Þjóðviljinn - 25.01.1976, Blaðsíða 13

Sunnudagur. 25. janúar 1976. ‘'JÓÐVILJINN — StÐA 13
„Þykjustu”-sjúklingur ferjaöur yfir djúpa gjá.
>*- -
í. Jf
Froskmenn og búningar þeirra er eitt af þvi, sem tilheyrir útbúnabi björgunarsveita.
Æfingar eru margar og strangar hjá björgunarsveitunum.og hjáiparsveitir skáta œfa á einn eöa
annan hátt oft I mánuði.
anna. Meðlimir þeirra fá fri
hvenær sem útkall kemur og eins
lengi og leit stendur yfir ef þess er
óskað. Það er rétt svona einn og
einn sem lendir i vandræðum, en
þá er rætt við vinnuveitendurna i
rólegheitum og þeim gefin innsýn
i starfið okkar. Við það gjörbreyt-
ist viðhorf þeirra yfirleitt, þeir
taka þessu af miklum skilningi. t
þeim tilfellum sem menn eru i
opinberum störfum er aldrei
vandamál; þar eru menn alveg
lausir frá vinnu á meðan þess er
ósk að.
Hitt er svo annað að þessi útköll
eru mjög oft um helgar. Rjúpna-
skyttur og iþróttamenn eru yfir-
leitt á flakki um helgar og að
meðaltali gæti ég trúað að á höf-
uðborgarsvæðinu sé eitt útkall á
mánuði vegna týndra manna.
Strangar æfingar
— En fyrir utan þessi útköll
þurfið þið að æfa stundum?
—• Já, svo sannarlega eru æf-
ingar i gangi hjá hjálparsveitun-
um. Hver sveit æfir út af fyrir sig
auk þess sem stórar æfingar
eru árlega. Ég get sagt þér t.d.
um dagskrána hjá sveitinni hér i
Reykjavik.
Hér er æft mjög vel. Ein helg-
aræfing er i hverjum mánuði og
hún stendur frá föstudögum til
sunnudagskvölds. Þó er stundum
farið á laugardagsmorgnum. Yf-
irleitt er þar fyrir utan a.m.k. ein
dagsæfing eða tvær i mánuði og
siðan einu sinni í viku mætir allur
mannskapurinn i einhverskonar
kennslu- eða kvöldæfingu. Eitt
kvöld i viku hefur sveitin aðstöðu
i leikfimihúsi og þar er mönnum i
sjálfsvald sett hvort þeir mæta
eða ekki. Að öðru leyti er ætlast til
þess að menn sæki æfingar og
fundi eins og þeir framast geta.
Fyrir utan allt þetta er svo fa rið
a.m.k. einu sinniá ári i langa ferð
út á land. Einu sinni var alltaf
farið að vori til i 10 daga ferð upp
á Vatnajökul og svo aftur að
hausti til i 10 daga ferð um Horn-
strandir. Þetta er nú ekki alveg
árvisst lengur, en þó eru ekki
veruleg frávik.
— Þannig að fólk er i góðu
formi likamlega?
— Já, það á að vera það. Þetta
eru strangar æfingar sem það
verður að taka þátt i.enda er á-
lagiö i útköllum oftmikið og veitir
mönnum þá ekki af þrekinu.
— Hvernig er með skiptingu
eftir kynjum?
— Það er dálitið misjafnt hve
mikinn þátt konur taka i starfinu.
Sums staðar eru sérstakir
kvennaflokkar sem starfa að á-
kveðnum verkefnum,en taka lika
þátt i leitum ef svo ber undir. Þær
sjá þá gjarnan um eldamennsku
og annað þess háttar en margar
standa sig lika vel i labbinu. Ann-
ars staðar eru hreinlega starfandi
sérstakar kvennadeildir, sem
starfa þá á allt öðrum grundvelli,
afla fjár og styðja á annan hátt
við bakið á sjálfum björgunar-
sveitunum. Þær fá lika tilsögn i
sjúkraþjónustu og geta þá veitt
aðstoð i sjúkraskýlum eða ef um
höpslys er að ræða.
Flugeldasalan
þyngst á metunum
— Hvernig er tekjuöflun hátt-
að?
— Við getum i fyrsta lagi tekið
opinbera aðstoð. Hún felst i þvi að
okkar sveitir, tiu talsins, fá ásamt
sporhundunum tveimur tólf-
hundruðþúsundir samtals. 200.000
fara þar af til sporhundanna og
150.000 fara til sameiginlegra
fræðslumála. Eftir eru þá krónur
85.000 á hverja sveit til ráðstöfun-
ar. Þessar tölur eru frá siðasta
starfsári.
Sveitarfélögin styrkja starf-
semina einnig eitthvað.en ég þori
nú ekki að fara með hvað það er
mikið á hverjum stað.
En það er flugeldasalan sem er
þyngst á metunum og er okkar
aðaltekjulind. Allar sveitirnar
selja flugelda nema i Hafnarfirði.
Þar eru seld jólatré og eitthvað
svoleiöis til þess að afla fjár. Við
treystum mikið á þessar tekju-
lindir, viljum ekki fara inn á
þessar hlutaveltur, basara, bingó
og annað slikt.
— En fyrir hvað kaupið þið
ykkur tækjabúnað upp á tugi
miljóna?
— Þaðer nú varla hægt að gefa
neina skýringu á þvi. Það er varla
að menn geri sér almennilega
grein fyrir þvi hvernig farið er að
þessu. Það er þó ljóst að með allri
þessari sjálfboðavinnu má ná ó-
trúlega miklu fram, en vissulega
eru greiðsluerfiðleikar alltaf
geysilegir, sérstaklega þó fyrir
sveitirnar úti á landi.
— Er mikill matarkostnaður?
— Nei, það er ekki hægt að
segja að hann sé neitt yfirgengi-
legur. Það er reiknað með þvi að
hver maður komi með í leitir m«t
fyrir sig til eins sólarhrings, en
eftir það sé honum séð fyrir mat.
Þegar hins vegar er leitað i snjó
og kulda er reynt að hafa nóg af
heitum mat, og i frystikistum
eiga sveitirnar forða sem fljótlegt
er að gripa til og raða ofan i
ferðakisturnar.
Sjúkraþjónustan
endurgjaldslaust
Nú farið þið i leitir að mönnum
og veitið aðstoð á neyðarstundum
endurgjaldslaust i öllum tilfellum
og fáið yfirleitt ekki svo mikið
sem bensin- eða matarkostnað
greiddan. En hvað um þessa
þjónustu ykkar á útimótum um
verslunarmannahelgar eða aðra
daga ársins?
— Þar er allt unnið i sjálfboða-
vinnu lika, en efniskostnaður er
greiddur að öllu leyti, s.f. lyfja-
kostnaður, sárabindi, bensin
o.f.rv.
Við reynum að hafa gott sam-
starf við Almannavarnir, sem
leita þá til okkar einna helst i
sambandi við sjúkraþjónustu á
borð við þá sem þú nefndir.
Margar sveitir eiga nokkuð full-
kominn útbúnað til slikra starfa;
t.d. er til hér i Reykjavik færan-
legt sjúkrahús og er það hið eina
þeirrar tegundar sem til er i eigu
islenskrar björgunarsveita. 1 þvi
er leguplass fyrir um þrjátiu
sjúklinga, tvær aðgerðarstofur og
fullkomin aðstaða á margan hátt.
í þessu liggja miklir fjármunir og
ég veit t.d. að við eigum lyf jabún-
að fyrir hundruðir þúsunda. Þetta
skýli hefur nokkrum sinnum ver-
ið sett upp, en þó aldrei að öllu
leyti; það má hafa það alveg eftir
hendinni hve mikill hluti þéss er
settur upp hverju sinni.
Sporhundarnir
þra utþjá Ifaöir
— Hvað kanntu að segja mér af
sporhundunum?
— Þeir eru i eigu sveitanna i
Reykjavík og Hafnarfirði og
starfið i kringum þá er geysilegt.
Það hefur lent mest á hafnfirð-
ingunum til þessa þar er laun-
aður maður sem sér um þjálfun
þeirra. Hann fær laun sin greidd
úr rikissjóði og eru þau tekin af
peningum sem eiga að fara til
löggæslustarfa.
Hundanir þurfa mikla þjálfun.
fjóra tima annan hvern dag hvor.
Auk þess var mikið fyrirtæki að
þjálfa þá upp sem sporhunda; til
þess þurfti margfalt meiri vinnu.
Hundarnir kalla lika á mikla
natni, t.d. eru þeir miklir mat-
hákar og borða áreiðanl. á við
marga menn á hverjum sólar-
hring. Við erum núna að reisa
fyrir þá nýtt hundabú eða aðstöðu
úti á Álftanesi. Slikt er nokkuð
dýrt; það þarf rúmgóða girðingu
utan um þá,fyrir utan það að hús-
ið þarf að vera rúmgott og þægi-
legt.
— En hundarnir eru góðir, er
það ekki?
— Jú, það er alveg stórfurðu-
legt hvað þeir geta rakið slóðir
manna. Margir furðuðu sig á þvi
að hundurinn skyldi ná spori
skiðamannsins i Bláfjöllum sem
leitað var að nýlega, töldu að erf-
itt hlyti að vera að finna lykt af
skiðunum hans. Þeir geta þó gert
betur en það; þess eru dæmi að
þeir reki slóð manna sem aka á
bil sinum eitthvað út i buskann.
Menn velta þvi raunar fyrir sér
hvað það er sem hundarnir
skynja. Það er nær óhugsandi að
lyktnæmin ein sé svona mikil, og
þeir eru margir, sem halda þvi
fram að einhverjir straumar liggi
milli hunds og manns þess, sem
leitað er að. Visindamenn hafa
reynt að finna á þessu skýringu
en án verulegs árangurs. Þeir
sem hallast að þvi að hundarnir
nái einhverju sambandi við hið
iýnda fólk benda t.d. á það, að
þeim gengur yfirleitt ver að finna
dáið fólk heldur en það, sem siðan
finnst á lifi. —6SP