Þjóðviljinn - 29.07.1973, Blaðsíða 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 29. júll 1973.
Heyinu er sturtaö á planið og siðan fer það I þurrkarann og út kemur mjöl eða graskögglar.
Jón Ólafsson við sekkjunarvélina.
Eltt af þvi, sem vaidiö hefur
byltingu i landbúnaði eru gras-
mjöls- og grasköggla verk-
smiðjurnar. Ein slik er nú starf-
rækt nótt sem nýtan dag i
Brautarholti á Kjalarnesi og það
eru bræðurnir Jón og Páll Ólafs-
synir sem eiga verksmiðjuna.
Þegar við komum að Brautar-
holti sl. þriðjudag stóð Jón við að
sekkja grasmjöl, og hafði i mörgu
að snúast þar sem tveir aðstoðar-
menn hans voru i kaffi. Stuttu
siðar var hann ieystur af, og
okkur boðið i kaffi á vistlegu
heimili hans. Við báðum hann að
segja okkur frá þvi hvenær þeir
byrjuðu og hvernig slik verk-
smiðja er starfrækt.
— Þetta byrjaði með þvi að við
reistum fyrst verksmiðju fyrir 10
árum. Þá var flutt hingað danskt
grasmjöl og notað hér i fóðurbæti
og okkur datt i hug að það væri
vitið meira að framleiða gras-
mjölið hér heima. Þetta var þá
100 tonna markaður og við þá
markaðsmöguleika miðuðum við
er við byggðum verksmiðjuna.
Við höfðum þá stórt bú hérna, en
byrjuðum á að fækka kúnum, og
fengum siðan tún á leigu hér
nálægt. Svo jókst eftirspurnin og
við þreföldum framleiðsluna með
gömlu vélunum á niu árum. 1
fyrra endurnýjuðum við verk-
smiðjuna algjörlega og bættum
þá við kögglunarvélum til að geta
framleitt grasköggla jafnhliða
grasmjölinu. Þær vélar eru sviss-
neskar.
Ljómandi fóður
Rikisverksmiðjurnar voru
búnar að framleiða grasköggla
nokkuð lengi og hin miklu gras-
leysisár 1967 og 1968 fóru þeir að
framleiða kögglana að einhverju
marki austur i Gunnarsholti. Það
kom þá i ljós, að graskögglarnir
voru ljómandi fóður, en i byrjun
áttuðu menn sig ekki á hvaða
gæðavara var þarna á ferðinni.
Danir segja að aukningin i fram-
leiðslu á grænfóðri hafi margfald-
azt á siðustu 10 árum, og miklu
meir en nokkurn mann hafði órað
fyrir.
— Af hverju trúðu menn ekki á
þetta?
— Það héldu flestir að þetta
yrði of dýrt fóður og gæti ekki
Grasi brevtt í
mjöl og köggla
r _
I Brautarholti er unnið í grasmjölsverk-
smiðjunni allan sólarhringinn, og
afköstin eru 14-17 tonn á sólarhring
þegar vel viðrar
keppt við þeirra fóðurbæti, vot-
hey eða rófnarækt, en það sýnir
sig,að þetta er svo mikið heil-
næmara fóður en gengur og
gerist. Það kemur á daginn hjá
þeim sem nota þetta fóður að þeir
þurfa mun minna á aðstoð dýra-
lækna að halda. Nágrannar okkar
hér á Bakka voru búnir að reyna
grasmjölið i fóðurblöndu hjá sér
áður en við byrjuðum að fram-
leiða graskögglana. í fyrra
köggluðum við fyrir þá 30 tonn og
þeir gáfu sem svaraði 1 tonni á
mjólkandi kú.
— Hvað sparast á móti þessu
hjá bændum?
— Það minnkar fóðurbætis-
gjöfina, og þaðeru til bændur,sem
eru að hætta að nota fóðurbæti og
gefa þetta i staðinn.
14—15 tonn á sólarhring
— Hver eru afköstin núna?
— Svona 14—17 tonn á sólar-
hring,þegar veður er gott eins og
það er núna. Afköstin aukast dag
frá degi, þegar þurrkurinn
stendur svona lengi.
— Hvernig gengur þetta svo
fyrir sig i stórum dráttum?
— Við notum saxsláttuvél, sem
slær og saxar heyið beint upp á
vagn. Þega r vagninn er orðinn
fullur þá sturtum við af honum i
horninu á spildunni.sem við erum
að slá. Siðan kemur vörubill og
grasinu er mokað með vékvisl á
vörubilinn, sem siðan ekur með
heyið heim.
Vörubilarnir skila heyinu á
steypt plan fyrir framan verk-
smiðjuna. Þá er heyinu ýtt i
þurrkarann og endahnúturinn er
grasmjöl eða graskögglar. Við
erum með tún á einum átta
stöðum og sækjum heyið lengst
um 25 km veg.
— Hvernig skiptist svo mark-
aður milli grasmjöls og köggla?
— Það er ekki nema tak-
markaður markaður fyrir gras-
mjöl,sem er notað til blöndunar i
hænsna-svina-og hestafóður, en
kögglarnir geta komið i stað al-
hliða fóðurbætis fyrir kýr og það
fer bara eftir þvi hvað bændur
vilja nota graskögglana mikið.
— Þið hafið fengið pantanir
víða að?
— Já, við seljum til dæmis
mikið norður i land. Svo þurrkum
við mikið fyrir bændur hér i kring
og þeir taka pokana jafnóðum.
Við verðum aftur á móti að vinna
grasmjöl á lager.
Þegar tiðin er svona góð verða
afköstin meiri. Vorið var ákaf-
lega kalt, og grasið spratt seint,
þannig að við náðum ekki fullum
afköstum fyrr en i júlimánuði, en
ef vel vorar á ættum við að geta
byrjað i júni byrjun. Við reynum
að tvislá og svo kemur að vinnslu
grænfóðurs i september og fram i
október.
Túnin endurræktuð
— Ég sé, að það er viða verið að
taka þökur á túnum hér i kring.
— Já, við erum að endurrækta
tún og plægja fyrir grænfóður-
ræktun. Við reynum að bæta þau
tún, sem eru orðin gömul eða
skila ekki nógu. Við gröfum nýja
skurði, bæði vegna þess að nú
grafa vélarnar dýpri skurði en
áður og svo sfgur landið svo
mikið.
— Eruð þið þá alveg hættir
venjulegum búskap?
— Við erum með svinabú, en
hættir kúabúskap.
SJ
Þannig llta kögglarnir út.