Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.1995, Page 13

FIMMTUDAGUR 16. FEBRÚAR 1995
13
Menn hefðu betur
lesið Tímann
Þaö er eðlilegt og gott að stjóm-
málamenn beiti sér fyrir þeim
hjartans málum sem sannfæringin
býður. Séu það raunveruleg hjart-
ans mál má treysta því að baráttan
verði einlæg og þá má vænta ár-
angurs.
En því miður er það þannig að góð
mál eru ekki alltaf „á lausu“ fyrir
þá sfjórnmálamenn sem hafa ekki
sjálfir innri köllun til góðra verka
og þá þarf að finna málefni sem
sameina allt það sem nauðsynlegt
er talið í stjómmálum: Málin þurfa
að vera einfold svo almenningur
þurfi ekki miklar útskýringar og
um leiö þurfa þau aö vera „réttlæt-
ismál“, þannig að barátta stjórn-
málamannsins veki upp tilfinn-
ingaleg viðbrögð kjósendanna.
Kjallaiiim
Leó E. Löve
lögfræðingur
Leó E. Löve, lögfræðingur:
ALMENN VERÐTRYGG
VERÐBOLGA - ilmmuili
umrc5uc(m * blandi undanlar-
inár.ogþiS J»mm*nr wljaotl
mau bðl þJdMéUguni.
Vl»t er, aft hugur fjrlgtr mtli,
Jrgar iptrifjárcigendur rnfta
bðl vcrftbðlgunnir, en margir
aftrir ÍIU » hana aem hreinan
bjargvctt. efta aft minnaU koatl
drjúgan aaijiverkamann.
NU altuatu mtnufti heftr kom-
ift I IJfts betur en íftur. hve
ðgnscnleg áhrlf varftbðlgan
hefur á nftferftiivitund manna.
og er þar átt vift hina miklu
fjolgun afbroU á avifti fjár-
glcfra. Grðftabyggjan er avo
m*il. aft aakncmt atferli fer aft
teljaat til ajálfabjargarviftleitni.
og hvort akyldi vera llklegra aft
mennijáiaftaár.efta atlgi ncaU
akref?
Eg þyklst háfa orftift þeaa var.
aft menn hafi nú metn vtlja og
emlcgari en fyrr, til aft berjaat
vift ver&bðlguna af mein emurft
en hingaft til og (ðrna meiru Ul
baráttunnar en áftur.
Þannig tel eg aft hugmyndinm
um verfttrygglaga allra iaaláaa
og litUaa vaxl atðftugt fylgi
Hugmynd þeaai er ekkt n? af
nálinni, og mun bafa verift
(ramkvcmd I Finnlandi meft
ágctum árangrl. Hún hefur þaft
hmavegar fram yflr fleaUr aftr-
ar hugmyndir og tUlðgur. aft
vera auftakiljanleg og aft mfnu
viti auftframkvcmanleg HUn
mmnkar áaðkn I Unafe og ietfttr
til akynaamlegrar f Járf eatingar
Hún atðftvar apákaupmennaku
verftbðlgubraakara og mann
gegn heimatilbúi
ingar (yrirtckja. Aft lokum gcf-
iat einatakltngum koalur á aft-
lögun, m.a. meft þvl aft verft-
tryggja þegar i ataft fjárakuld-
bindingar afn á milli.
' Þegar I upphafi yrftu þannig
afnumin ðli Iðg og reglur. aem
hanna verfttryggingu fjárakuld-
bindmga.
Allir cttu aft geta verift vift-
búnir verfttryggingunni ÍMÚ.
Stjðrnvðld myndu liggja undir
enn melri þryatingi en fyrr um
a& minnka verfibðlguna áfiur en
verfttryggingin yrfti tekin upp.
avo aft „hðgglft" yrftl ekki eina
þungl.
I viftakiptum einataklinga
myndi afnám fyrrnefndra Uga
leifta til þeaa.aft áctluft trygging
gegn verftbðlgu á aammngatfm-
anum þyrfti ekki aft vera nein.
aá aem aelur fcr aitt verftmcti
(raunverftl, og hinn greifiir aft-
eina aannanlegan koatnaft. Jafn-
framt yrfti þafi aft ðllum llkind-
um (IjðUega venja, aft Un
manna á mUlt yrftu miftuft vift
vtaitðlu, annafi hvort þegar frá
upphafi. efta frá þeim tlma. aem
verfttryggmgln yrti almenn
Iþ.e 1 janúar 1M0). Er hér
einkum um afi rcfta lán vegna
(aateignakaupa, þar aem 1/1
hhitl er oft Unaftur af aeljanda
verðbólgu
launþegar, vcri Ung b
mifta vift Uunavfaitðlu. Kaunar
llit mír beit á þá vUlUlta. þar
feU rátllát gagnvart Uunþeg-
m. aem myndu greifta til baka
erftgildi átur (engina lána. en
ert hagnaat á þ
en engu tapa m_
Sparifjáreigandi. aem legfti
vikukaup aitt inn I banka. foigi
tll baka vikukaup gildandi á út-
tekurdegi, auk vaxU.
t>ar aem reikna má meft aft
kaupmáttur (ari vaxandl, yrftu
atvlnnuvegirnir aft Uka lán,
sem þeim yrftu hlutfallslega
dyrari en Uunþegum, ef miftaft
ervift tekjur, en bcfti má adátu
efta bcU i
slftarl.ef þeas geriat þðrf. Emn
ig yrfti meira Unafá Ul ráfiatftf-
unar I Unafetofnunum, og gctu
atvinnuvegirnir þvl fengift
laufi limiin» tn >auf.
Leð E. Lðve.
aem vlaitðluhckkuninni ncmi.
VlxilUn eru meftal þesa, aem
menn hafa Ulift torvelda vlai-
tðtabindingu. Þeir hafa aagt
sem avo: Vextlr af vlxlum eru
raknaftir fyrirfram, og gilda
fram I ttmann Hvarnig er
i vlaltftlu fram I
þvl frai
ncgl al
íu er þvl Ul al
. meft vaxUgrelfislum
vifiskipUvtnum alnum. ekkl
atvinnuvegunum. Hluta |
hagnaftar og þeirra eigna, m
meft gðftri samviikú akiU af
einkum þar aem binda m
Ivilnunina vift ákveftift tlmi
Seftlabanktnn gcti svo hafl
ajðn mefi þvl aftalUr Unasl
anir legftu sitt af morkum.
Þar afi auki má (treka,
visiulan yrfti lettbcrari n
hverju árl sem 1161
Efasemdum hefur akobft i
um afi útgerftin gcti stafiifi
atlkar skuldbindingarsem *i
tryggingu. Þyrfti þvl rikí
borga hennarhluU, oglftift?
mefi þvl unnift
EgctU ekkl I þeaaarl grtia
hctu mír út I umfjðllua
útgerftina og rekstur hei
Hún nýtur nú þegar ymuuf
réttinda, og hún myndl án
njota þeirra áfram, e( i
tó’rftá En getur rfkift
minnkaft heildaráhcttu i
meft „útboftum" á veiftihela
um tauftlindaakattll. ef vi
útgerfiarinnar yr&l aft fift
koatl Ulinn fella ágcU þea
verfttryggja lán'
Vandi unga fólksins
Tímagrein frá árinu 1976: Verötrygging læknar verðbólgu.
„Eg er stoltur af mínum þætti 1 því að
almenn verðtrygging var leyfð og það
gleður mig að Ölafur Jóhannesson hafi
átt stærstan þáttinn 1 að lækna efna-
hagslífið af verðbólgu.“
Vitlaust kosningamál
í haust íjallaði einn af vikulegum
pistlum mínum í Tímanum um þaö
sem ég kallaði „Kosningamál keis-
arans í nýju fótunum", en þar benti
ég á að barátta stjórnmállamanns
gegn því sem kallað var „tvísköttun
á lífeyri" væri vitleysa og færði að
þvi rök að um slíka tvísköttun
væri ekki að ræða, nema ef til vill
hjá hálaunafólki.
Þrátt fyrir þessa ábendingu og
sennilega líka ábendingar annarra
hugsandi manna, var þrýstingur á
stjórnvöld svo mikill að skömmu
fyrir síðustu áramót var þeim líf-
eyrisþegum sem hæstan lífeyri
hljóta, veitt skattaívilnun.
Auðvitað áttuðu verkalýðsrek-
endur sig á þessu - en þá var það
of seint, hin vitlausa krafa sem
þeir höfðu barist fyrir á sama hátt
og stjómmálamaðurinn, hafði leitt
til vitlausrar niðurstöðu og þar við
situr.
Hraðamælir
Síðastliðinn föstudag geystist
fram á ritvöll DV stjórnmálamaöur
sem nú er að hefja einkabaráttu
sína fyrir kjöri á Alþingi og hnýtti
í pistil minn frá í janúar þar sem
ég gerði grein fyrir því að láns-
kjaravísitala sem mæheining væri
meinlaus, það væri bara notkun
hennar sem menn hefðu ef til vill
tilefni til að kvarta yfir.
Ég færði að því rök að ekki mætti
rugla mælieiningunni lánskjara-
vísitala saman við annað um leið
og ég fullyrti - og fullyrði enn - að
ekkert eitt heföi haft jafn mikil
áhrif í þá átt að kveða niður inn-
lenda verðbólgu.
Stjómmálamaðurinn virðist ekki
enn hafa áttað sig á þvi að láns-
kjaravísitalan er bara eins konar
verkfæri, sem mælir hraða verð-
bólgunnar miðað við tilteknar for-
sendur. En stjórnmálamaður þessi
hefur bitið það í sig að allt illt megi
rekja til lánskjaravísitölunnar,
sjálfsagt vegna þess að slíkur áróð-
ur fehur vel í kramið hjá almenn-
ingi, almenningi sem trúir óprúttn-
um sölumönnum rangra skoðana.
Ólafslög
Aðalástæöa þess að ég rita þessar
línur hér er ekki vorkunnsemi í
garð málefnasnauðra stjórnmála-
manna heldur hitt að í grein sinni
fjallar stjómmálamaðurinn um
forsögu almennrar verðtryggingar,
sem heimiluð var árið 1979 með
hinum svokölluðu Ólafslögum.
Hann segir að lögin heföu frekar
átt að heita Nordalslög en Ólafslög.
Það er rangt.
Ég veit það vegna þess aö um
langt skeið fyrir setningu laganna
hafði ég rætt almenna verðtrygg-
ingu við Ólaf og þar áttum við sam-
eiginlegt áhugamál, áratugum áður
haföi hann nefnilega lagt fram mál
á Alþingi, svipaðs efnis.
Stjórnmálamaðurinn segir í
grein sinni að ég hafi það eftir Jóni
Sigurðssyni að verðtryggingin hafi
læknað verðbólguna. - Það er líka
rangt hjá honum.
Ég er stoltur af mínum þætti í því
að almenn verðtrygging var leyfö
og það gleður mig að Ólafur Jó-
hannesson hafi átt stærsta þáttinn
í að lækna efnahagslífið af verð-
bólgu þótt það tæki lengri tíma en
við höföum reiknað með.
Það hryggir mig hins vegar að
menn skuli ekki lesa Tímann meira
eða betur en raun ber vitiú.
Leó E. Löve
Nú er Birni illt í ruglunni
Ég átti einu sinni granna, mesta
gæðamann, sem með reglubundnu
milhbili missti nokkuð af andlegri
ró sinni með þeim hætti að ná-
grannar, kaupmenn hverfisins og
vegfarendur, urðu þess greinilega
varir. Auðvitaö þurfti að útskýra
fyrir börnunum svo þau skildu
hvers vegna hann var ekki alltaf
með sjálfum sér. Flestir gerðu það
vel eftir því sem ég best veit því
karhnn var svo almennilegur dags-
daglega að okkur var nokkuð hlýtt
til hans.
Takmarkalaus gremja
Svo var það eitt sinn að ég var
með dóttur minni úti í búð þar sem
nágranninn stóð á miðju gólfi og
hélt stólparæðu sem skildist því
minna sem honum var meira niðri
fyrir. Hún laumaði sér til hans,
togaði í jakkalafið þar til hann
þagnaði og sagði svo með innilegri
samúð: Er þér núna mikið illt í
ruglunni?
Mér datt þetta í hug þegar ég las
greinina Ögmundur og peningaöfl-
in eftir Björn Bjamason alþingis-
mann 1. febrúar sl. Sú takmarka-
lausa gremja sem Björn og fleiri
hægrimenn hafa fyllst eftir að Ög-
mundur Jónasson og fleiri óháðir
gengu th hðs við G-hstana virðist
hafa svipt þá persónulegri sjálf-
stjóm.
Taugaveiklunin er út af fyrir sig
gott merki um þann kraft sem felst
KjaUaiiim
Hildur Jónsdóttir
upplýsingastjóri kosningaskrif-
stofu Alþýðubandalagsins
í ákvörðun þessa fólk og þau fyrir-
heit sem hún gefur um aukinn
styrk Alþýðubandalagsins th að
blása th sóknar í lífskjarabarátt-
unni.
Auðvitað er það mergurinn máls-
ins og þess vegna verður Birni hlt
í ruglunni. Hann óttast einfaldlega
aukin áhrif samtaka launafólks og
Alþýðubandalagsins á þingi og þær
afleiðingar sem þaö myndi hafa á
frelsi hans og „peningaaflanna" til
að eyðhegggja velferðarkerfið og
leggja álögur á flest venjulegt fólk
á meðan meira og meira fé lendir
í þeirra eigin vösum.
Alltaf skammt í hótanirnar
Bjöm tvinnar saman þá stað-
reynd að ríkisstarfsmenn greiða
félagsgjald th BSRB og þaö að Ög-
mundur vhl beita sér á þingi th að
sporna við áhrifum fjármagnseig-
enda. í refsingarskyni við Ögmund
og Alþýðubandalagið vill Björn
„endurskoðun á þeim lagaákvæð-
um sem tryggja BSRB tekjur“! Og
Bimi er svo heitt í hamsi að þetta
vih hann „hvort sem Ögmundur
nær kjöri á þing eða ekki“.
Auðvitað þarf Ögmundur ekki
mig th að veija sig, það gerir hann
miklu betur sjálfur. Hitt bið ég les-
endur að íhuga hversu grannt er
ahtaf á því aö Björn og hans frjáls-
hyggjunótar hóti launafólki öhu
hlu og því fyrst og fremst að svipta
það samtökum th að veija kjör sín
og réttindi. Það yrði svo óhkt þægi-
legra að skerða kjörin og hirða af
fólki réttindi ef þessi verkalýðsfé-
lög þvældust ekki fyrir!
Hvar birtist grein eftir Björn um
að srtja beri lög til að koma í veg
fyrir að Sjómannafélagi Reykjavík-
ur séu tryggðar tekjur þegar Guð-
mundur Hahvarðsson, formaður
Sjómannafélags Reykjavíkur, fór á
þing fyrir Sjálfstæðisflokk? Svo
þarf ég líka að rifja upp hvar Björn
setti fram kröfuna um endurskoð-
un lagaákvæða sem tryggja Versl-
unarmannafélagi Reykjavíkur
tekjur þegar Magnús L. Sveinsson
settist í borgarstjórn. Mér gengur
ekkert að finna þetta og bið Björn
Bjamason því um aðstoð. Eða er
th of mikhs mælst að það sé „syst-
em í galskabet"?
Hildur Jónsdóttir
„Taugaveiklunin er út af fyrir sig gott
merki um þann kraft sem felst 1
ákvörðun þessa fólks og þau fyrirheit
sem hún gefur um aukinn s.tyrk Al-
þýðubandalagsins til að blása lífi til
sóknar 1 lífskjarabaráttunni.“
Fortíðarflokkur
„Hérálandi
starfar flokk-
ur sem var í
nánum
tengslum viö
verstu harð-
sljóra aldar-
imiar. FjTsti
formaöur Al-
þýðubanda- Hannea Hólmstoinn
lagsféiags '
Reykjavikur,
Guðmundur Ágústsson, var
Stasi-maður, og aðalmenningar-
viti flokkshis, Kristinn E. Andr-
ésson, forstjóri Máls ogmenning-
ar, fékk eftirlaun frá Kommún-
istaflokki Sovétríkjanna.
Þótt fiokkurinn þættist hafa
rofið öll tengsl viö kommúnista
austan tjalds árið 1968, var eftir
það bent á Svavar Gestsson sem
\nn þeirra í leyniskjölum, jafn-
framt því sem leyniskýrslur Stasi
um hann hafa týnst á dularfullan
hátt. Svavar var í tengslum við
ógnarstjóm Sjáseskús í Rúmeníu
löngu eftir 1968. Frá þessu fólki
gekk síöan látlaus rógur og s vika-
brigsl gegn Ólafi Thors og Bjarna
Benediktssyní vegna stuðnings
þeirra við samvinnu vestrænna
þjóða.
Hversu núkið af þeirri óvenju-
legu hörku, sem sýnd var hér í
vinnudeilum, var vegna undir-
róðurs á vegum kommúnista? Og
enn segja sumir kennarar því í
Háskóla íslands aö það sé í mesta
lagi hálfsannleikur aö fyrirrenn-
ari Alþýöubandalagsins, Komm-
únistaflokkurinn, hafi verið
handbendi Komintems!"
Ekki f ortíðar-
„Alþýðu-
bandalagiö er
ekki fortíðar-
fiokkur held-
ur lifandi
þáttur í
stjórnmálum
samtímans.
Þaö á sér sína
SUKU e^f, 08 HjörleHur Gullormsison
aðnr Stjorn- alþlngismeóúr.
málaflokkar
og hefur þar ekkert að fela.
Krafa kaldastríöshauka um
sérstakt uppgjör af hálfu Alþýöu-
bandalagsins minnir á rannsókn-
arrétt miðaldanna. Það er skrít-
inn hugarheimur. Á svipuðum
forsendum gætu vinstri menn
krafist þess að Sjáifstæðisflokk-
urinn gerði upp við frjálshyggj-
una, Framsóknarflokkurinn
bæðist afsökunar á tilvist sinni
eftir að SÍS er fýrir róða. Að ekki
sé íalað um Alþýðuflokkinn sem
fyrir löngu hefúr kvatt sín gömlu
stefnumið. Jafnvel Kvennahstinn
ætti að skríða í felur vegna bak-
slags í jafnréttisbaráttu kvenna.
Sú söguskoðun að hreyfing ís-
lenskra sósíalista hafi öðlast
styrk sirrn og tilverurétt erlendis
frá ristir ekki djúpt. Alþýöu-
bandalagiö sem stjómmálafiokk-
ur skar með formlegum hætti á
pólitísk samskipti í austurveg
þegar á stofnfundi sínurn 1968.
Leifar af slíkum samskiptum
voru urðaðar fáum árum síöar.
Samtímis fór fram hugmyndalegt
uppgjör og endumýjun. Þess
vegna var hran Sovétríkjanna og
fylgiríkja þeirra ekki áfall fyrir
Alþýðubandalagið heldur fagn-
aðarefrú. Þessu una þeir illa sem
fastir eru í hugarheimi kalda-
stríðsins og höföu búið sér th
staðlaða ímynd af óvininum. Er
nema von þeir séu ruglaöir í
breyttumheimi?“ -pp