Þjóðviljinn - 04.07.1976, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 4. júll 1976
Nú er búiö aö sanna fram-
haldslifiö. Þaö var gert hér uppi
i Garöastræti eins og viö var aö
búast. Þar hafa visindamenn
stjórnað rannsóknum á landa-
mærum lifs og dauöa, og aöeins
þunnt ógagnsætt plast-tjald á
milli. Það hefur gengið ljóm-
andi vel aö ná sambandi viö
framliöinn almenning, langtum
betur en doktorana tvo sem
stjórnuöu visindunum, — aö þvi
er heimildarmaöur-fréttarinnar
sagði i dagblaöi sinu i höfuö-
borginni. Doktorarnir, annar
innlendur maöur, hinn Kani,
báðir lltillátir og hlédrægir,
virtust fara huldu höföi, en
blaöamaöurinn var þó ekki von-
laus um aö ná tali af þeim. Það
kann þó að reynast ýmsum
erfiðleikum bundiö meöan þeir
eru enn á meðal vor.
Einhverjum kann aö finnast
skritiö að vera að spandera
tima og peningum og fastráða
opinberan miðil til aðsanna það
sem þjóðin hefur alltaf vitað og
búið er aö sanna margoft áöur
og aldrei af meiri alvöruþunga
en núna siðustu árin á bóka-
markaði fyrir jól. En það er
svona sem visindamenn starfa,
og þessi loka- og fullnaöarsönn-
un úr Garðastræti dregur ekkert
úr áhrifamætti hinna fyrri, —
brautryðjendur framhaldslifs
standa jafnréttir eftir sem áöur
og fila sig nú heldur betur hinu-
megin, spássérandi borubrattir
á eilifðarstrætunum, kinkandi
kolli glaölega til annarra veg-
farenda segjandi: Þetta sagði
ég alltaf.
En við megum ekki halda að
hér meö sé visindunum full-
nægt, — það veröur ekki fyrr en
úr þvi fæst endanlega skorið hve
eilifðin er löng. Sumir segja að
hún sé jafnlöng I bába enda, og
sé þvi um það bil hálfnuð, — þótt
manni finnst einhvernveginn að
hún sé að minnsta kosti rúmlega
það. Aðrir segja aö það sé til-
tölulega stutt siðan hún hófst, og
þar áður hafi ekkert verið, —
Gamoff prófessor hefur reiknað
út og sannað með formúlum að
það hafi ekki einu sinni verið
tóm — ekki einu sinni hreint
ekki neitt — ekki ekkert — hvað
þá meir. Þessvegna sé nú ei-
iifðin vel á veg komin og henni
ljúki svo á sinum tima, — og þá
verði aftur ekkert meir — ekki
einu sinni ekkert.
Það þykir mörgum alvarlega
hugsandi mönnum næsta hörð
kenning og benda á misrétti
sem af þessu hljóti að skapast i
framhaldslifinu, til dæmis njóti
þá landnámsmenn rúmlega ell-
efu hundruða ára lengri sælu-
vistar á Himnum en við sem nú
lifum. Eðlilegast hljóti aö vera
að alltaf hafi allt veriö og verði
alltaf, — enda hafa ófáir
visindamenn reiknað það út og
sett upp i formúlur, þótt Hoyle
prófessor sé eitthvað að bila i
trúnni um þessar mundir vegna
skorts á sönnunargögnum i
svip. Auðvitað verður réttlætinu
aldrei fullnægt alveg; tölu-
verður slatti af mannskapnum
hlýtur að sjálfsögðu að njóta
þeirra sérréttinda að hafa eitt-
hvert forskot, — en það er eins
og manni gangi betur að sætta
sig við það, ef það fæst alveg
klárt að eiliföin sé óendanleg —
að minnsta kosti i þann endann
sem framundan er.
Við sjáum hvað setur, en á
meðan við biðum úrslita getum
við einbeitt okkur að frekari
upplýsingum úr Garðastræti, —
hvað er til dæmis að gerast
hinumegin? — hvernig verja
menn framhaldslifinu yfirleitt?
Allir vita að þar skiptir mjög i
tvö horn, og ekkert leyndarmál
hvernig þaö er i hinu neðra,
þangað sem nokkrir fara — viö
nefaum ekki nein nöfn — en al-
menningur á heimtungu á að fá
einhverja vitneskju um fram-
haldslifskjör, kvenréttinda-
málk, kynþáttamál, lýðræði og
frelsi, verðbólgu og kaupg jald á
hinum staðnum. Er til dæmis
íslensk Bæjarútgerð fyrir
handan, þar sem karlar og
kerlingar þurfa aö streða 60
klukkustundir á viku til aö hafa i
sig og á. eða er þar 40 stunda
vinnuvika eins og verkalýðsfor-
ystan er alltaf að berjast fyrir
hérna? Hafa opinberir starfs
menn verkfallsrétt á himnum?
Frá New York (Empire State-byggingin) — Bandaríkin eiga tvö hundruð ára afmæli I dag, 4. júif
IEILIFÐINNI
Eru þeir skyldugir til aö vinna
yfirvinnu þegar æðri máttar-
völdum býöur svo viö að horfa?
Er þar útvarp og sjónvarp —
eða njóta framhaldslifendur
dagskrárefnis Rikisútvarpsins?
Þetta væri fróðlegt að vita, og
kynni að verða áhrifamikið
framlag I lifsbaráttu opinberra
starfsmanna hér i þessum
launaflokkadal.
Margir andans menn hafa
fjallað um tómstundaiöju á
himnum og eruekkiá eitt sáttir.
Antole France segir i Mörgæsa-
eyjunni frá viðtali i Forgarði
Vitis viö eitt af stórmennum
fornaldar, sem þegið hafði boð
um vist á Himnum. Hann dvald-
ist þar um hriðT'en tók svo hatt
sinn og staf, kvaddi og fór, —
Empire-State að nóttu.
þar var verið ab spila klassiska
músik á hörpur frá morgni til
kvölds og hann vildi heldur
dveljast i rökkurþögn Forgarðs-
ins. Honum hefúr verið svipað
innanbrjósts og gamla New
Orleans-negranum sem sat við
hliðina á mér i ljóðalestursjazz-
kvöldi i Ameriku, og ungt fram-
liðiö skáld — sem þó var enn á
meðal vor — muldraði kvæða-
bálka með jazzistana baulandiá
búsúnur og saxafóna umhverfis
sig á sviðinu. í þriðju rimu
hnippti gamli svertinginn I mig
og sagði: Excuse me sir — I
can’tstandnomore ofthis, — og
stóð upp, en við hinir gengum i
halarófu út á eftir honum.
Seinna frétti ég aö jazzhljóm-
sveitarstjórinn væri búinn að
Séð frá annarri hlið.
segja skáldinu upp, — og heföi
rekiö jrfanistann lika I öryggis-
skyni, — en ráðið dansara á
sviðið í staöinn. Ég bendi hér
með á þessa lausn i Norræna
húsinu á næstu jazzljóöasam-
kundu þar — en auðvitað er
óþarfi að spandera peningum i
að ráða dansara — billegra væri
að hafa dömufri, og skáldkonur
gætu þá boöiö kollegum sinum
upp i nútima-snúning i staöinn
fyrir ljóö. Ég vona fyrir mitt
leyti að fá staðfest I Garðastræti
að svoleiðis nokkuðtiðkistekki i
Norræna húsinu fyrir handan —
má ég þá heldur biðja um
hörpurnar og klassikina. Ég
þykist lika vita að stundum
verði hlé á hörpuslætti i eilifð-
inni, þvi að Louis Armstrong
Kirkja heilags Patreks
Jón Múli
Arnason
skrifar
sem var maöur guðhræddur og
bænheitur söng skömmu fyrir
andlátið: I hope Gabriel likes
my music when I meet him up
there, — en þeir eru báðir
trompetleikarar eins og
kunnugt er. Louis á 76 ára
afmæli i dag á tvöhundruðasta
þjóöhátiðardegi Bandarikj-
anna, — maður sendir öllum
góðviljuðum Könum bestu
kveðjur yfir hafið og Louis
hamingjuóskir um Garða-
strætisstöðina. Biðjum að heilsa
Gabrieli.
En meðal annarra orða — er
þjóðum heims skipt I andstæðar
fylkingar hinumegin — hvað
segja Garðastrætismenn um
það? Ég spyr vegna þess að
framliðnir islendingar hafa
stundum gert erlendum frelsis.
og lýðræðisvinum sem hér
eru til að vernda okkur. lifið
leitt.
Þegar Bandarikjaher kom
hér fyrst 1941 voru þar i fremstu
röð landgönguliðar flotans —
U.S. Marines. Þeir hétu
Sea-Bees og voru taldir ein sval-
asta manndráparasveit ver-
aldar. Þeim var faiiðað vernda
Oliustöðina i Hvalfirði og reistu
von bráðar virki um Stóra-Sand,
og rammlegast þar sem
tankarnir standa á hæðinni
vestanviö Þyril. Það hét á
Bunker Hill i höfuðið á svartoli-
unni fyrir flotann. Einvalalið
gætti dælustöðvar við þjóöveg-
inn yfir hæðina, grátt fyrir járn-
um og hugumstórt. Ekki veitti
af, þarna er mikill veðrarass og
landslag hrikalegt, einkum i
haust- og vetrarrigningum.
Jeppi Benedikts á Hofteigi
bilaði þarna einu sinni i ljós-
askiptum i byrjun október.
Hann fór út. leit upp i gilið og
sagði: Andskoti er hér ljótt —
þaðer eins og Djöfullinn sjálfur
hafi búið þetta tili reiðisinni. —
Svipaöar hugsanir hafa eflaust
sótt á Marinana i dælustöðinni,
— en ekki einn framliðinn Hval-
firðing sem vildi ekki h£ifa dát-
ana þarna og tók að sækja aö
þeim. Þeir vörðust lengi vel
með plstólum og vélbyssum —
plöffuðu á draugsa allar nætur
ogaðlokum var beitt skriðdrdc-
um. En allt kom fyrir ekki, hinn
framliöni varö ekki veginn,
samanber visuna sem þýski
draugurinn söng fyrir Jón
Hreggviösson: manngi vas tvi-
heingdr fyr mold ofan. Fór svo
aö úrvalslið Bandarikjahers
varö að láta undan siga, og
fengust ekki einu sinni
harðsviruðustu sjálfboðaliðar
landgöngusveitanna til að berj-
ast við Hvalfirðinginn, hvað
sem i boði var. Dælustöðin á
Bunker Hill var þvi óvarin öll
striösárin og siðan jöfnuð viö
jörðu.
Nú er landslag á einum stað i
Hvalfirði ennþá ljótara en á
Bunker Hill. Það er á Grundar-
tanga. Þar hafa Union-karbitar
hörfaö, en landsstjórnarmenn
reyna að fá i staðinn frændur
vora járnblendikappa af
konungakyni i Noregi að reisa
hið fallna stóriðjumerki. Ekki
vildi ég vera i sporum þeirra
skrifstofublóka i Reykjavlk sem
nústanda i þvi samningamakki,
— ekki einu sinni þó ég fengi
staðfestar yfirlýsingar að
handan frá visindamönnunum i
Garðastræti um að allt væri i
lagi af hálfu eilifðarveranna.
JMA