Dagblaðið Vísir - DV - 22.03.1995, Blaðsíða 12

12
MIÐVIKUDAGUR 22. MARS 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SÍMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91 )563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð I lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
I\lýr tónn
Bændasamtökin hafa kosiö sér nýjan forystumann.
Sá heitir Ari Teitsson úr Þingeyjarsýslu og náöi hann
heldur óvænt kjöri á búnaðarþingi eftir að Stéttarsam-
bandið og Búnaðarfélagið höfðu verið sameinuð í ný
Bændasamtök. Mótframbjóðendur hans, fyrrverandi for-
menn tveggja gömlu samtakanna, höfðu fyrir fram verið
taldir líklegri sigurvegarar, enda með sterkar rætur í
hreyfmgunni og Framsóknarflokknum.
Eflaust er Ari yfirlýstur framsóknarmaður, en það
skiptir ekki öllu máh hvar hinn nýi formaður skipar sér
í stjómmálaflokk vegna þess að hann hefur ekki sótt fram
sem slíkur og hann slær nýjan tón í málflutningi sínum.
Ari Teitsson er að þessu leyti fulltrúi nýrra og opnari
sjónarmiða og kosningin ein og sér er vísbending um að
bændur hafi einmitt kosið hann á þeim forsendum. Þeir
vilja sýna nýtt andlit og með því að hafna gamalkunnum
og hefðbundnum framsóknarmönnum (sem báðir eru
miklir prýðismenn) eru bændur að senda þau skilaboð
út í þjóðfélagið að áherslur þeirra verði aðrar og annars
konar.
Landbúnaðarmál em ekki í sviðsljósinu í kosningabar-
áttunni en öllum er þó ljóst að landbúnaðurinn stendur
á krossgötum og hefur átt undir högg að sækja. Með
aðild okkar að GATT og Evrópska efnahagssvæðinu og
hugsanlegri aðild að Evrópusambandinu er sorfið að
þeirri vemdarstefnu sem ríkt hefur hér á landi gagnvart
landbúnaðarframleiðslu. Það er og ljóst að neytendur
gera sífellt meiri kröfur til gæða og lægra matarverðs
og stöðugleikinn í verðlagsmálum hefur gert þjóðina
meðvitaðri í verðskyni og samanburði frá einni vörunni
til annarrar.
Með aukinni fjölbreytni og breyttum matarvenjum
hefur dregið úr neyslu á hefðbundnu lambakjöti og allt
hefur þetta bitnað á bændum. Bændur sjálfir gera sér
grein fyrir því í vaxandi mæli að þeir verða að taka tillit
til markaðarins og þeir þurfa á markaðnum að halda.
Hinn nýi formaður Bændasamtakanna skilur og viður-
kennir þessi vatnaskil. Hann áttar sig á því að bændur
geta ekki lamið höfðinu við steininn og krafist vemdar
og niðurgreiðslna og pólitísk hagsmunagæsla dugar ekki
lengur í breyttum heimi. Bændur þurfa að aðlaga fram-
leiðslu sína og skilgreina hlutverk sitt upp á nýtt.
Það geta þeir gert með því að koma til móts við sjón-
armið hollustu og hreinleika, þeir þurfa að auka fjöl-
breytni í þjónustu sinni eins og mjólkurbændur hafa
raunar gert og þeir verða að undirbúa búsetu sína í sveit-
um landsins án þess að styðjast við hefðbundnar fram-
leiðslugreinar. Búum þarf að fækka án þess þó að byggð
leggist í eyði.
Allt em þetta mál sem Ari Teitsson gerir að umtals-
efni í viðtali við DV síðasthðinn laugardag. Þegar hann
er spurður hvort neytendur geti vænst breytinga segir
formaðurinn:
„Þeir finna nú engan mun á morgun en ég vænti þess
að það verði áframhald á því að landbúnaðarvörur verði
æ fjölbreyttari og betri. Verðið mun að minnsta kosti
ekki hækka. En landbúnaður verður reyndar ekki stund-
aður nema í sátt við þjóðina og þjóðin hefur síðasta orð-
ið um það hvort hér verði stundaður landbúnaður eða
ekki.“
DV hefur stundum verið gagnrýnt fyrir andstöðu við
bændur. Það er ekki rétt. DV hefur hins vegar deilt á
stefnuna og kerfið sem bændur hafa mátt þola. Þessu
tvennu má ekki mgla saman og nýr formaður í Bænda-
samtökum íslands virðist skilja það. Ellert B. Schram
Sá efnahagslegi stöðugleiki sem festur hefur verið í sessi með nýgerðum kjarasamningum ræður úrslitum,
segir Geir m.a. í grein sinni.
Tækifærin sem
ekki mega glatast
Undanfarin 15 ár eða svo hafa
lífskjör á íslandi dregist aftur úr
-þyí sem gerist í þeim löndum sem
viö berum okkur helst saman við.
Þannig hefur framíeiðsla á mann í
OECD-ríkjunum á árabilinu
1980-94 vaxið um 29% en ekki nema
16% hér á íslandi. Þetta er að sjálf-
sögðu óviðunandi og eykur líkur á
því að ungir vel menntaðir íslend-
ingar finni ekki störf viö sitt hæfi
hér á landi og setjist að erlendis.
Þetta lífskjarabil verðum við að
brúa hægt og bítandi á næstu árum
til að þjóðarbúskapur okkar verði
samkeppnisfær og við missum ekki
besta fólkið úr landi.
Allt bendir til þess að fótfesta sé
nú fengin til sóknar í þessu efni ef
rétt verður á málum haldið og land-
inu skynsamlega stjómað. En nú
sem fyrr veltur á miklu að við
stjómvölinn séu menn sem hægt
er að treysta - menn með þá stjórn-
málastefnu að leiðarljósi að lág-
marka afskipti ríkisins af atvinnu-
lífinu en gefa fyrirtækjunum svig-
rúm til athafna og til að spreyta
sig. Ríkisforsjáin mun ekki brúa
umrætt bil, svo mikið er víst. Þess
vegna er það lykilatriði að Sjálf-
stæðisflokkurinn verði áfram í
stjórnarforystu eftir kosningar.
Stööugleikinn
skiptir sköpum
Eftir þrengingar undanfarinna
ára rofar að nýju til í þjóðarbú-
skapnum. Útht er fyrir að nýtt
framfaraskeið sé að heíjast. Hag-
vöxtur hefur tekið við sér og horfur
á að hann aukist á þessu ári og
næsta. Sá efnahagslegi stöðugleiki
sem festuriiefur veriö enn frekar
í sessi með nýgerðum kjarasamn-
ingum ræöur úrslitum í þessu efni.
Hann bætir samkeppnisstöðu ís-
lenskra fyrirtækja svo um munar,
| bæði til útflutnings og á innan-
KjaUarinn
Geir H. Haarde
alþingismaður
landsmarkaði. í atvinnulífinu
skapast þau verðmæti sem munu
gera okkur kleift að bæta lífskjörin
og brúa lífskjarabilið. Það skiptir
líka máli að fara ekki of geyst nú
þegar hagur þjóðarinnar vænkast.
Þjóðin hefur fengið nóg af því rugli
sem fylgir stórfelldum hagsveiíl-
um. Sígandi lukka er best.
Sú staðreynd að verðbólga hefur
verið aðeins örfá prósent á ári allt
undanfarið kjörtímabil hefur ger-
breytt rekstrarumhverfi fyrir-
tækja. Niðurfelling aöstöðugjalda
og fleiri aðgerðir af hálfu ríkis-
stjómarinnar hafa þar einnig haft
sitt að segja. Það er mjög ánægju-
legt að útht er fyrir að næstu tvö
árin a.m.k. verði verðbólga á ís-
landi áfram minni en í OECD-
löndunum.
Mlkil sóknarfæri
Þessi staða gefur atvinnulífinu
mikh sóknarfæri. Eftir erfiðleika
sem m.a. hafa knúið á um stórfehda
hagræðingu hafa mörg fyrirtæki
snúið stöðu sinni alveg við og
breytt tapi í hagnað. Sá hagnaður
mun að sjálfsögðu að mestu renna
í áframhaldandi uppbyggingu. Nú
geta þau fært út kvíamar, ráðið
nýtt starfsfólk, aukiö fjárfestingar
og önnur umsvif. Aðeins með þeim
hætti er unnt að draga varanlega
úr þvi atvinnuleysi sem þvi miður
hefur náð að skjóta hér rótum.
Tækifærunum sem nýtt hagvaxt-
arskeið býður upp á er hægt að
klúöra með rangri stjómarstefnu.
Það má hins vegar ekki gerast.
Besta ráðið th að koma í veg fyrir
að tækifærin glatist er að veita
Sjálfstæðisflokknum brautargengi
í komandi kosningum. Reynslan
kennir okkur að öðrum er ekki
treystandi í þessum efnum og allra
síst þeim sem nú sleikja sár sín í
kjölfar gjaldþrots sósíalískra hug-
mynda um heim allan.
Geir H. Haarde
„Allt bendir til þess aö fótfesta sé nú
fengin til sóknar í þessu efni ef rétt
verður á málum haldið og landinu
skynsamlega stjórnað. En nú sem fyrr
veltur á miklu að við stjórnvölinn séu
menn sem hægt er að treysta.“
Skoðanir annarra
Minn foss, minn garður
„Ekki virkja minn uppáhaldsfoss. Ekki mína á.
Aðra fossa heldur og aðrar ár. Ekki leggja raflínu
þar sem ég vh ekki hafa hana. Ekki um minn garð.
Fremur annars staðar. Fremur um garö nágrann-
ans. - Gallinn við þetta viðhorf er bara sá að minn
garður er nágrannagarður nágranna míns. Og hann
segir líklegast það sama og ég. - En þarf annars
nokkursstaðar að virkja og nokkrar raflínur að
leggja? Er ekki rafmagnið bara á bak við slökkvar-
ann og inn-stunguna?“
Jakob Björnsson orkumálastjóri í Mbl. 21. mars
íhaldsstjórn
„í dag eru taldar einna mestar líkur á þvi, að Sjálf-
stæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn myndi
saman ríkisstjórn að kosningum loknum. Samdrátt-
ur þessara flokka er öhum ljós og hefur svo verið
um nokkum tíma. Ríkisstjóm þessara flokka yröi
sannköhuð íhaldsstjórn, enda yrði hún mynduð um
óbreytt ástand á flestum sviðum.. .Ríkisstjórn
Framsóknarflokksins og Sjálfstæðisflokksins verður
opinbert hræðslubandalag gegn Evrópusamband-
inu.“ úr forystugrein Alþbl. 21. mars
Kjötsölufyrirtæki bænda
„Th að tryggja að einstök afurðasölufyrirtæki grípi
ekki th óyndisúrræða vegna hugsanlegra áfalla í
sölu og þar af leiðandi óhóflegra birgða í lok verðlags-
árs, þarf að vera til kjötsölufyrirtæki á ábyrgð
bænda. Þetta fyrirtæki á að gefa afuröasölunum
kost á að kaúpa af þeim umframbirgðir í hehum
skrokkum í lok verðlagsársins. í þeim thvikum fá
þó afurðasölurnar ekki greidd nein sölulaun, enda
þarf að viöhalda hvatanum th eölhegrar sölu... Það
er líka mjög athugandi að þetta fyrirtæki sjái eitt
um útflutning."
Þorsteinn Siguijónsson bóndi í Timanum 21. mars