Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.1995, Qupperneq 34

42
LAUGARDAGUR 4. MARS 1995
Trimm
Fyrstu skrefin
- nú er tímabært að byrja að skokka
Nú fer sól hækkandi á lofti og felur
í sér fyrirheit um sólríka sumardaga
og vel heppnuð og fjölsótt almenn-
ingshlaup og rífandi gott Reykjavík-
urmaraþon. En til þess að njóta lífs-
ins þarf aö taka þátt í því og nú er
rétti tíminn til þess að byrja hægt
og rólega og tryggja þannig að fyrstu
skrefin á hlaupabrautinni veröi rétt.
Best er að byrja hægt
Þeir sem ekki eru vanir erfiðum
íþróttum ættu að byrja á því að ganga
rösklega í 20-30 mínútur. Ganga er
góð alhliða þjálfun og býr fæturnar
vel undir átökin í skokkinu. Óvönum
er ráölagt að byrja á því að fara út 4
sinnum í viku og ganga aðeins í
fyrstu átta skiptin. Síðan má fara að
fást við að skokka stutta leið í senn.
Með því að byija mjúklega venst lík-
aminn við hreyfinguna og sá sem
skokkar venst á að taka frá tíma í
sinni daglegu rútínu fyrir hreyfingu.
„Algengustu mistök byrjenda eru
þau að byrja að hlaupa of hratt og
auka vegalengdina of mikið of fljótt,"
segir Budd Coates, frægur banda-
rískur þjálfari, í nýlegu eintaki af
Umsjón
Páll Ásgeir Ásgeirsson
Runners World. Hann bendir á að
besta leiðin til þess að mæla hraðann
sé að hlaupa aldrei hraðar en svo að
auðvelt sé að tala við þann sem
skokkað er með eða viö sjálfan sig.
Eftir að fyrstu gönguferðunum
sleppir mælir Coates með því að
skokka í 2 mínútur og ganga í 4 mín-
útur. Smátt og smátt er skokktíminn
aukinn en göngutíminn styttur uns
því marki er náð að skokka sam-
fleytt í 30 mínútur. Það ætti þó ekki
að gerast fyrr en eftir að minnsta
kosti 10 vikna æfingar. Þegar því
marki er náð að skokka án áreynslu
í 30 mínútur má fara að hugsa um
að hlaupa lengur en alls ekki fyrr.
Best er fyrir byrjendur að finna sér
hentuga leið í nágrenni við heimili
sitt og skokka á gangstéttum eða
gangstigiun. Ekki missa móðinn þótt
framfarir séu hægar fyrstu vikurnar.
Það verður enginn óbarinn biskup
og þaðan af síður verður neinn al-
vöruskokkari án hæfilegra þjáninga.
Smátt og smátt verður manni ljóst
að það að skokka er ekki sjálfspynt-
ing eða væg geðveiki heldur virðu-
legur en sérstæður lífsstill.
Ekki þetta
Ekki hlaupa á slitnum skóm. Fatn-
aðurinn má vera samtíningur og
skiptir litlu máli með aldur og tísku
en skórnir verða að vera í góðu lagi
og henta til þess að skokka á þeim.
Ekki reyna að harka af þér og skokka
áfram ef þú verður fyrir smámeiðsl-
um. Hlustaðu á líkamann og hlýddu
honum þegar hann biður um hvíld.
Ekki vera með heyrnartól á höfðinu
úti i umferðinni. Þá heyrir þú ekki í
bílum, öðrum hlaupurum og hjól-
reiðamönnum. Ekki gleyma end-
urskinsmerkjunum. Bílstjórar sjá að
jafnaði illa. Ekki reikna með að þeir
sjái þig.
Hvers vegna?
Hvers vegna ætti ég að hlaupa?
Lítum á nokkrar einfaldar ástæður.
Hlaup eru besta þekkta aðferöin til
að koma í veg fyrir ótímabæra hjarta-
og æðasjúkdóma. Að hlaupa er ein-
falt, ódýrt og aðgengilegt. Að hlaupa
er eitthvað sem allir kunna en of fáir
nota. Að hlaupa er besta þekkta að-
ferðin til þess að losna við stress. Aö
hlaupa er afbragðsaðferð til þess að
halda aftur af og fækka aukakílóum.
Að hlaupa er fjölskylduíþrótt sem
gefur þér einstakt tækifæri til þess
að fá samt útrás í keppni. Sá sem
hleypur ér í góðum félagsskap þeirra
sem vita hvað er hollt fyrir þá og
fmnst gaman að lifa.
■qUGWBlR
Nú er rétti timinn til þess að hefja reglubundnar skokkæfingar og koma sér í form fyrir sumarið. Hér kemur rogginn þátttakandi i mark í Reykjavíkur
maraþoni sl. sumar.
Regluleg hreyfing
vinnur gegn hrörnun
Fyrst kalt,
svo heitt
Veturinn er mörgum skokkur-
um skeinuhættur því byltur eru
tíðari en venjulega og í samræmi
við það er algengara að skokkar-
ar snúi sig, teygi og misstígi á
ýmsa vegu. Gott er aö muna að
íyrst skal leggja kaldan bakstur
við slík meiðsli. Það er vegna
þess að kuldinn dregur úr blóð-
flœði og minnkar þannig likur á
skemmdum vegna blæöinga inn
á viö. Þegar bólgan hjaðnar er
hins vegar ágætt að nýta hita, s.s.
heítan pott, vegna þess að hitinn
eykur blóöflæði, eykur súrefnis-
Qutníng til áverkasvæðisins og
Qýtir þannig fyrir bata. Verði
mönnumalvarlega háltásvellinu
er þó betra að leita til læknis til
öryggis en hvíld er jafnan besta
lækningín.
Sumir halda því fram að skamma
stund verði fótur skokki feginn og
of mikil hlaup og óþarfa sprikl leiði
aðeins til álagsmeiðsla og ótíma-
bærrar hrömunar. Hreinhjartaðir
hlauparar vita betur og stöku sinn-
um leggjast vísindin á sveif með þeim
og taka af öll tvímæli um hollustu
reglulegrar hreyfingar. Nýlega var
kynnt ein slík könnun sem gerð var
við Stanford háskólann í Bandaríkj-
unum og leiðir hún í ljós að reglulegt
hlaup, skokk og holl hreyfing vinnur
gegn hrömun og framlengir æskuna.
I umræddri könnun var fylgst náið
með heilsufari 451 hlaupara og 330
kyrrsetumanna og náði rannsóknin
yfir átta ára tímabil. Athyglisvert er
að allir þátttakendur vom milli 50
og 72 ára þegar könnunin hófst enda
var henni einkum ætlað að kanna
áhrif hreyfingar á öldrun. Þegar
könnunin hófst voru hlaupararnir,
sem hlupu aö meðaltali 40 kQómetra
í viku, að jafnaði betur á sig komnir
en kyrrsetumennimir. Bihð núlli
hópanna jókst hins vegar með tíman-
um og kyrrsetumönnunum fór hrað-
ar aftur en skokkurunum. í ljós kom
að á þessu átta ára tímabili leið
hlaupurum á allan hátt betur. Þeir
voru með lægri blóðþrýsting en hin-
ir, notuðu færri meðul, færri vom
með gigt og kvQla í stoðkerB og síð-
ast en ekki síst var dánartíðni þeirra
sem hlupu mun lægri á tímabilinu
en hinna sem ekki hlupu. Þetta þyk-
ir leiða í ljós að þeir sem hlaupa
reglulega séu líklegri til þess að lifa
lengur og lifa betur en hinir sem
aldrei stíga skref. Einnig sýnir þetta
enn einu sinni að það er aldrei of
seint að byrja.
Oprah Winfrey kerrur i mark í
heilmaraþoni í Washington.
hlaupum
Oprah Winfrey er fræg sjón-
varpsstjarna i Ameríku og annast
einkum spjaQþætti sem þarlendir
kalla „talk show“. Oprah hefur
verið tíður gestur í slúðurdálkum
og öðrum spjallþáttum og hefur
henni orðið tíðrætt um holdafars-
vanda sinn sem til skamms tíma
var umtalsverður. Oprah vakti
talsverða athygli þegar hún hljóp
heQt maraþon seint á síðasta ári.
Það var maraþon sem kennt er
við landgöngusveitir hersins, The
Marines, semfór framí Washing-
ton. Oprah þótti sýna harðfylgi
viö að Ijúka hlaupinu í rigningu
og sudda. Hún hafði æft í sam-
feUt eitt og hálft ár með einka-
þjálfara sinum og náð að létta sig
úr 111 kílóum í 75. Liðir í þjálfun-
arplaninu voru einkum hlaup en
einnig þrekæfingar og styrkjandi
æfrngar í tækjasal og ströng aö-
gæsla í mataræði. Oprah tók þátt
í hálfmaraþoni í ágúst 1993 og
lauk því á 2; 16. Eftir það gat ekk-
ert stöðvað hana og hún lauk
heUa maraþoninu á ftórum og
hálfum tíma.
Molar, •,
Meira loft er ekki endilega
betra. Rannsókn amerískra leiddi
í ljós að enginn munur var á
hraða, frammistöðu og orku-
eyðslu hjólreiðamanna eftir loft-
magni í dekkjum. Margir hafa
rnikla trú á miklum loftþrýstingi
í dekkjum en rannsóknin sýndi
: engan mun á 140 punda þrýstingi
og 80 punda þrýstingi,
í hlaupahóp, þar sem Trimms-
íðan þekkir ágætlega til, henti
það eitt sinn aö einn meðlimanna
mætti á glænýjum skóm og til-
kynnti að hann myndi hlaupa
hraðar en nokkru sinni fyrr.
Menn spurðu hverju það myndi
sæta því varla væru nýju skórnir
neitt Q-ábrugðnir hinum gömlu.
„Jú, þeir eru hálfu númeri
stærri," sagði hlauparinn, hróð-
ugur. „Þess vegna fer ég lengra í
hverju skreQ og næ þar af leið-
andi betri tima.“
Kannist þið við afrifur? Þessi
hvimleiðu nuddsár á afviknutn
stöðum líkamans gera oft vart við
sig þegar skokkað er í miklum
kuldum. Nokkur ráð eru tft þess
að koma í veg fyrir afrífur og
meöal þeirra er að bera vaselín á
álagspunkta eða vera i þunnum
þröngum buxum líkt og auka-
skinni.