inu. Sardar tekur undir að olían sé
mikilvæg í baráttunni um Kúrdist-
ari og stór ástæða fyrir hve lítið
miðar í sjálfstæðisátt. Hann nefnir
einnig að á þessu svæði sé vatn
gífurlega mikilvægt og að þar sé
komin önnur ástæða fyrir því
hvers vegna Tyrkland, Iran og
írak haldi fast í landsvæði byggð
Kúrdum. Sardar er þó varkár í öll-
um yfirlýsingum um stöðu mála í
Kúrdistan og greinilegt að átökin í
þessum heimshluta eru bæði flók-
in og viðkvæm.
Vildi ekki drepa fólk
Sardar bjó í þeim hluta Kúrdistan
sem tilheyrir írak og var við verk-
fræðinám í háskóla þegar stríð
braust út milli Iran og Irak. Lang-
flestir ungir menn í Irak vom kall-
aðir í herinn en þeir sem voru í
háskóla voru undanþegnir her-
skyldu á meðan á námi stóð. Um
leið og þeir höfðu lokið námi sátu
þeir við sama borð og aðrir og
þegar háskólanámi lauk fór Sardar
í herinn. „Ef menn eru kallaðir í
herinn í Irak hafa þeir ekkert val.
Ef einhver reynir að víkja sér und-
an lendir sá hinn sami í miklum
vandræðum. Ég vildi ekki setja
fjölskyldu mína í hættu með því
að fara ekki í herinn," segir Sardar
um ástæðu þess að hann reyndi
ekki að koma sér undan herskyld-
unni.
Að lokinni stuttri þjálfun var
hann sendur í stríðið. Hann vill lít-
ið tjá sig um reynslu sína úr stríð-
inu en tekur skýrt fram að þar leið
honum ekki vel. „Ég var ekki hrif-
inn af því að þurfa að taka þátt í
stríðinu. Ég vildi ekki vera þama
og vildi ekki drepa fólk. Þess
vegna flúði ég.“
Sardar flúði upp í fjöllin í
Norður-Irak. Þar hitti hann nokkra
„Ég var ekki hrif-
inn af því að þurfa
að taka þátt í stríð-
inu. Ég vildi ekki
vera þarna og vildi
ekki drepa fólk.
Þess vegna flúði
ég“
félaga og saman fóru þeir yfir
fjöllin, meðfram landamærum
Tyrklands og til Irans. „Við þurft-
um að ganga því ekki er hægt að
ferðast um með bílum í fjöllunum.
Við vorum 28 átta daga á leiðinni
og það var mjög kalt og mikill
snjór,“ segir Sardar um þessa
flóttaferð. „Þegar við komum til
Iran fengum við hæli sem flótta-
menn því þó íran væri í stríði við
Irak tóku þeir samt við flótta-
mönnum frá Irak. Sama stefna var
reyndar í gildi báðum megin og
Irakar tóku á móti flóttamönnum
frá íran,“ segir hann og telur að
með þessu hafi rrkisstjómum
landanna þótt þær vera að veikja
lið óvinarins.
Öruggur í Svíþjóð
Sardar dvaldi í borginni Urmia í
Iran í 2-3 mánuði áður en hann
hélt áfram til Svíþjóðar. „Kúrdísk
yfirvöld vildu gjarnan að ég yrði
þama áfram því til að mögulegt
væri að byggja upp kúrdískt þjóð-
félag var þörf á menntuðu fólki.
En lífið þama var erfitt. Matur var
af skomum skammti og lítill stöð-
ugleiki. Þegar hvorki efnahags- né
stjómmálalegur stöðugleiki er
fyrir hendi er erfitt að skipuleggja
framtíðina og ég og margir aðrir
menntaðir menn vildu meiri
stöðugleika. Ég vildi líka vinna
við mína sérgrein, sem var verk-
fræðin, en gekk illa að finna vinnu
í íran enda margir þarlendir verk-
fræðingar atvinnulausir á þessum
tíma,“ segir Sardar.
Með því að fara til annars lands
fannst honum að hann hefði
möguleika á að byggja sér örugga
framtíð. í fyrstu hafði hann áhuga
á að fara til Kaliforníu en tókst
ekki að fá vegabréfsáritun til
Bandaríkjanna. Bandaríkjamenn
voru ekki með sendiráð í Iran og
ekkert stjómmálasamband milli
þessara tveggja ríkja. Nokkrir vin-
ir Sardars höfðu flutt til Hollands
og aðrir til Danmerkur eða Sví-
þjóðar. Það varð úr að hann fór til
Svíþjóðar þar sem hann fékk
Óskum lesendum okkarsvo og
Norðlendingum öllum
gleóilegra jálav
og farsœldar á komandi ári.
Okkar beslu óskir mn
gleðilegyjál
ogfarsceld á komandi ári.
Björn Sigurðsson
Sérleyfishafi á Húsavík.
- nesti
Húsavík.