Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.1995, Blaðsíða 14

14
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91 )563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð I lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Konur í pólitík
Athyglisverð umræða er hafin innan Sjálfstæðis-
flokksins um stöðu kvenna innan þess flokks. Sú um-
ræða kemur ekki á óvart og er í rauninni fullkomlega
tímabær. Sjálfstæðisflokkurinn nýtur mestrar hylli með-
al kjósenda og er langstærsti stjómmálaflokkurinn. Það
gefur augaleið að flokkurinn fær mikið af atkvæðum
kvenna en hlutur kvenna á framboðshstum og í trúnaðar-
störfum er í engu samræmi við atkvæðafylgið.
Staða kvenna innan Sjálfstæðisflokksins sem og staða
kvenna í öðrum flokkum er áleitnari spuming fyrir þá
sök að Kvennaíistinn fékk slæma útreið í kosningunum
í vor og margir halda því fram að dagar hans séu taldir.
Kvenfólk þurfi þess í stað að sækja fram í hinum hefð-
bundnu stjórnmálaflokkum, sem tryggðu mjög stöðu sína
í íslenskum stjómmálum í kosningunum og em komnir
til að vera.
Árangur Kvennahstans var rýr í alþingiskosningun-
um en áhrif Kvennahstans em samt sem áður varanleg
að þvi leyti að hinir stjómmálaflokkamir em sér betur
meðvitandi um þau mál sem Kvennalistinn hefur sett á
oddinn. Hugarfarsbreytingin hefur síast inn.
Að því er varðar Sjálfstæðisflokkinn er ábyrgð hans
meiri þar sem hann er stór og valdamikih flokkur og
þarf að vera, og verður væntanlega, leiðandi afl í stjóm-
málaþróuninni, þar á meðal í jafnréttismálum, stöðu
kynjanna og hlut kvenna til áhrifa. Það er eðhlegt og
æskhegt að umræða um þessi mál fari fram innan raða
Sjálfstæðisflokksins, frekar en í smáum og tiltölulega
áhrifalitlum flokksbrotum.
Það verður hins vegar ekki sagt um Sjálfstæðisflokk-
inn að hann hafi verið konuvænn. Fáar konur skipa efstu
sæti á framboðshstum og segja má að það sé seint í rass-
inn gripið að krefjast ráðherrastóla í nýskipaðri rikis-
stjóm þegar ekki var staðið betur að framboðsmálunum.
Konumar köUuðu áhrifaleysið yfir sig áður en til kosn-
inganna og stjórnarmyndunarinnar kom.
Það er sömuleiðis heldur haUærisleg uppákoma hjá
forystuhði Sjálfstæðisflokksins að finna það þá fyrst út,
þegar karh úr þeirra hði býðst að taka við forsetatign á
Alþingi, að hækka þurfi laun hans! Konur em búnar að
sinna forsetastarfinu á þingi í átta ár án þess að nokkur
maður hafi hreyft þeirri hugmynd að forseta Alþingis
beri hærri laun. Sú umræða er senrúlega besta og átakan-
legasta dæmið um það skeytingarleysi sem stjómmála-
körlum er lagið þegar kjör kvenna og karla eru á dag-
skrá. Það segir sína sögu um viðhorfin og hugarfarið.
Jafnréttisbaráttan á enn þá langt í land.
Það er af hinu góða að konur innan Sjálfstæðisflokks-
ins gera rýran hlut sinn að umræðuefni. En þær eiga
ekki að sætta sig við að stungið verði upp í þær dúsu
með einum eða tveimur stöðuveitingum. Konur í Sjálf-
stæðisflokknum verða að heyja miklu víðtækari baráttu
fyrir stöðu sinni á þeim bæ, einfaldlega með auknu starfi
og stærri sveit kvenna sem viU láta tU sín taka. Það sama
á við um aðra flokka. Þetta er ekki bara spuming um
að sýna ht og hafa konur upp á punt. Þetta er spuming-
in um það hvort og hvemig stjómmálaflokkarnir tileinki
sér þá sjálfsögðu þróun í þjóðfélagi jafnréttis og lýðræðis
að bæði kyn hafi sjálfsögð áhrif á stefnu og störf flokka,
stjómvalda og framkvæmdavalds á öUum stigum.
Þetta er kaU tímans og hvorki karlar né flokkar em
að missa spón úr aski sínum í metorðapotinu. Þeir verða
einfaldlega að skUja að konur em líka menn og konur
og reynsluheimur þeirra er hluti af póhtíkinni. Og það
ívaxandimæh. EUertB.Schram
MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 1995
„Best er að greiðslubyrði af lánum, sem tekin eru vegna kaupanna, minnki stöðugt," segir Stefán m.a. um
nýja gerð húsnæðislána.
Nýja gerð húsnæðislána
Vandi húsnæöislánakerfisins
veröur ekki leystur með lengingu
lánstíma. Breyta verður formi lán-
anna svo að fasteignakaupendur
geti unnið sig út úr erfiðleikum
fyrstu áranna. Lánin eiga að vera
viðráðanlegri eftir þvi sem líður á
lánstímann.
Með núverandi lánum versnar
vandi sem skapast fyrstu árin.
Greiðslubyrðin þyngist beinlínis
þegar líður á lánstímann. íslensku
húsnæðislánin eru verðtryggð
jafngreiöslulán, „annuitet“. Er-
lendu lánin eru óverðtryggð með
jöfnum afborgunum. í því felst
munurinn.
Lengt í hengingarólinni
Menn hafa rætt um að leysa
vanda fasteignakaupenda með þvi
að lengja lánstíma húsnæðislána.
Vandi húsnæðislánakerflsins felst
ekki í lánstímanum heldur eðh lán-
anna sjálfra. Gerð lánanna veldur
mun meiri vanda en hvort þau eru
veitt til 25 eða 40 ára. Til að ráðast
að rótum vandans verður að end-
urskoða form lánanna.
íslensku húsnæðislánin eru svo-
nefnd jafngreiðslulán, einnig oft
nefnd „annuitetslán". Greiðslu-
byrði þessara lána er ávallt sú
sama. Verðtryggö jafngreiðslulán
eru sérlega óhagstæð fyrir hús-
næðiskaupendur. Fólk greiðir
sömu fjárhæð af þeim í áratugi.
Greiöslubyrðin minnkar aldrei
heldur þyngist hreinlega.
Engin leiö er til aö vinna sig út
úr vanda sem skapast kann fyrstu
árin, hann bara versnar. Menn
hafa brugðist við greiðsluvanda í
lánakerfinu með því að breyta
skuldum í ný verðtryggð jafn-
greiöslulán og íhuga nú að lengja
lánstímann. Hin óheppilega lána-
tegund verður enn til staðar. Góður
maður kallaði aðgerðir sem þessar:
„aö lengja í hengingarólinni" og
hafði mikið til síns máls.
Kjallariim
Stefán ingólfsson
verkfræðingur
Að vinna sig út úr vandanum
Fyrir fasteignakaupendur er
mikilvægt að geta unnið sig út úr
erflðleikum fyrstu áranna eftir
húsnæöiskaup. Best er að greiöslu-
byrði af lánum, sem tekin eru
vegna kaupanna, minnki stöðugt.
Eftir því sem líöur frá kaupunum
verði lánin viðráðanlegri. Fyrir
launafólk skiptir höfuðmáli að
skuldir vegna húsnæðiskaupa
lækki og það sjái fram á bjartari
tíma.
íslenska húsnæðislánakerfið er
ekki þannig. Fjölskyldur eyða
hverri handbærri krónu í afborg-
anir af fasteignalánum án þess að
þau minnki eða greiðslubyrði létt-
ist. Minni háttar óvænt útgjöld geta
valdið því að fólk missi húsnæði
sitt. Því fylgir stöðugt álag að hafa
daglega áhyggjur af fjárhagslegri
framtíð flölskyldu sinnar.
Óverðtryggð
langtímalán best
Erlendis eru húsnæðislán óverð-
tryggð og eru greidd niður með
jöfnum afhorgunum. Greiðslubyrði
samanstendur af vöxtum og af-
borgunum. Afborganirnar eru
ávallt sama flárhæð en vextimir
fara minnkandi. Greiðslur af þess-
um lánum fara stöðugt minnkandi.
Auk þess eru lánin óverðtryggð svo
aö greiðslubyrðin minnkar enn
hraðar að raunvirði. Greiðslubyrði
slíkra lána mun hér á landi minnka
um 20% fyrstu fimm árin. - Óverð-
tryggð húsnæðislán hafa því mjög
mikilvæga kosti fyrir lántakendur.
Þó að greiðslubyrði þeirra sé há
í upphafi minnkar hún fljótt. Hús-
næðiskaupendur vinna sig þess
vegna fljótt út úr byrjunarerfið-
leikum sem fylgja fyrstu kaupum.
Lán margra lífeyrissjóða eru með
jafnar afborganir eins og erlendu
lánin en verðtryggð. Greiðslubyrði
þeirra minnkar þess vegna einnig
eftir því sem líður á lánstímann.
Báöar þessar tegundir lána eru
hentugri sem húsnæðislán en hin
verðtryggðu jafngreiðslulán ís-
lenska húsnæðiskerfisins.
Stefán Ingólfsson
„Vandi húsnæðiskerfisins verður ekki
leystur með lengingu lánstíma. Breyta
verður formi lánanna svo að fasteigna-
kaupendur geti unnið sig út úr erfið-
leikum fyrstu áranna.“
Skoðanir annarra
Óréttlæti í skylduaðild
„Það er löngu tímabært að tekið verði á því órétt-
læti, sem skylduaðild að lífeyrissjóðum felur í sér.
Langstærstur hluti launþega er skyldaður til að
greiða í lífeyrissjóð, sem bundinn er við stéttarfélag
eða landsvæði. Flestir eru þessir sjóöir sameignar-
sjóðir, en rekstur þeirra er með mjög mismunandi
hætti. ... Rök hafa verið færð fyrir því að skyldu-
greiðslur, rétt eins og skylduaöild aö stéttarfélögum
brjóti í bága vð alþjóðlega mannréttindasáttmála og
jafnvel Stjórnarskrána." Úr forystugrein Mbl. 29. april.
Launahækkun forseta Alþingis
„Á sínum tíma sá ríkisstjórn undir forsæti Davíðs
ástæðu til að setja bráðabirgðalög á launahækkun
til forseta Alþingis. Nú telur hins vegar þessi sami
Daviö ástæðu til að hækka launin til þess að friða
Ólaf'G. Einarsson, sem missti ráðherrastól nýveriö.
Síðustu átta árin hafa konur verið í þessu starfi en
nú blasir við að Ólafur G. fær 100.000 krónum hærri
laun fyrir sömu vinnu. Þaö er því ekki nema von
að menn efist um heilindi stjórnmálamanna þegar
kemur að yfirlýsingum þeirra um aö jafna beri laun
kynjanna." Úr Skoðunum Mánudagspóstsins 2. maí.
Vinnulöggjöfin
„Það, sem einkum hefur verið gagnrýnt í vinnu-
löggjöfinni, er réttur fámennra starfsstétta til keðju-
verkfalla í fyrirtækjum með flókna og margþætta
starfsemi, þar sem starfsfólk er í flölmörgum stéttar-
félögum. Þessi umræða styrkir ekki stöðu launa-
fólks, heldur þvert á móti. Sama gildir um verkfalls-
boðanir, sem teknar eru af mjög fámennum hópi
manna í stéttarfélögum. Leita þarf leiða til þess að
efla þátttökuna í hinu félagslega starfi. Breytingar á
löggjöf einar leysa vissulega ekki þann vanda.“
Úr forystugrein Tímans 29. apríl.