Dagblaðið Vísir - DV - 02.08.1994, Qupperneq 15

ÞRIÐJUDAGUR 2. ÁGÚST 1994
15
Slæmt er EES,
verra er ESB
Nú blasir við augum okkar allra
að bæði EFTA og EES eru í andar-
slitrunum. Sagt er að Kjartan Jó-
hannsson verði „útfararstjóri"
EFTA og þar með EES.
Við félagamir í Samstöðu vöruð-
um æ ofan í æ við því að EES væri
aðeins bráðabirgðabiðsalur og
bentum á að hagstæðara væri að
hrófla ekki við fríverslunarsamn-
ingi okkar við ESB, aðeins semja
um lagfæringar á bókun 6. Með
EES-aðild værum við komin með
um 80% ESB-aðild eins og Georg
Reisch, forstjóri EFTA, staðfesti í
Mbl. 14. þ.m. en slíkt væri andstætt
okkar bestu hagsmunum.
Vegna EES hefur Alþingi þurft
að taka við laga- og reglugerða-
bákni ESB í hundraðavís og sam-
þykkja óbreitt. Við erum skuld-
bundin til að taka þannig við nýjum
KjaUaiiiui
Dr. Hannes Jónsson,
fyrrv. sendiherra
„Stóra blekkingin um aö EES sé okkur
hagstætt byggist á því aö utanríkisráð-
herra lét Þjóðhagsstofnun ekki í té
upplýsingar um kostnaðarliði, aðeins
ábata af kerfmu.“
lögum og reglugerðum ESB í nútíð
og framtíð. Þannig hefur lagasetn-
ingarvald okkar verið skert. Við
erum líka undirorpin erlendri eft-
irlitsnefnd og dómstól við fram-
kvæmd EES. Þannig höfum við
fórnað takmörkuðu löggjafar-,
framkvæmda- og dómsvaldi til út-
landa á samningssviðinu. Og fyrir
hvað?
Öfugmæli aldarinnar.
Utanríkisráðherra sagði að við
hefðum fengið „allt fyrir ekkert"
með EES. Þetta eru öfugmæh ald-
arinnar. Staðreyndimar því til
sönnunar blasa hvarvetna við.
Önnur aðildarríki EES hafa meiri
ábata af fjórfrelsinu en við af því
að aðalútflutningsafurð okkar,
fiskur, er utan þess. Gera þurfti því
sérsamning um flsk. Honum var
klúðrað með þvi að hleypa rán-
yrkjuflota ESB inn í íslenska efna-
hagslögsögu til að fiska þar árlega
3000 tonn af karfaígildum og leyfa
skipum þeirra að athafna sig í ís-
lenskum höfnum.
Allt okkar tollakerfi hefur verið
skekkt og skælt með um 8% toll-
verndarstefnu í þágu Evrópuríkja
en gegn viðskiptavinum okkar í
Ameríku, Asíu og A-Evrópu.
Stóra blekkingin um að EES sé
Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra. - „Utanríkisráðherra horf-
ir blindum augum á ókosti EES og ESB,“ segir dr. Hannes m.a.
okkur hagstætt byggist á því að
utanríkisráðherra lét Þjóðhags-
stofnun ekki í té upplýsingar um
kostnaðarliði, aðeins ábata af kerf-
inu. Sé allt reiknað samkvæmt
góðri reikningsskilareglu verður
árlegt tap ríkisins af EES 1993-97
um 145 mihj. kr. en eftir 1997 45
millj. kr. eins og ég sýndi fram á
hér í blaðinu 25. ágúst 1992 og eng-
inn hefur treyst sér til að vefengja
með rökum.
SÍF-gróði
Þótt íslenska hagkerfið muni
þannig stórtapa á EES er ljóst að
SÍF mun hagnast lítillega á því en
minna en þeir gætu náð með innan-
húss hagræðingu.
Þegar Thor Thors og Kristján
Einarsson voru forstjórar SÍF fyrr
á árum tók það aðeins um 3%
umboðsþóknun af saltfiskframleið-
endum. Á síðari árum hefur það
tekið 8-11%. Færði hagsýnn for-
stjóri umboðslaunin aftur niður í
3% mundi það hagnast saltfisk-
framleiðendum betur en tollalækk-
anir vegna EES.
En utanríkisráðherra horfir
bhndum augum á ókosti EES og
ESB. Nú boðar hann á fundum er-
lendis að langtímahagsmunum
okkar sé best borgið með aðild að
ESB. Er manninum sjálfrátt?
Dr. Hannes Jónsson
Máttur fjölmiðlanna
Það er undarleg árátta sumra
blaðamanna að líta svo á að upplýs-
ingaskylda þeirra felist í því að
sverta einstaka menn og þeirra
verk. Það er enginn vandi að skipa
sér í sveit með margnum og herja
á þá sem ekki eru alltaf með penn-
ann á lofti. Það er í upphafi greini-
legt hver má sín betur. Þannig fer
að sá er skrifar ritstjórnargrein í
DV þ. 14. júlí sl. og verður hann
tæplega maður að meiri fyrir vikið.
Ritstjórinn tekur Þingeyri og
ráðamenn þar sem dæmi um fjár-
festingarsukk og fyrirhyggjuleysi
og er ástæðan erfiðleikar útgerðar-
félagsins Fáfnis. Meðal sveitar-
stjórnarmanna hefur þó verið litið
til Þingeyrar um árabil sem mjög
vel rekins sveitarfélags.
Raunar ræðst ritstjórinn á Vest-
firðinga upp til hópa bæði þing-
menn, sveitarstjómarmenn,
sljórnendur atvinnulífs o.fl. og gef-
ur þeim einkunnina lélegt fyrir
störf sín. Þeir hafi sérhæft sig í sínu
einhæfa atvinnulífi og lifl á bón-
björgum hins opinbera. Reyndar
er ekki ástæða til að elta ólar við
allar geðvonskuupphrópanir rit-
stjórans en ég get þó ekki alveg
orða bundist.
Tekjur lækka um helming
Sú staðreynd að vestfirsk útgerð-
arfyrirtæki ramba mörg hver á
KjaHarinn
Jóna Valgerður
Kristjánsdóttir
alþingismaður
barmi gjaldþrots er ekki vegna
fleiri lélegra stjórnenda á Vest-
fjörðum en almennt gerist. Þar eru
menn misjafnir rétt eins og annars
staöar en þeir hafa mátt búa við
það að tekjur þeirra hafa verið
skomar niður um helming á þrem-
ur árum vegna skerðingar á afla-
heimildum í þorski. Og þeir fengu
enga loðnu til að bæta sér upp tap-
ið eins og sumir aðrir.
Sem dæmi má nefna eitt stöndug-
asta fyrirtæki í landinu um árabil,
Hrönn hf„ sem gerir út togarann
Guðbjörgu, aflaskipið mikla. Fyrir
þrem árum voru aflaheimildir
skipsins 2500 t af þorski. Á næsta
flskveiðiári verða þær um 50%
minni eða undir 1300 tonnum af
þorski. Á skipinu er sami fjöldi
manna, það kostar það sama að
gera það út. En tekjumar hafa
minnkað um helming. Á sama tíma
hefur þetta fyrirtæki þó keypt mik-
inn kvóta af öörum skipum.
Er sá maður lélegur verkamaður
sem getur ekki staðið í skilum með
greiðslu lána vegna skyndilegs at-
vinnumissis?
Er forstjóri Sólar hf. lélegur at-
vinnurekandi af því að framleiðsl-
an mistókst og hluthafar í Sól hf.
urðu að afskrifa tugi milljóna í
hlutafé? Hefur ekki sá maður verið
talinn fyrirmynd annarra í arð-
bærum atvinnurekstri?
Þótt áætlanir séu gerðar til fram-
tíðar standast þær ekki alltaf.
Menn róa lífróður
Vestfirðingar hafa með lífsbar-
áttu sinni aflað þjóðarbúinu mik-
illa tekna. Hver Vestfirðingur hef-
ur árum saman lagt tífalt meiri
gjaldeyri tfl þjóðarbúsins en hver
Reykvíkingur. Vestfirðingar þurfa
nú að róa lífróöur fyrir tilvist sinni.
- Á sama tíma verða þeir fyrir slík-
um sleggjudómum í fjölmiðlum.
Það eru oft fjölmiðlamenn sem
móta skóðanir landsmanna. Og það
er hart fyxir okkur Vestfirðinga að
þurfa nú einnig að vera í varnar-
stööu gagvart almenningsálitinu
sem hugsanlega lætur orðháka úr
fjölmiðlaheiminum móta skoðanir
sínar.
Jóna Valgerður Kristjánsdóttir
„ Vestfirðingar hafa með lífsbaráttu
sinni aflað þjóðarbúinu mikilla tekna.
Hver Vestfirðingur hefur árum saman
lagt tífalt meiri gjaldeyri til þjóðarbús-
ins en hver Reykvíkingur.“
Meðog
Geymslaákvóta
Kvótabónus út
á þyngdar-
aukningu
„Sveigjan-
leiki núver-
andi fisk-
veiðistjórn-
unarkeifls er
einnafhöfuö-
kostum þess.
Sérhæfing
með kvóta-
skiptum og JóhannSigurJóns-
friálsu fram- son hjá Hafrann-
sali hefur gert sóknastofnun
sjávarútvegi okkar kleift að laga
sig að skertum veiðiheimildum.
Stór þáttur i sveigjanleika kerfis-
ins er sá möguleiki aö geyma allt
að 20% af kvóta milli kvótaára
eða fara 5% fram á næsta kvóta-
tímabil. Með þessu móti hafa
menn svigrúm innan kerfisins.
Nú á sumarmánuðum hefur
verið ágætis afliá utankvótaveíö-
um í rækju á Flæmska hattinum
og þorski í Smugunni. Margar
útgerðir, sem eiga eftir kvóta hér
heima, hafa sótt í þessar utan-
kvótaveiðar og geyma frekar það
sem eftir er af veiöiheimfldum
sínum til næsta fiskveiðiárs.
í árferði eins og nú er í sjávarút-
vegi okkar íslendinga reynir
venflega á að brugðist sé hratt við
og þau tækifæri sem upp koma
séu nýtt aö fullu. Þaö ætti þvi að
vera hlutverk löggjafans að skapa
útgerðinni sveigjanlegt kerfi sem
hvetur til aukinna utankvóta-
veiða, t.d. með því að rýmka 20%
regluna um geymslu mifli ára í
100%. Einnigættuþeir semgeyma
fiskinn í sjónum að fá „kvótabón-
us“ út á þá þyngdaraukningu sem
verður á fiskinum."
stjórnun
„Það
við getum
gert er aö lýsa
áhyggjum
okkar á þess-
umlflutumog
benda á að
truflað ” RóbertGuóflnns-
stjórnvöld í son.framkvasmda-
aö ná settum rijórl Þormóðs
markmiðum ramma
varðandi stjórnunina. Það eru í
sjálfu sér engin fiskifræðfleg rök
sem mæla gegn flutningum af
þessu tagi. Hins vegar, meö tiUiti
til fiskverndarhlutverks okkar,
sem er að mæla með aflamarki
og skynsamlegri nýtingu á stofn-
inum, þá hafa sérfræðingar Hafró
haft af því áhyggjur að þetta ýti
undir að ekki verði farið eftir
okkar ýtrustu ráögjöf. Við vhm-
um í kerfi sem virkar þannig að
kvóti er settur á hvert fiskveiðiár
en við reynum aö sjá lengra frarn
í tíraann.
Ef ekki næst kvóti. hugsanlega
vegna þess að ástand stofnsins er
eitthvað lakara en við höfum ætl-
að, þá gæti það virkað Ula næsta
ár á eftir.
í sjálfu sér skiljum viö rök út-
gerðarinnar að svona sveigjan-
leiki í kerfinu geti verið réttlæt-
anlegur til þess að jafna sveiflur
í úthaldinu. Ef það er innan hóf-
legra marka sjáum við ekki að
það þmfl að vera svo slæmt. Okk-
ar markmiö er engu að síður
skýrt; að sjá tfl þess aö stjómvöld
grípi tíl viðeigandi aögeröa tfl
þess að hafa stjómun á veiöun-
um. Þetta eru því náklu frekar
stjómunarleg rök en fiskifræði-
leg rök sem mæla gegn þessari
geymslu."