Þjóðviljinn - 24.12.1958, Blaðsíða 35

JÓLABLAÐ þJÓÐVILJANS 13 5 8 (39
Eafael Trujillo.
stnþjofuntin sei
mð
r
Truiillos verið myrtir, bæði I
Santo Domingo og í öðrum lönd-:
um. Árið 1952 var maður að
nafni Andres Requena myrtur
í stigagöngum í East Side í NeW
York. Hann hafði flúið frS
Santo Domingo til New Yorkr,
þar sem hann gaf út blað og)
gagnrýndi harðlega stjórn Truj-:
illos. Lögreglan fékk ótvíræðff,
bendingu um það, hverjir áttií
sök á morðinu. Ástæðan vaj"
blaðagrein eftir Requena, sem
enn hafði ekki verið birt. Grein'
in var viðtal við þáverandi rasð''
ismann Santo Domingos í NeW
York, Felix Bernadino. í sam-
talinu er frá þvi skýrt, að Bcrna*;
dino hafi hótað Requena því, at;
Dag einn í desémbermánuði
árið 1492 gekk hinn frægi land-
könnuður Kólumbus á land á
eynni Haiti undan ströndum
Mið-Ameríku. Honum fannst
þessi sólríka pálmaey svo unaðs-
leg að hann ákvað að láta grafa
lík sitt þar, er hann hefði kvatt
lífið. Kólumbus dó á Spáni og
það var ekki fyrr en heilum
mannsaldri síðar að jarðneskar
leyfar hans voru fluttar til
Haiti. Þeim var komið fyrir í
dómkirkjunni í borginni Santo
Domingo, sem Spánverjar höfðu
reist.
Santo Domingo er nú höfuð-
borg lýðveldis, er ber sama nafn
og nær yfir austurhluta Haiti.
Síðustu 28 árin hefur þessu lýð-
veldi verið stjórnað af einræðis-
herra, Rafael Trujillo hershöfð-
ingja. Einvaldurinn hefur látið
koma leifum af föður sínum
fyrir við hliðina á Kólumbusi,
enda þótt faðirinn hafi ekki á
neinn hátt vakið á sér athygli
nema fyrir það að vera faðir
Trujillos.
skemmtigarð í höfuðið á elzta
syni sínum, sem hann auk þess
útnefndi yfirhershöfðingja í her
landsins þegar hann var sjö ára
gamall. Þá hefur hann skipað
bróður sinn, Hector, forseta
landsins. Sjálfur er hann ekki
lengur bara hershöfðingi, heldur
generalissimus — æðstur allra
hershöfðingja, og það er hann,
sem hefur öll völdin i hendi sér.
Hann gerir sér allt far um að
láta ltalla sig „el jefe“ (foringj-
inn) eða „el benefactor", vel-
garðarmaðurinn.
Hvernig skeði það, að þessi
maður varð einvaldur yfir
tveim .milljónum manna?
Eftir að íbúarnir í Santo Dom-
ingo höfðu rekið Spánverja af
höndum sér í byrjun 19. aldar,
var landið sjálfstætt lýðveldi í
nokkra áratugi. En síðan lenti
ríkið í miklum efnahagslegum
erfiðleikum, og þá tók að halla
undan fæti með sjálfstæði
þess. Stórbankar Bandaríkjanna
náðu tökum á fjármálum hins
litla lýðveldis, og Bandaríkja-
Auður landsins byggist á sykurreymum.
H Skýrði höfuðborgina í
höfuðið á sjálfum sér
Ferðamenn sem koma til
þessa litla lýðveldis á hinni frjó-
sömu hitabeltiseyju, komast
skjótlega að því að einvaldur-
inn þjáist ekki af minnimáttar-
kennd. Hann hefur nefnilega
skirt höfuðborgina upp til þess
að minna á sjálfan sig og kallar
hana Ciudad Trujillo (borgina
Trujillo). Víða á húsaþökum er
nafn einvaldsins letrað risastór-
um bókstöfum, sem eru upplýst-
ir með neonljósum og mjög á-
berandi í hinni koldimmu hita-
beltisnótt. „Dios y Trujillo"
stendur sumstaðar, „Guð og
Trujillo“. Einnig má sjá þetta
slagorð með annarri orðaröð:
„Trujillo og Guð“.
Á sjúkrahúsi einu í höfuð-
borginni stendur letrað: „Truj-
illo, velgj örðamaður landsins,
gefur þér heilbrigði þína á ný.“
Á byggingu ríkishappdrættisins
er stór mynd af einræðisherran-
um með textanum: „Svo er
snillingi og velgjörðamanni
landsins fyrir að þakka, að sér-
hver borgari hefur vinnings-
möguleika“. Trujilla lét skíra
menn tóku síðan alla stjórn á
efnahagsmálum Santo Doming-
os.
@ „Leðurhálsarnir“ ganga á
land
í fyrri heimsstyrjöldinni
gengu Bandaríkjamenn enn
lengra. Ríkisstjórn Bandaríkj-
anna krafðist þess að fá bein
yfirráð yfir lögreglu, her og
flota Santo Domingo. Þegar
þessu var neitað sendu þeir
landgöngulið, hina svokölluðu
„leðurhálsa" , til Santo Dom-
ingo. Bandaríska landgönguhð-
ið steypti stjórn landsins með
valdi og leysti þingið upp.
Næstu átta ár var landið herset-
ið af Bandaríkjamönnum, og
bandarískir umboðsmenn stjórn-
uðu landinu. Áður en land-
gönguliðarnir fóru úr landinu,
höfðu bandarískir auðmenn náð
öllum mikilvægustu tekjulind-
um landsins undir sína stjórn.
Á tímum bandarísku herset-
unnar var núverandi einvaldur
Santo Domingos, Rafael Truj-
illo, ungur maður á þrítugsaldri.
En hann hafði þá þegar unnið
sér til írægðar. Hann stal hest-
um og nautpeningi ásamt bróður
sínum og átti í stöðugum erjum
við lögregluna. Árið 1918 var
hann dæmdur í sex mánaða
fangelsi fyrir svik og falsanir.
En bandarisku setuliðsyfirvöld-
in gátu notað hann eigi að síður.
Skömmu eftir að hann var lát-
inn laus, gerðist hann njósnari
fyrir bandaríska landgöngulið-
ið, sem átti í miklum erfiðleik-
um við að halda uppreisnaranda
þjóðarinnar og andspyrnuhreyf-
ingunni í skefjum. Hópar vopn-
aðra skæruliða, sem börðust
fyrir frelsi landsins, réðust gegn
bandaríska setuliðinu með öll-
um ráðum.
Bandaríkjamenn mátu njósna-
starfsemi Trujillos mikils, og
í launaskyni gerðu þeir hann
brátt að foringja í lögreglusveit-
um þeim, er þeir komu á fót.
Nokkrum árum síðar, 1923
er hann var 32 ára gamall, út-
nefndu Bandaríkjamenn hann
yf irhershöf ðingj a yfir öll-
um hernum í Santo Domingo.
1930 komst hann svo endanlega
til valda með stuðningi hersins
og varð einvaldur.
Ei Vélbyssur í réttarsalnum
Trujillo notfærði sér forseta-
kjör til þess að komast til valda.
Hann hafði séð svo um, að
stuðningsmenn hans væru í
meirihluta í kosninganefndun-
um.
En hæstiréttur landsins felldi
þá úrskurð, að mynda skyldi
nýjar heiðarlegar kosninga-
nefndir. Þegar lesa átti upp úr-
skurðinn í réttarsalnum, var
hann troðfullur af fólki. Forseti
hæstaréttar stóð upp til þess að
kunngera dóminn. Hann lyfti
hendinni, sem hélt á dómsskjöl-
unum, en skyndilega byrjaði
hún að titra og varð maðurinn
felmtri sleginn. Aftast í salnum
kom í ljós flokkur manna, vopn-
aður vélbyssum. Fólk þusti út
úr salnum skelfi.ngu lostið, dóm-
urunum var rutt úr sætum
Dýrasta gleðikona siðan frú
Pompadour leið, — 2sa Zsa og
Rafael Trujillo yngri.
Bein Kristófers Kólumbusar hvíla í dómkirkjunni í höfuðborg
Santo Domingos. Þar eru einnig geymdar jarðneskar leifar föður
liestaþjófsins.
þeirra og dómur hæstaréttar
var aldrei lesinn upp. Síðan
vann Trujillo forsetakosning-
arnar.
Það var bandaríska hernámið
sem færði Trujillo auð og völd
og lyfti honum í sæti æðsta yfir-
manns hersins. Annars liefði
hann nú sennilega verið tiltölu-
lega óþekktur herstaþjófur.
Eftir að Trujillo hafði komizt
til valda, byrjaði hann að of-
sækja mótstöðumenn sína.
Hann lét varpa þeim í fangelsi,
beita þá pyntingum og taka þá
af lífi. Þúsundir þeirra flúðu til
útlanda til að forðast ofsóknirn-
ar. Margir þræddu hættulega
fjallastígi og lcomust yfir landa-
mærin til nágrannalýðveldisins
Haiti. Þá heimtaði Trujillo að
Haiti skilaði sér hinum pólitísku
flóttamönnum. Þegar þessu var
neitað greip Trujillo til hinna
grimmilegustu ofbeldis- og hefn-
araðgerða.
Fjölmargir innflytjendur frá
Haiti bjuggu í Santo Domingo.
I októbermánuði 1937 voru þeir
gripnir þúsundum saman hvar
sem í þá náðist, síðan ráðu her-
menn einvaldsins þá saman og
drápu þá alla, samkvæmt skip-
un frá Trujillo. Flestir voru sall-
aðir niður með vélbyssuskot-
hríð. Tala liinna myrtu var
15.000—20.000.
Bréfið komst ekki til skila
Bandarískur prestur, sem
dvaldi um þetta leyti í Santo
Domingo, fyltist miklum liryll-
ingi vegna þessara fjöldamorða.
Hann skrifaði systur sinni í
Bandaríkjunum bréf um það
sem hafði skeð. Bréfið komst
ekki til skila, en skömmu síðar
fannst prestur þessi dauður, og
hafði hann verið skotinn til
bana.
Síðan hafa fjölmargir af and-
stæðingum og gagnrýnendum
hann skyldi skotinn „undir
hvaða ljósastaur sem væri í
New York.“
Meðal fórnardýranna, sem
urðu atvinnuglæpamönnum
Trujillos í New York að bráð,
var maður að nafni Sergio Ben-
cosme, sem hafði flúið einræðis-
stjórnina í Santo Domingo.
n Samúð Eisenhowers
Síðan seinni heimsstyrjöld-
inni lauk, hefur verið góð sam-
búð milli bandarisku ríkisstjórn-
arinnar og einræðisherrans á
Haiti, þrátt fyrir athafnir leigu-
morðingja Trujillos í Bandaríkj-
unum. Bandaríkjastjórn hefur
veitt honum bæði efnahagsleg-
an og siðferðilegan stuðning.
Árið 1955 sagði Eisenhower vi5
ambassador Santo Domingos t
Bandaríkjunum:
„Hinn fastmótaði vilji ríkis-
stjórnar yðar til að verja sögu-
legar erfðavenjur hins frjálsa
heims .... má reikna með. öf 1-
ugum stuðningi ríkisstjórnar
Bandaríkjanna."
í bandarískum blöðum var
þeirri spurningu varpað fram,
Iivort Eisenhower reiknaði
fjöldamorð Trujillos á 15.09®
Haiti-búum til „sögulegra erfða-
venja hins frjálsa heims.“?
Bandaríkjastjórn hefur um
langt árabil veitt Trujillo mikla
hjálp og skenkt honum gífur-
legar fjárfúlgur. 1955 afhenti
Bandarikjastjórn Santo Dom-
ingo 25 nýtízku orustuþotur.
Hið kunna bandaríska viku-
blað Time vakti athygli á því,
að slík vopnasending til smárík-
is myndi gera hernaðarstyrk
þess geysilega mikinn í saman-
burði við önnur smáriki sem
eru á þessum slóðum.
Ekki er vafi á því að gróða-
sjónarmið ræður miklu ura
stuðning Bandaríkjamanna vii$
Framhald á 38. slðu.