Þjóðviljinn - 29.07.1973, Blaðsíða 3

Sunnudagur 29. júlí 1973. ÞJOÐVILJINN — SIDA 3
Stéttarfélögin mega
ekki missa sjónar af
takmarkinu
Spjallað við Harald Överaas fulltrúa á þingi
norrænna byggingamanna
Harald överaas er einn
þeirra, er sátu þing nor-
rænna byggingamanna á
Hótel Loftleiðum. Hann er
ritari Norsk Arbeidsmands-
forbund. Við náðum tali af
honum skömmu eftir þing-
slitin á miðvikudaginn.
Kona Haralds, Margit
överaas, er líka á Islandi
um þessar mundir, og svo
skemmtilega vildi til, að
þau hjónin héldu upp á silf-
urbrúðkaup sitt hér siðast-
liðinn þriðjudag.
— Teluröu ráðstefnur I stil viö
þing Norrænna byggingamanna
vera gagnlegar.
— bær ættu að vera til mikils
gagns. Alþjóðleg stéttarsamtök
eru mjög þýðingarmikil. Að visu
má segja, að starfssvið minna fé-
lagsbræðra i Norsk Arbeids-
mandsforbund falli ekki að öllu
leyti inn i ranna Sambandsins.
Við vinnum mikið við byggingu
orkuvera og stórra mannvirkja,
en mikið af faglegri umræðu á
sambandsþingum snýst um húsa-
byggingar. Þrátt fyrir þetta, tel
ég okkur hafa hag af samstarfinu
við norrænu félögin i samband-
inu.
Það er þó galli við þetta sam-
band, að öll félög byggingamanna
á Norðurlöndum tilheyra þvi
ekki. Félag byggingamanna og
múrara i Finnlandi er t.d. ekki
meðlimur að sambandinu. Það
tilheyrir ekki alþjóðasambandi
frjálsra verkalýðsfélaga (IFLO)
og getur þar af leiðandi ekki verið
meðlimur Sambands norrænna
byggingamanna.
— Nú er talsvert mikið rætt um
samhæfingu atvinnullfsins á
Noröurlöndum. Er ekki hugsan-
legt, aö slik samhæfing komi fyrst
og fremst atvinnurekendum til
góöa?
— Það er rétt, samvinna og
samhæfing eru vinsælt umræðu-
efni. M.a. hélt sænski iðnaöarrað-
herrann ágætis ræðu um þetta
efni hér á þinginu. Vissulega er
hætta á þvi, að þetta verði fyrst
og fremst hagur atvinnurekenda.
Þó held ég, að svo veröi ekki, ef
stéttarfélögin og stéttarsambönd-
in missa ekki sjónar af endanlegu
markmiði sinu, þ.e. að stjórn at-
vinnutækjanna verði i höndum
verkalýðsins.
— Telur þú þann visi aö at-
vinnulýöræöi, sem er í mótun i
Skandinaviu, vera spor i þá átt.
— Persónulega er ég ekki
bjartsýnn á, að það hafi stórar
Fólk drukknar
i flóðum
á Indlandi
Nýja Deli. 27/7 — Yfirvöld i Ind-
landi óttast, að mörg hundruð
manns hafi misst lifið i flóðunum
undanfarna daga, i héruðunum
Mimachel Pradesh og Uttar
Pradesh, en þau eru i norðurhluta
landsins. Það er Monsúnregnið,
sem er þarna að verki, og gætir
flóðanna mest við rætur
Himalajafjallanna.
120 manns drukknuðu, þegar
Sirsaá flæddi yfir bakka sina, og i
Uttar Pradesh hafa margir
drukknað, þótt ekki sé vitað
hversu margir. Mörg þorp eru
undir vatni og eru hersveitir
komnar til flóðasvæöanna til þess
að reyna að aðstoða fólkið og
bjarga t.d. þeim, sem hafast við á
þökum húsa, sem enn standa upp
úr vatninu.
breytingar i för með sér, þó að
fulltrúar verkalýðsins sitji sem
minnihluta hópur i stjórn fyrir-
tækja. Ég er hræddur um, aö vio
höfum ekki nógu mörgum mönn-
um á að skipa, sem eru hug-
myndafræðilega undir það búnir,
að vera i þeirri stöðu.
Auk þess er það að sitja i stjórn
ekki endanlegt takmark okkar og
slikt samstarf viö auðvaldið gæti
haft lamandi áhrif á stéttarfélög-
in sem baráttutæki.
— Hefur ekki veriö neinn á-
greiningur innan Sambands nor-
rænna byggingamanna um aö-
stoöina viö stéttarfélög I Þriöja
heiminum?
A sinum tina var algert sam-
komulag um aðstoöina við Afriku.
Og ekki hafa risið upp deilur um
aðstoðina við Rómönsku Amer-
iku. Þessi aðstoð okkar er einkum
fólgin i fræöslu og menntún
verkalýösleiðtoga. Alþjóðasam-
band frjálsra verkalýðsfélaga
(IFLO) er að miklu leyti litað
bandariskri pólitik og það hefur
haft sin áhrif i vanþróuðum lönd-
um.
— Má merkja einhverja póli-
tiska markalinu á þingum nor-
rænna byggingamanna.
— Ég er að vissu leyti vonsvik-
inn vegna skorts á pólitiskri af-
stöðu manna. Það fer ekki á milii
mála, að sambandið lýtur stjórn
sósialdómókrata, en oftast er
ekki minnzt á neina pólitiska af-
stöðu. Þá er látið svo sem sam-
bandiö sé fyrst og fremst stéttar-
legs eðlis en ekki pólitiskt og að
ekkertsamband sé þará milli. Ég
haföi til dæmis búizt við, að þingið
léti frá sér fara ályktun, þar sem
lýst væri yfir fullri samstöðu meö
málstað tslendinga i landhelgis-
striðinu. Mitt stéttarfélag sam-
þykkti slika ályktun samhljóða.
Ég er mjög ánægður með að
hafa komið til Islands. Við höfum
haft samband við stéttarbræður
okkar hér, en förin hingað hefur
treyst þau bönd, og aukið trú
mina á Islendingum sem þjóð.
Mér sýnist, að neyzluþjóðfélagið
Silfurbrúökaupshjónin Margit og Harald överaas.
hafi ekki haft jafn mikil áhrtl a
hugi manna hér og i Skandinaviu,
og ég vona,að ykkur takist að
varðveita þjóðlega sérstöðu ykk-
ar.
— Hvaöa hugmyndir geriröu
þér um norrænt samstarf?
— Ég held að samstarf Norður-
landaþjóða eigi mikia framtið
fyrir sér. Norðurlöndin gætu sér-
hæft sig i ákveðnum greinum iðn-
aðar, fiskveiðum og öðru þess
háttar og myndað sameiginlega
mjög sterka heild. Þó er ljóst að
innganga Dana i Efnahagsbanda-
lagið setur strik i reikninginn.
Það kom fram i umræðum hér á
þinginu, að Danir verða fyrst og
fremst að taka tillit til þeirra
sjónarmiða, sem rikja innan
Efnahagsbandalagsins.
— Eru baráttusamtökin gegn
inngöngu Noregs i Efnahags-
bandalagiö dauö úr ölium æöum?
— Nei, siður en svo, áhrif
þeirra munu koma i ljós i þing-
kosningunum i haust. Sá sam-
vinnuandi,er rikir innan samtak-
anna tekur ekkert tillit til flokks-
pólitiskra landamæra, og slika
samvinnu hlýtur aö vera unnt að
taka upp i stórþinginu.
Ég er enginn spámaöur. Þó tel
ég óhætt að halda þvi fram, aö
það sé ekkert nema óskhyggja að
halda aö Verkamannaflokkurinn
geti einn myndað rikisstjórn eftir
kosningar. Liklegast tel ég, að
hann taki upp samvinnu viö
kommúnista og þann flokk sem
klofnaði frá Verkamannaflokkn-
um vegna átakanna um inngöngu
i Efnahagsbandalagiö.
ó.P.
Samhæfing iðnfræðslu
Knut Johannsson endurkjörinn formaður Sambands norrænna
byggingamanna
Svíinn Knut Johannsson
var endurkjörinn formaður
Sambands norrænna
byggingamanna á þingi
þess/ sem haldið var á
Hótel Loftleiðum 24.—25.
þessa mánaðar.
Norrænir byggingamenn
halda þing á tveggja ára
fresti. Næsta þing verður í
Finnlandi árið 1975, en á
íslandi verður aftur komið
saman árið 1983.
Þjóðviljinn hafði tal af
Knut Johannsson skömmu
eftir að hann hafði verið
endurkjörinn.
— í iögum sambandsins er sagt,
aö einn megintiigangur þess sé að
veita þeim féiögum, sem i þvi eru
og eiga I langvarandi og við-
tækum vinnudeiium fjárhags-
aöstoð. Hefur sambandiö oft veitt
félögum slikan stuðning?
— Nei, það hefur ekki gerzt
nema einu sinni. Arið 1957 áttu
finnskir tréiönaðarmenn og dreif-
býlisverkamenn i langvarandi
verkfalli. Þá fengu þeir bæði bein
fjárframlög og lán úr sjóðum
sambandsins. Sambandið bauðst
einnig eitt sinn til að veita fjár-
munum til danskra félaga., en
ekki var talin þörf á þvi.
— Var ekki ákveöiö aö hækka
árgjaldiö nú?
— Jú, það er nú 40 sænskir
aurar á hvern meðlim. Arið 1952,
þegar sambandið var stofnað, var
það ákveðið 10 árar. 1959 var það
hækkað i 35 aura til þess að
standa straum af starfseminni i
Afriku, og nú var það hækkað i 40
aura.
Það var gert til þess að sam-
bandið gæti haft fasta skrifstofu.
Reyndar ætlum við ekki að opna
eigin skrifstofu, heldur munum
við greiða sænska trjáiðnaðar-
mannaféiaginu ákveðna upphæð,
en einn starfsmaður þess mun svo
annast okkar mál.
— Var ekki menntun bygginga-
manna eitt stærsta mál þessa
þings?
Fyrir þinginu lágu mjög itar-
legar skýrslur um menntun
manna i byggingariðnaöi og trjá-
iðnaði i Skandinaviu. Sambandið
getur að visu ekki tekið neinar
bindandi ákvarðanir um sam-
hæfingu menntunar aðeins lagt á
ráðin. Hvert félag verður svo að
ákvarða sina stefnu. t bvriun eru
menntunarmálin i Noregi. Dan-
mörku og Sviþjóð til umræðu, en
siða r er meiningin að taka einnig
fyrir þessi mál á tslandi og i
Finnlandi.
— Hefur innganga Dana i Efna-
hagsbandalagiö nokkur áhrif á
starfsemi ykkar?
— Vera Dana i Efnahagsbanda-
laginu hefur ekki i för með sér
breytingar á starfsháttum okkar,
en dönsku félögin verða auövitaö
að taka tillit tilbreyttraaöstæöna.
— Er samband norrænna
byggingamanna pólitisk samtök?
A þingum okkar verður ekki
vart við neinar pólitiskar rök-
ræður, en það er sjálfgefið, að
stéttarsamtök geta ekki verið
pólitiskt hlutlaus. Stéttarfélag
getur ekki einungis skipt sér af
launamálum, fjöldi annarra mála
fellur undir starfssvið þess.
Atvinnuleysi, félagsmál,
tryggingar og umhverfismál eru
rikjandi i umræðunum.
— Hversu lengi hefuröu veriö
formaöur samtakanna?
— Ég hef verið formaöur frá
1952 og var endurkjörinn nú. En á
næsta ári mun ég láta af störfum ,
þá kemst ég á eftirlaunaaldur,
auk þess sinni ég störfum i minu
stéttarfélagi.
—óp
Knut Johannsson, for-
maður Sambands
norrænna byggingamanna.
Sönglög eftir
Kristin Reyr
Kristinn Reyr.
Uppi voru þeir menn á Endur-
reisnartima svokölluðum, sem
kallaðir voru „allsherjar-
menn”. Einn slikra manna er
Kristinn Reyr: hann yrkir jafnt
um heimsmálin sem næsta
granna og hefur nú um hrið bor-
ið ábyrgð á vissum húmor i ljóö-
list,sem ekki er algengur á
þessu alvörulandi.
Þar fyrir utan málar hann og
teiknar myndir, sem gera tilver-
una öðruvisi en hún var.
Nú hefur hann bætt gráu ofan
á svart og gefið út tónsmiðar
(reyndar ekki i fyrsta sinni) —
Nitján sönglög.Mun þar þekkt-
ast lag hans við það kvæði.sem
einna hæst hefur staðið hjörtum
Suðurnesjamanna — en það er
Stjáni blái eftir örn Arnarson.
önnur lög eru samin við prýði-
lega texta eftir hina mætustu
menn: þar er að finna lög við
kvæði Jónasar Hallgrimssonar,
Jóhanns Sigurjónssonar, Þór-
bergs, Halldórs Laxness,
Bólu—Hjálmars, Grims, Þor-
steins Erlingssonar, Jóhannes-
ar úr Kötlum, Jóns Helgasonar.
Sum þessara kvæða hafa áður
veriðsungin undir öðrum lögum
— framkvæmd Kristins Reys er
ekki hvað sizt tengd þeirri góðu
hugmynd, að ljóðtextar þeir,
sem mönnum eru hugnæmastir
fái aukinn styrk i samlifi við
tónlist.
— áb.