Dagur - 13.02.1996, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Þriðjudagur 13. febrúar 1996
Foreldraráðin vettvangur
máleíSnalegrar umræðu
Eins og fram hefur komið í þessum
pistlum þá er hlutverk foreldraráðs
margþætt og snýr bæði að skóla-
nefndinni og skólanum sjálfum.
Foreldraráði er ætlað að skila um-
sögn um áætlanir skólanefndar og
skólans sjálfs, fylgjast með því að
þessar áætlanir séu kynntar foreldr-
um og einnig að fylgjast með fram-
kvæmd þeirra. í þessum pistli verð-
ur vikið nokkuð að síðastnefnda
hlutverkinu.
Eftirlitshlutverk
foreldraráðs
Eflaust vex einhverjum í augum
það hlutverk foreldraráðs að
fylgjast með framkvæmd áætlana
um skólahald, hvort sem það snert-
ir áætlanir skólanefndar eða skól-
ans sjálfs. Störf fulltrúa í foreldra-
ráði verða væntanlega unnin í sjálf-
boðavinnu með öðrum störfum og
umfang þeirra því takmarkað.
Menntamálaráðuneytið og stofnan-
ir á þess vegum munu sinna
ákveðnu eftirliti eftir að rekstur
grunnskólans færist til sveitarfélaga
og leggja fyrir ýmis próf og kann-
anir, t.d. til að kanna þekkingu
nemenda.
Fyrst og fremst felst starf þeirra
sem setjast í foreldraráðið í því að
fylgjast með skólastarfi. þeir eiga
að lesa skólanámskrá og önnur
gögn frá skólanum og spyrja út í
það sem þar birtist. Lesa opinber
gögn og reglur um skólastarf t.d.
aðalnámskrá grunnskóla og bera
saman við það sem skólinn og
skólanefndin setja fram sem stefnu
sína. Spyrja skólastjóra og starfs-
menn skólans út í stefnuna og
framkvæmd hennar.
Umfram allt þarf að minnast
þess að foreldraráðið er vettvangur
fyrir málefnalega umræðu þar sem
forðast ber að festast í smáatriðum.
Hér er stuttur gátlisti sem hafa
má til hliðsjónar en hvert foreldra-
ráð hlýtur svo að móta sínar eigin
vinnureglur í samráði við foreldr-
ana í skólanum.
■ Skoða fjárhagsáætlun sveitarfé-
lagsins og bera saman framlög til
skólamála miðað við aðra mála-
flokka og miðað við framlög ann-
arra sveitarfélaga af svipaðri stærð.
■ Lesa grunnskólalög, reglugerðir og
reglur um skólahald frá mennta-
málaráðuneytinu og bera saman
við áætlanir sveitarfélags.
■ Lesa skólanámskrá sbr. ofan og
bera saman við aðalnámskrá og
grunnskólalög.
■ Skoða niðurstöður kannana og
prófa og fá skýringar hjá skóla-
stjóra.
■ Skoða skólahúsnæðið og aðbúnað
nemenda.
■ Skoða tækjakost skólans, bókasafn,
og annan búnað.
■ Spyrja út í starfsmannastefnu
starfsmannahald.
■ Heimsækja skólann á skólatíma.
■ Tala við foreldra og nemendur.
■ Tala við kennara og aðra starfs-
menn skólans.
■ Gangast fyrir skoðanakönnunum í
samráði við skólastjómendur þar
sem leitað er eftir viðhorfum nem-
enda, foreldra og starfsmanna skól-
ans.
■ Nota gátlista til að fá yfirlit yfír
ýmis atriði skólahaldsins.
■ Kynna sér skólaakstur t.d. með því
að fara í skólabílnum.
■ Kynna sér heimavistaraðstöðu þar
sem slíkt fyrirkomulag er í skólum.
■ Halda fundi með foreldrum eða
starfsmönnum til að afla upplýs-
inga.
Já, það er í mörg horn að líta en
ekki má gleyma því að margar
þessar leiðir hafa verið notaðar í
einhverri mynd á undanfömum ár-
um til að upplýsa foreldra og skóla-
nefndarmenn um gang mála í skól-
anum.
Með foreldraráðum er ekki ver-
ið að koma á fót einhverju apparati
sem á að vera með stækkunarglerið
að kíkja yfír öxlina á kennaranum
og stjórna hvemig hann ber sig að.
Kennarar em fagmenn í kennslu og
sem slíkir leggja þeir línumar um
það hvemig þeir vinna í skólanum.
Hinu má ekki gleyma að grunn-
skólalögin kveða skýrt á um að
og hlutverk skólans, í samvinnu við
heimilin sé að búa nemendur undir
líf og störf í lýðræðisþjóðfélagi.
í aðalnámskrá grunnskóla frá
1989 er mjög víða vikið að þætti
foreldra í skólastarfi og hvatt til
þess að heimili og skóli vinni sam-
an að því að ná meginmarkmiðum
grunnskólanáms, „til þess að þetta
takist þarf hvert foreldri/forráða-
maður að fá tækifæri til að taka
ábyrgan þátt í skólastarfi. Skólinn á
að eiga frumkvæði með því að
veita heimilum upplýsingar og leita
upplýsinga hjá foreldrum/forráð-
mönnum og samstarfs við þá. Starf
beggja aðila er háð þekkingu og
gagnkvæmu trausti og samvinnan
þarl' að byggjast á samábyrgð og
samstöðu um velferð hvers nem-
anda og aðstæðum hans til mennt-
unar og þroska.“
Stundum heyrast skólastjórar og
kennarar lýsa vonbrigðum yfir
áhugaleysi foreldra á skólastarfi en
hafa kannski ekki leitt hugann að
því að þetta áhugaleysi stafaði af
öryggisleysi. Foreldrar treysta sér
kannski ekki til að viðra skoðun
sína á skólamálum ef þeir hafa ekki
fengið nægar upplýsingar um gang
mála í skólanum. Þetta gæti breyst
til batnaðar með tilkomu foreldra-
ráðanna. Þar er kominn nýr vett-
vangur til að koma á framfæri við
skólastjómendur og skólanefnd
sjónarmiðum þeirra sem eiga böm í
skólanum. Þar verða veittar upplýs-
ingar og þar má spyija alls konar
spurninga.
Unnur Halldórsdóttir.
Höfundur er formaður Heimilis og skóla.
Fundarboð
Verkalýðsfélögin í Eyjafirói
boða til sameiginlegra funda
um nýjan kjarasamning um
lífeyrismál.
Fundirnir verða haldnir á Akureyri og Dalvík
Miðvikudaginn 14. febrúar kl. 20.30
í Alþýðuhúsinu á Akureyri, 4. hæð.
Fimmtudaginn 15. febrúar kl. 20.30
í Víkurröst á Dalvík.
LANDSSAMTÖK
N
HEIMILI OG SKOLI
Kári Arnór Kárason framkvæmdastjóri Lífeyrissjóðs Norður-
lands mun kynna samninginn og svara fyrirspurnum.
Umhverfisvernd - náttúruvernd
í lok fundanna verður atkvæðagreiðsla um samninginn.
Verkalýðsfélagið Eining, Eyjafirði,
Iðja, félag verksmiðjufólks,
Félag byggingamanna, Eyjafirði,
Félag málmiðnaðarmanna, Akureyri.
Astmadagar
1
Akureyrarapóteki
Fimmtudaginn 15. febrúar
kl. 13-18
Föstudaginn 16. febrúar
kl. 10-16
Astmasjúklingar!
Komið og fræðist um
sjúkdóminn, lyfin
og úðatækin.
AKUREYRAR APÓTEK
Hafnarstræti 104, 600 Akureyri
Sími 462 2444
Stundum lendir maður á leiðinleg-
um fundum, en þó kemur fyrir að
maður þvælist á áhugaverða og
skemmtilega fundi, þó það sé nú
því miður miklu sjaldnar. Ég brá
mér á laugardaginn í Deigluna á
Akureyri á fund hjá Félagi áhuga-
manna um heimspeki. Sjálfur er
ég enginn heimspekingur, en efnið
vakti áhuga minn, því þarna talaði
Páll Skúlason heimspekingur um
náttúruverndarmál. Er skemmst
frá því að segja að þetta er einn
áhugaverðasti fyrirlestur sem ég
hef lengi heyrt, og fór ég heim svo
upptendraður að ég get ekki annað
en sagt fleirum frá einu atriði í
máli Páls. Svo fer þegar einhver
skýrir það sem maður hefur ekki
skilið eða maður heyrir einhvern
segja það sem maður hefur lengi
hugsað en ekki getað komið orð-
um að.
Páll gerir skýran greinarmun á
hugtökunum náttúra og umhverfi.
Náttúran er allt sköpunarverkið,
öll náttúran, en umhverfið er sá
hluti náttúrunnar sem maðurinn er
búinn að breyta og leggja undir
sig. Umhverfið var einu sinni hluti
af hinni óspiltu náttúru, en í hönd-
um mannsins hefur hún umhverfst
og orðið að húsum, vegum og
skipum, umhverfi, sem er á
ábyrgð okkar mannanna. Húsa-
friðunarsjóður og Samtök búvéla-
safnara við Eyjafjörð fást sam-
kvæmt þessu við umhverfis-
vernd. Náttúruvernd er hins
vegar víðtækari og fæst við vernd-
un náttúrunnar, hinnar ósnortu
náttúru. Þess ber þó að geta að
náttúruvernd nær ekki bara yfir
hina ósnortu náttúru heldur einnig
liina umhverfðu náttúru, umhverf-
ið. Náttúruverndarráð á að fást við
náttúruvernd. Hjá mér vaknaði sú
spurning hvort nýstofnað um-
hverfisráðuneyti ætti samkvæmt
Tilefni þessarar greinar Bjarna
Guðleifssonar er að hans mati afar
athyglisverður fyrirlestur dr. Páls
Skúlasonar í Dciglunni á Akureyri
sl. laugardag.
... hugarfarsbreyt-
ing jardarbúa
verður að byrja í
skólunum. Það
verður að leggja
margfalt meíri
áherslu á fræðslu
um náttúruna í
skólakerfinu, og
þessi kennsla á
að byrja í grunn-
skólunum.
þessu að heita náttúrumálaráðu-
neyti. Iðnaðarráðuneytið, sjávarút-
vegsráðuneytið og landbúnaðar-
ráðuneytið fást við umhverfið en
umhverfisráðuneytið ætti sam-
kvæmt þessu að fást við náttúr-
una.
Við raunvísindamenn, sem
höllumst að náttúruvernd, væntum
yfirleitt ekki mikilla hluta í þess-
um hugðarefnum okkar frá hug-
vísindamönnum. Hugvísinda-
mennirnir eru að okkar mati að
fást við óraunverulega, óáþreifan-
lega og ómælanlega hluti og í
náttúruvemd finnst okkur þetta
aukaatriði. Þetta er rangt. Guð-
fræðin ætti auðvitað að styðja sið-
lega umgengni við náttúruna sem
okkur er falin sem ráðsmönnum.
Og ég held að Páll hafi með heim-
spekilegum pælingum sínum í
ræðu og rituðu máli lagt náttúru-
vemdinni meira lið en margur
raunvísindamaðurinn. Við skulum
heldur ekki gleyma því að það eru
framfarir og tækni raunvísindanna
sem hafa umhverft náttúru jarðar-
innar.
Vandamálin í heiminum eru
fyrst og fremst tengd umhverfi
mannsins, gegndarlausum flutn-
ingi á efni og orku og tæknivæð-
ingunni sem við höldum að muni
geta leyst öll vandræðin sem hún
sjálf veldur. Mikilvægast og ár-
angursríkast er að leiða fólk til
hugarfarsbreytingar í þessum efn-
um, að fólk læri að meta náttúruna
og gæta umhverfisins. Þessi hug-
arfarsbreyting jarðarbúa verður að
byrja í skólunum. Það verður að
leggja margfalt meiri áherslu á
fræðslu urn náttúruna í skólakerf-
inu, og þessi kennsla á að byrja í
grunnskólunum. Þær staðreyndir
og einföldu skýringar sem Páll
Skúlason kynnti í Deiglunni fyrir
miðaldra áheyrendum á laugar-
dag, og sem hann er eflaust að
kenna í Háskóla Islands, eiga er-
indi til íslenskra grunnskólabarna.
Bjarni Guðlcifsson,
Möðruvöllum.