Þjóðviljinn - 24.12.1958, Blaðsíða 29

JÓLABLAD ÞJOÐVILJANS 1958 (29
■ j
g -y C-'J

? 4
!!l|i -1

'4- <;>
• :í
AUSTURSTRÆTI
Lengi haía gengið sögur um „snjómanninn hræðilega”, sem
á að hafast við í Himalaja. Meðal irmfæddra á þessuih slóðum
eru margar kynjasögur á kreiki um þessa undraveru, og erlendir leið-
angrar hafa látið sig málið skipta. Það er margt
talað og ritað um „snjómanninn". en sjónarvotttar eru fáir. Indverski
blaðamaðurinn Shivaprasad Chowdhury segir hér frá.
500 rúpíur í skatt af hverjum
snjómanns-leiðangri.
Snjómaðurinn
hefur komið auga á mann-
veru, gengur hann kannski
nokkur stuttstíg skref í skafiin-
um, en hverfur síðan snögglega
í gil eða jökulsprungu.
g| Bjöm eða api
í aldaraðir hafa fjallabúarnir
í Himalaja sagt sögur um
„spendýr, sem líkist apa, og er
þakið þéttu ljósu eða rauðleitu
húri og lætur eftir sig spor í
snjónum í 3000 til 7000 metra
hæð“. Þessar sögur hafa gengið
frá kynslóð til kynslóðar og
jafnan eru þær ívafðar miklu
ímyndunarafli og hjátrú. Err
það var ekki tekið mikið mark
á þessum sögum fyrr en C. A.
Moward-Bury, sá er stjórnaði
fyrsta Mount-Everest-leiðangrin-
um 1921, sá fyrstur vesturálfu-
manna spor eftir risamannveru
í snjónum.
Brezka náttúrusögusafnið hef-
ur tvisvar tekið afstöðu í deil-
unni um það, að hve miklu leyti
snjómaðurinn er afbrigði af
„brúna birninum“ eða hvort
hann er einhverskonar stór
Asiutegund af langur-apa. Fyrst
árið 1937 úrskurðaði safn-
Aage Torberg og Jan Frostis,
hafa síðan rennt stoðum undir
þá kenningu að hin umdeilda
vera sé einhverskonar millistig
af manni og apa. Norðmennimir
voru að leita að úran fyrir ind-
versku stjórnina þarna í fiall-
lendinu, þegar þeir mættu
tveim verum, sem líktust lang-
ur-öpum.
Hindúamunkurinn Sreemat
Swami Pranavananda þykist
hinsvegar hafa komizt að því á
ferðalögum sínum um Himalaja
og Tíbet, að „hinn hræðilegi
snjómaður" sé ekkert annað en
Himalaja-tegund af „brúna
birninum", og staðhæfir hann
þetta í grein í indverska land-
fræðitímaritinu. Villtir jakux-
ar, villtir Tíbethestar, tibetískar
antílópur, moskusuxar, gaupur,
snjóhlébarðar og úlfar hafa
einnig skilið eftir spor sín í
hinum eilífa snjó Himalaja.
Munkurinn efast um að þarna
séu langur-apar og segir, að
„flestir þeirra leiti niður til
lilýrri héraða löngu áður en
snjókomutíminn hefjist í fjöll-
unum“. Honum var sagt af
Framhald á 31. síðu.
SÍMAR: 13041 - 11258
Frá Pamírfjöllum á landamærum Pakistans og Afganistan hafa
einnig borizt fréttir af furðuveru. Þessi teikning er gerff eftir
frásögn manna sem hana segjast hafa séff.
Snjómaðurinn, sem Tíbetbúar
kalla Mi-go (mannbjörn) eða
kang-mi (snjómann) hefur vak-
ið mikla athygli með því að
koma hvað eftir annað í ljós
1 hinum strjálbýlu og eyðilegu
fjallahéruðum Himálaja.
Lamaprestarnir og hinir inn-
fæddu á þessum slóðum bera
mikla virðingu fyrir snjómann-
inum og óttast hann. Ríkis-
stjói'nin í Nepal hefur bannað
öllum að skjóta snjómann nemá
í nauðvörn og tekur jafnframt
H Tveggja metra risi
Ekki var gerð veruleg til-
raun til að ná snjómanni fyrr
en árið 1954, er brezka blaðið
Daily Mail, sendi leiðangur til
Himalaja í þessu skyni.
Leiðangri Daily Mail heppn-
aðist ekki að sjá neinn snjó-
mann, hvað þá að honum tækist
að handsama hann, en leiðang-
ursmenn komu til baka til Lon-
don með höfuðkúpu af snjó-
manni, nokkra hárlagða og ljós-
myndir af sporum hans.
Leiðangurinn hafði þannig
nokkuð upp úr för sinni, því
hann hafði sannað tilveru þess
fyrirbrigðis, sem mannfræðing-
ar kalla „tvífætta veru líka
manni“, sem áður var óþekkt.
Þær upplýsingar, sem feng-
ust frá hinum hrjúfu fjallabú-
um og fjallgöngugörpum eru
mjög ófullnægjandi og mót-
sagnakenndar, en þetta fólk hef
ur alltaf öðru hvoru séð snjó-
menn í 5—6000 metra hæð í
fjalllendi Himalaja. í þessu til-
liti voru rannsóknir þær, sem
VÖRUVAL Á ÖLLUM HÆÐUM
hrœðilegi”
leiðangur Daily Mail gerði til að
varpa ljósi á þessar snjómanns-
sögur mjög þýðingarmiklar.
Rannsóknir þessar staðfestu
að það var raunveruleiki að
baki þeirra „sýna“, sem fólk
hafði séð þarna í fjöllunum.
Marr í frosnum snjó, hvæsandi
andardráttur ásamt miklum ó:
daun likum óþef af moskusux-
um, eru fyrirboðar þess að
klunnalegur tveggja metra hár
risi komi í ljós framundan
snjóskafli. Þegar snjómaðurinn
ið, að spor, sem dr. F. S.
Smythe ljósmyndaði á Garhwal-
svæðinu, væru eftir „brúnan
björn“. Árið 1951 Ijósmyndaði
Eric Shipton spor í snjónuin í
Himataja, en hann- tók þájtt í
Everest-leiðangri 1951. Sérfiíæð-
ingar brezka safnsins -_____
uðu. að þetta væru ekki
eftir björn, heldur ;_____
spor eftir langur-apa, og
styðja þá kenningu, var !
sýning í safninu.
: Tveir norskir-----T
Þetta hafa ljósmyndarar komizt næst „snjómanninum hræffilega",
gríffarleg fótspor hans í hinum eilífa snjó Himaiajafjala.