Þjóðviljinn - 16.11.1975, Síða 24

DJOÐVIUINN
Sunnudagur 16. nóvember 1975.
Jóhannes Gutenberg, kopar-
stunga eftir A. Thevet frá árinu
1584.
S35SS8SSÖB
• II fe|* «PUTa*J ic«9mJK0W»
BS ýlniPVmÉÍMÍi. SjíiSSoítewur-■
Cwniiani Ecinvi líaa piljpha f--
mmú tfrix is níW-j uuinv nt
m rei!ia!«rfii lelfecanr tprM in
\ -V 5rt|JilfJ.M'Cifaafei M*nci*:á-
••f' (ipabauurw:ctmp.-K>Ti«iina
' > IU**!3lJI<<rjM.4*..T*M»
' ceowáanjeWljrtrfiwaiýitiicríH-
. jMhrf lunafinoB.'
a «É ri tnteinV * imrflhaR bj-
crian-iiai ti2terfBKtJ« jraSUBÍb.
rirj5Ti4i4r.:------------
Wo(»!:!tW|»'.iú««2n..
imi 5Bbw:c.>:ii i ie!ta mijte.. V. J., •««“•;» r.o.«iu
nmtt tpnniM «ite.::raii» fcoa:«,. ; \íure nmwlh cmbo émMk
crfeo»iC I'CJÚJ i:m xinr.r,:V . ■ »:i9Ba»mo«c*;i»iitei:*«M1
tiMnttMtei»Hfln awnflaate •■-■■ oiWumuireWHi eciio:!i tuu vm-
w »n IM.1MV i!ió »>a:9 au9>t.i n IJ. fr r.on n«i íh« Un:« •» u d;
BKiMtelttktwimcteOOtuiiCo. te itHíWrti ítolate»sta iwwrf.
ir.MftiitsM m CMj«:«tvmnu t’v Ubui i Outi fcr,». Kl«:« re ií
Imí*8í4».jSS>í»:íob4i»::««i j iteBnnMujmwiuitwnasrococ:.-
MiCi jWú lorte.iii!: »ct uroili janf m cro» D:i «i:it iw,: Iiðro tímeulK
oniramtM «i jtrero u> teSo.liai , nnnliuitíjiútoiitniii wuBiHtmi
tei «on i»:w«w nró áBWScn™ f iiccim wíreffuc :n nnjiii orarei.
rotu!«lioCEiW pnC>!«liwi>ittri) i B mu:» mslanito jái ron cri» fo-
MMrttttoMkCrfnnffttreot: i n*»Bc«i»Baf.a»awi««»«i
MtttitiMe Bu&tt!i«pM>« ■
Siða úr Gutenbergs-bibifu.
Prentsmiöja Jóhannesar
Gutenbergs.
Athyglisverð bóka-
og prentsýning
að Kjarvalsstöðum
Prentlistin er undir-
allrar þekkingar
staða
— Prentlistin breytir
heiminum. Þetta eru
einkunarorð eða nafn
sýningar þeirrar sem nú
stendur yfir á Kjarvals-
stöðum í Reykjavík, en
það er þýsk farandsýning
sem sett var upp árið 1968
í tilefni af 500. ártíð föður
prentlistarinnar, Jóhanns
Gutenberg, og þaðvill svo
til, að í ár eru 400 ár liðin
síöan Guðbrandur biskup
Þorláksson hóf prentun
biflíu þeirrar að Hólum i
Hjaltadal, sem kennd er
við nafn hans, Guð-
brandsbiflíu. Það var vel
til fundið að fá þessa
sýningu hingað til lands á
þessu ári.
Fyrir þá sem áhuga hafa á
prentverki og bókaútgáfu er
þessi sýning kærkomin. Þarna
má sjá i máli og myndum þróun
prentlistarinnar frá upphafi.
Prentverk er i dag aðeins
venjuleg iön i augum flestra og
einn hlekkur I þjóðfélagskeðj-
unni, en ef menn hugsa aðeins
lengra, þá geta allir séð að
prentverk er miklu meira en
venjuleg iðn, það er undirstaða
allrar þekkingar i heiminum,
undirstaða þess að hægt sé að
koma henni frá sér til þeirra
sem njóta eiga. öll framþróun i
heiminum tók stökk fram á við
eftir uppfinningu Gutenbergs.
Hún gerði rnönnum mögulegt að
koma öllum visindum hvers
eðlis sem þau voru til
almennings. Þess vegna kemur
öllum þessi sýning við. A henni
geta menn séð hvernig þetta
ævintýri gerðist og hvernig
þróunin hefur orðið i þessari
mikilvægustu iðngrein allra
tima, prentverkinu.
En þessi sýning er fyrst og
fremst til minningar um Guten-
berg, þann mikla meistara, En
svo furðulegt sem það er, þá
hefur litlu sem engu verið haldið
til haga til minningar um
þennan mann. Hann var fæddur
i Mainz i Þýskalandi skömmu
fyrir aldamótin 1400, og hann dó
i febrúar 1468. Við fullkomnun
sina á lausaletrinu og við
prentun bifliu sinnar lenti
Gutenberg i mikilli fjárþröng,
og áður en hann gat selt bifliuna
heimtaði lánardrottinn hans fé
sitt aftur: sá hét Johann Fust.
Gutenberg gat ekki borgað og
missti prentsmiðju sina og allt
upplag bibliunnar. En siðar, eða
árið 1465, aðeins þremur árum
fyrir dauða hans, tók
kjörfurstinn i Mainz hann upp á
sina arma og gerði hann að
hirðmanni sinum, þannig að
hann átti við góðan aðbúnað að
búa siðustu árin.
Þeir sem hafa áhuga á
þessum málum, ævi og störfum
Gutenbergs, svo og þróun prent-
listarinnar, ættu ekki að láta
sýninguna að Kjarvalsstöðum
fara framhjá sér. Hún er opin
daglega frá kl. 16-22 og frá 14-22
um helgar fram til 27. nóv.
næstkomandi. -S.dór
Þessar fjórar myndir segja margt um þróun prcntlistarinnar. Efst t.v. má sjá upphaf sctjaravélarinnar og fyrir neðan Kastenbein-setjaravél frá árinu 1869. Efri myndin hægia
megin sýnir handknúna hraðpressu frá 19.öld,en fyrir neöan er hverfivél (rotationsvél) til bókaprentunar, frá árinu 1846.