Þjóðviljinn - 04.07.1976, Blaðsíða 24

ÞJODVILIINN
Sunnudagur 4. júli 1976
Eins og stuttiega var skýrt frá i
blaðinu i gær er nú i þann veg að
hefjast rannsókn á menningar-
sögu byggðanna sunnan Skarðs-
heiðar, nánar tiltekið: Hvalfirði,
Leirár-og Meiasveit og Akranesi.
Rannsókn þessi mun lúta að at-
hugun á fornieifum, sögulegum
byggingum, þjóðfræðum og þjóð-
háttum á þessu svæði. Kannaðar
verða og eftir föngum breytingar
þær, sem orðið hafa á atvinnuiffi
og efnahagsafkomu ibúa svæðis-
ins, forsendur fyrir þeim og
félagslegar afleiðingar þeirra
breytinga. Að rannsókninni
standa nemar og fullnemar i
fornleifafræði þjóðhátta- og
þjóðfræðum, þjóðfélagsfræðum
og sagnfræði.
í sumar mun einkum unnið að
söfnun gagrta um hinn byggingar-
sögulega og minjafræðiiega þátt
rannsóknarinnar. Beinist sú
viuna að frumsöfnun ritaðra
heimilda og skipulegri skráningu
þeirra.Hefur verið leitað fanga á
söfnum i Reykjavik, Akranesi og I
Borgarnesi. Þá mun afráðið að
fara i könnunarleiðangur vikuna
3.-9. júli. Reynt verður að afla
upplýsinga um fornar minjar og
aðrar sögulegar leifar, en fyrir-
finnast kunna á jörðunum. Er
þess vænst, að með þvi móti fáist
nokkur mynd af menningarsögu
héraðsins. Jafnframt mun sá
þáttur rannsóknarinnar gefa
visbendingu um á hvern hátt
megi nálgast frekar einstaka
þætti byggðasögunnar.
Tveir þátttakendur úr þessum
sex manna hópi sem að þessari
rannsókn stendur, þeir Þorlákur
Helgason og Þorsteinn Jónsson,
litu snöggvast inn hjá Þjóðvilj-
anum á fimmtudaginn. Við
spurðum þá um tildrögin að þvi,
að þeir ákváðu að freista þess að
hefja þessa rannsókn, og þeir
svöruðu:
— Upphafið má eiginlega rekja
til þess, að á sl. hausti var stofnað
i Lundi i Sviþjóð Félag þjóö
fræði- og fornleifafræðiðnema.
Hópurinn kom saman
vikulega og ræddi um þau verk
efni á þessu sviöi sem brýn
ast væri að taka fyrir á Islandi
Árangur þessara umræöna var
m.a. plagg nokkurt, sem hópur-
inn tók saman um hugmyndir sin-
ar og nefndi: Hugmyndir að
uppbyggingu þjóðmenjastofn-
unará fsiandi. f álitinu var m.a.
fjallað um og skýrt frá þvi starfi,
sem nefnt hefur verið svæðis-
rannsóknir. Þegar málið var
Nýjar
loftþéttar umbúðir
KAFFIÐ
frá Brasilíu
Svæðisrannsókn á byggð-
inni sunnan Skarðsheiðar
komið á þennan rekspöl sendum
við, i desembermánuði sl., þessar
hugmyndir okkar þeim mönnum
og stofnunum, sem viö þessi mál
hafa fengist hér heima.
Um jól hófust mikil fundahöld i
Háskólanum um málið og þessar
hugmyndir, og endanleg niður-
staða þeirra umræðna varö sú, að
gerð skyldi rannsókn á einhverju
ákveðnu svæði landsins. Tiilögur
komu fram um nokkur rann-
sóknarsvæði, en ofan á varð að
velja Hvalfjörðinn, Leirár- og
Melasveitina og Akranes, m.a.
vegna þess að hér er um nokkurs-
konar frumraun að ræða,en ýmis
gögn þessu viðvikjandi er helst að
hafa i Reykjavik.og i annan staö
er svæðið forvitnilegt vegna
þeirra stórfelldu þjóðlifs- og at-
vinnuháttabreytinga, sem þar
hafa orðið á þessari öld og ekki
hvað sist á siðustu áratugum og
má þar minna á herinn,
Ó liu stö'öina o g
hvalveiöistöðina.Og svo er þá
Akranes með þróunina i sjávarút-
veginum. Þetta verkefni er i raun
og veru tviþætt:
í fyrsta lagi söfnun frumgagna
á rituðum heimildum um svæðið.
t öðru lagi að fara um svæöið og
gera úttekt á minjum, fornum og
nýjum, skrá þau og merkja inn á
kort.
Fjárveiting fékkst ekki nema
sem svarar til eins mánaðar
vinnu i sumar. Við viljum þvi
undirstrika, að hér getur ekki
orðið um að ræða nema inngang
að frekari athugun á svæðinu.
Siðan þarf að taka fyrir alla
menningarsögulega arfleifð þess-
ara byggða. En við erum
bjartsýn á framhaldið úr þvi að
tekist hefur að velta steininum úr
farinu.
I
I
BAfíUM
BfíEGST EKK!
i
i
Jeppa
hjólbaröar
I
I
Annriki i Hvalstöðinni. Varla hefði hvalavininum Jóhannesi Kjarval
litist á þessar aöfarir.
Kynnið ykkur hin hagstæðu verð.
TÉKKNESKA B/FfíE/ÐAUMBOÐ/Ð ■
Á ÍSLAND/ H/F
AUÐBREKKU 44—46 KÓPAVOGI SÍMI 42606 ■
WBftmiin ■■■■fl
Fremri röö frá v. Margrét Hermannsdóttir, Inga Dóra Björnsdóttir. Aftari röð frá v. Þorlákur Helga-
son, Guðm. Hálfdánarson og Þorsteinn Jónsson. A myndina vantar Eirlk Guömundsson.
Við munum skipta okkur i þrjá
hópa og starfa tveir og tveir
saman. Svona verk hefur ekki
áður verið unniö hér i hópvinnu en
við vonum að það gefi góða raun
og hlökkum til að finna verði við- brott, að það hafi ekki fengið serr
ræðufúst, á þvi riður mikið og að afleitasta gesti.
þvi þyki er við höfum horfiö á — mhg
Viö munum koma á bæi, ræöa
við fólk, taka myndir. Við vænt-
um þess, að fólkiö sem við hittum