Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.1995, Qupperneq 12

12
-FIMMTUDAGUR 16. FEBRÚAR 1995
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JONAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFANSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91 )563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð i lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Þjóðarsátt um sultarlaun
Ríkissjóður á ekki fyrir hærri launum kennara eða
annarra starfsmanna sinna. Ríkissjóður á hvorki hálfan
milljarð til viðbótar við þá sjö milljarða, sem hann borg-
ar kennurum árlega, né neina aðra upphæð. Ríkissjóður
á satt að segja ekki bót fyrir rassinn á sér.
Þetta stafar af þjóðarsátt um velferðarkerfi gæludýr-
anna. Þar ber hæst hinn hefðbundna landbúnað, sem
kostar ríkissjóð svipað á fjárlögum og nemur öllum laun-
um kennara í landinu samanlögðum. Eins og aðrir lands-
menn eru kennarar óbeinir aðilar að þjóðarsáttinni.
Skoðanakannanir sýna, að meiriíiluti þjóðarinnar
stendur að þjóðarsátt, sem felur í sér þennan milljarða-
kostnað ríkissjóðs og þar á ofan enn hærri upphæðir, sem
neytendur borga árlega í of dýrar matvörur vegna inn-
flutningshafta á samkeppnisvörum landbúnaðarins.
Auðvitað er skömm að launum kennara eins og raun-
ar margra annarra hópa í landinu. En þessi lágu laun
eru sjálfskaparvíti þjóðar, sem telur sig hafa ráð á skipu-
lagðri verðmætabrennslu, sem nemur nálægt tuttugu
milljörðum í hefðbundnum landbúnaði einum saman.
Kennarar og samtök þeirra hafa ekki frekar en aðrir
aðilar bent á, að skerða megi velferðarkerfi gæludýranna
til að efla velferð kennara. Raunar hafa engar tillögur
komið úr þeirri átt um, hvemig ríkið eigi að úármagna
kröfur kennara í viðræðunum um nýja kjarasamninga.
Eðlilegt er að krefjast tiflagna um þetta. Ef samtök
kennara sjá enga matarholu í velferðarkerfi gæludýr-
anna, geta þau sett fram vinsælar tfllögur, tfl dæmis um,
að skattar verði hækkaðir á þeim hluta hálaunafólks, sem
ekki hefur aðstöðu tfl að snyrta skattskýrslur sínar.
Þá gætum við séð skemmtflegar samanburðartölur á
borð við þær, að hækka þurfi skattahlutfall svonefnds
hátekjufólks í rúmlega 100% tfl að standa undir kröfum
kennara. Ef alls engar tillögur eru fáanlegar, verður að
telja, að kjarakröfumar séu alls ekki málefnalegar.
Eigi að síður enda kjarasamningariiir með, að kennar-
ar fá eitthvað fyrir sinn snúð. Það stafar af, að alþingis-
kosningar em á næsta leiti. Við slíkar aðstæður er hefð-
bundið, að ráðamenn samþykkja ýmsa óráðsíu, taka pen-
inga að láni og senda reikninginn tfl afkomenda okkar.
AUir ráðamenn þjóðarinnar á undanfómum áratugum
hafa verið vissir um, að lappa megi upp á velferð þjóðar-
innar með því að féfletta bömin okkar. Nú verður það
enn einu sinni gert og að þessu sinni í þágu kennara, sem
líklega telja þann anga málsins vera sér óviðkomandi.
Athyglisverður hliðarbrandari í máli þessu er, að ríkis-
valdið vill ekkert hafa með kennara að gera og er í önn-
um að losna við þá sem bráðast í hendur sveitarfélag-
anna, sem heldur ekki vflja hafa neitt með þá að gera
og mótmæla hástöfum of miklum hraða við yfirfærsluna.
Allir þrýstihópar vflja fá það, sem þeir telja vera sinn
hlut, og engar refjar. Enginn þrýstihópur telur sig þurfa
að útskýra, hvemig eigi að fjármagna fyrirgreiðslur, sem
þeir heimta. Þjóðmálin em meira eða minna farin að
snúast um útgjöld án innstæðna, hraðprentun seðla.
Meðal starfsmanna ríkisins er minni skilningur en
annars staðar á samhengi verðmætasköpunar og verð-
mætanotkunar. Vegna þjóðarsáttarinnar um velferð
gæludýra er ekki hægt að segja, að slíkur skilningur sé
í verkahring annarra og komi kennurum ekki við.
Kennarar em hluti þjóðar, sem getur ekki veitt sér
mannsæmandi laun af því að hún hefur ákveðið að verð-
mætabrennsla í þágu gæludýra sé algert forgangsmál.
Jónas Kristjánsson
VAXTARBREF
VERÐBREF/VSJÓIMR VIB HF.
••'Nr.'r A'ÖY03S7
Kr.100.000
VERDTF
RÍKISS:
'ANOS
Island er talið meðal bestu lántakenda og rikisbréfin okkar hafa því komið til álita
segir m.a. i grein Arna.
Ólík sjónarmið í at-
vinnu- og kjaramálum
Skammt er síðan sátt náðist í
kjaradeilu sjúkraliða, en viöræður
standa í kjaradeilu kennara og
deiluaðila á almennum vinnu-
markaði. Munur er á kröfugerö og
framgöngu forystumanna kenn-
arasamtakanna annars vegar og
samtaka launþega á hinum al-
menna vinnumarkaði hins vegar.
A.m.k. virðist mér sem hjá hinum
fyrmefndu gæti óbilgimi og tillits-
leysis um afleiðingar. Þeir munu
telja störf sín ömgg. __
Kröfugerð launþegasamtaka á
almennum vinnumarkaði, einkum
verslunarmanna, er með öðrum
brag. Lögð er höfuðáhersla á kjara-
bætur til hinna lægst launuðu og
að okkar efnahagslegi bogi verði
ekki spenntur um of. Þar fara sam-
tök og forystumenn sem gera sér
grein fyrir áhrifum kostnaðar-
hækkana á verðlag framleiðslunn-
ar og samkeppnishæfni hennar á
markaði, og að störfm ráðist þar af.
Forysta ASÍ fer nú ekki með
samningsumboð, en hefur kynnt
stefnu sína í atvinnu- og kjaramál-
um. Markmiðið er að fjölga störf-
um við fullvinnslu afurða, störfum
sem byggjast á þekkingu stjórn-
enda og starfsmanna, skila mikilh
verðmætaaukningu og auka þjóð-
arkökuna svo við höfum úr meiru
aö spila. Hún sér kjörin í beinu
samhengi við afkomu atvinnulífs-
ins, verðmætasköpun þess og sam-
keppnishæfni.
Lánin verötryggð,
launin ekki
Verðtrygging launa miðað við
launavísitölu var afnumin sökum
víxláhrifa til hækkunar á verðlagi
umfram verðmætasköpun sem
leiddu til óðaverðbólgu. Verðtrygg-
ing lána var brýn nauðsyn því ella
brann lánsfjármagn, sparifé lands-
manna og eigið fé fjármálafyrir-
tækja upp á verðbólgubálinu. For-
ystumenn launþega á almennum
vinnumarkaði hafa ítrekað krafist
afnáms verðtryggingar lána. Nú
Kjallariim
Árni Ragnar Árnason
alþingismaður Sjálfstæðis-
flokksins fyrir
Reykjaneskjördæmi
eiga sömu rök við og áður um af-
nám verðtryggingar launa.
Innviðir hagkerfis okkar hafa á
síðustu árum verið treystir og nú
hefur náðst stöðugleiki í verðlagi.
Árangur efnahagsstefnu og að-
gerða ríkisstjómar Davíðs Odds-
sonar er að koma I ljós, og á síð-
ustu tveimur áram höfum við séð
jákvæðan viðskiptajöfnuð við út-
lönd, í fyrsta sinn um langt árabil.
Þjóöarbúiö er að lækka skuldir sín-
ar við aðrar þjóðir.
Nýfengiö frelsi til aö fjárfesta er-
lendis hefur leitt til þess að fjár-
magn leitar úr landi, til kaupa á
fjárfestingarvörum sem við flytjum
allar inn, til greiðslu á erlendum
lánum, og nú einnig til að ávaxta
sparnað í verðbréfum erlendis. ís-
land hefur ekki reynst fýsilegur
kostur fyrir erlenda fjárfesta og
þeir sýna engan áhuga á að eignast
hér hlut í fyrirtækjum eða aðrar
eignir sem þó var varaö hástöfum
við þegar Álþingi fjallaði um EES-
samninginn.
Kostnaðarminni
fjármagnsviöskipti
íslensk verðbréf hafa veriö boðin
til sölu erlendis til að mæta fjár-
magnsstraumi úr landinu. ísland
er taliö meðal bestu lántakenda og
ríkisbréfin okkar hafa því komið
til áhta, en í þeim eru verðtrygging-
arákvæði sem verðbréfakaupend-
um líst ekki á því slíkt er þar nán-
ast óþekkt. Viðskiptin fara þar
fram á grundvelli ávöxtunarkröfu
og áhættumats.
Sama á við um lánsfjárviðskipti
og sparifé hér innanlands. Verð-
bólga er lítil, eðhlegir vextir ná full-
komlega yfir áhættu á verðlags-
breytingum. Fjármagnsviðskipti
yrðu bönkum, sparisjóðum, fjár-
festingalánasjóðum, fyrirtækjum
og fjölskyldum einfaldari og kostn-
aöarminni án verðtryggingar.
Þvi tel ég að tími sé til kominn
að leggja af verðtryggingu í spari-
flár- og lánsfjárviðskiptum. Það
mundi greiöa fyrir gerð kjara-
samninga með hófsömum launa-
hækkunum og gera verðbréf okkar
seljanleg erlendis.
Árni Ragnar Árnason
„ísland hefur ekki reynst fýsilegur
kostur fyrir erlenda Qárfesta og þeir
sýna engan áhuga á að eignast hér hlut
í fyrirtækjum eða aðrar eignir sem þó
var varað hástöfum við þegar Alþingi
Qallaði um EES-samninginn.“
Skoðanir annarra
Ríkisblaðið
„Það getur vel verið að tíma alþingismanna sé
ágætlega varið í umræður um þróun fjölmiðla hér á
landi og leit að svari við þeirri spumingu hvort
ástæða sé til að setja sérstök lög um hringamyndun
á fjölmiölamarkaði. ... Furðulegasta innleggið í
umræðuna sl. mánudag var frá Guðrúnu Helgadótt-
ur sem lagði til að komið yrði á fót sérstöku „Ríkis-
blaði“ til að tryggjá réttar upplýsingar. Þetta er auð-
vitað fúrðulegur rökstuðningur frá þingmanni sem
hefur orðið uppvís aö því að Ijúga að blaðamönnum
til að koma á framfæri vihandi upplýsingum."
Úr forystugrein Viðskiptablaðsins 15. febr.
Takamarkalaus sóknarmáttur
„Sóknarmáttur flotans er orðinn nánast takmarka-
laus og verður það áfram að mestu óháð stærð flot-
ans í rúmlestum tahð. Stærð flotans og vinnslugeta
verður því fremur að miðast við aukin gæði og meiri
verðmæti aflans upp úr skipunum fremur en að ein-
blína á veiðigetuna. Með hhðsjón af örum framforum
í veiðitækni verður hún ávaht langt umfram það
magn af fiski sem má veiða á hverjum tíma hvað sem
stærð flotans hður.“
Jón Heiðar Ríkarðsson verkfr. í Mbl. 15. febr.
íslenskur iðnaður
„Aukin markaðshlutdeild íslenskra iönaðarvara
er ekkert smámál. ... Við íslendingar flytjum inn
iðnaðarvörur, sem framleiddar eru í landinu, fyrir
um 20 mihjarða króna árlega. Það þarf ekki mikla
efnahagsspekinga til þess að sjá hvaða þýðingu það
hefði að koma þessari upphæð niður í 10 mihjarða
króna með átaki ahs þorra almennings í kaupum á
innlendum vörum. Það mundi þýða atvinnu fyrir
þúsimdir manna.“ Ur forystugrein Tímans 15. febr.