Þjóðviljinn - 21.11.1976, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 21. nóvember 1976
PWDVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Útgáfnfélag Þjó&viljans.
Framkvsmdastjóri: Eibur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraidsson
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann
Útbreiðslustjóri: Finnur Torfi Hjör-
teifsson
Augiýsingastjóri: úlfar Þormóösson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Siöumúla 6. Simi 81333
Prentun: Blaöaprent h.f.
SAMNEYSLA OG EINKANEYSLA
í haust hefur Geir Hallgrimsson forsæt-
isráðherra ferðast um landið og haldið
fundi. Það hefur vakið athygli að hann
hefur haldið fundina i sinu eigin nafni,
Sjálfstæðisflokkurinn þykir auðsjáanlega
svo ófrýnilegur að hann sé ekki liklegur til
þess að draga að sér áheyrendur og þá
þykir vænlegast til árangurs að koma sér
upp landsföður sem flokksmennirnir geti
trúað á, einskonar ihalds-Stalin. En
ásjóna Geirs Hallgrimssonar er siður en
svo álitlegri en heildarásjóna ihaldsins,
það kom greinilega i ljós fyrir nokkrum
dögum þegar Geir boðaði þá stefnu rikis-
stjórnarinnar að auka einkaneyslu en
draga úr samneyslu.
Hvað merkir orðið samneysla sem Geir
Hallgrimsson telur meginhlutverk sitt að
skerða sem mest. Samneysla er sá hluti
þjóðarteknanna sem rennur til almennra
þarfa, almannatryggingar, heilsugæsla,
skólakerfi, jafnrétti til menntunar, sam-
göngumál, hafnamál og önnur hliðstæð
verkefni. Það er mikil firra að samneysla
stuðli að þvi að skerða einkaneyslu, hún
hefur gagnstæð áhrif. Aukin heilsugæsla,
bætt skólakerfi og aukið jafnrétti til
menntunar, auknar framkvæmdir i sam-
göngumálum og hafnamálum hefur öðru
fremur valdið þeirri margföldun á þjóðar-
tekjum sem islendingar hafa framkvæmt
á þessari öld. En samneyslan hefur einnig
stuðlað að auknu jafnrétti i þessari þróun,
þvi veigamiklir þættir hennar gera ekki
upp á milli þegnanna. Vafalaust er það
þetta einkenni sem bögglast fyrir brjóst-
inu á Geir Hallgrimssyni. í þeim rikjum
sem hann dáir i rómönsku Ameriku og
Suður-Afriku er til að mynda heilsugæsla
forréttindi hinna auðugu, þar græða lækn-
ar hjörtu i auðkýfinga, en almenningur
hefur ekki tök á neinni opinberri aðstoð til
þess að fást við hversdagslegustu manna-
mein. Tal forsætisráðherrans um að
einkaneysla og samneysla séu andstæður
er kolsvört afturhaldsstefna. Og þvi fer
viðs fjarri að framlög til samneyslu séu
háskalega há hérlendis, við gætum hækk-
að samneysluna um 50% án þess að ná þvi
marki sem sjálfsagt er talið annarstaðar á
Norðurlöndum.
Tal forsætisráðherrans um að einka-
neysla og samneysla séu andstæður er til-
raun til þess að beina athygli almennings
frá einkennum stéttaþjóðfélagsins á ís-
landi. Hlutfall einkaneyslunnar er það
hátt að auðvelt er að tryggja öllum sóma-
samlega afkomu. Lifskjör aldraðs fólks,
öryrkja og láglaunafólks er langt fyrir
neðan allt velsæmi vegna þess að forrétt-
indastéttirnar fá tækifæri til að stela,
og hér er orðið stela notað vitandi vits.
Skattskráin i sumar sýndi hvernig gróða-
fyrirtæki og gróðamenn losna við að
greiða skatta til samfélagsins. Frásögn
verðlagsstjóra um faktúrufalsanir i Bret-
landi og hrikalegan gjaldeyrisskuld, sem
m.a. nær til SÍS, er til áminningar um
gamalkunna þjófnaðaraðferð sem nemur
ótrúlega háum upphæðum á ári hverju.
Þjófnaður á söluskatti hefur aukist þeim
mun meir sem þessi innheimtuaðferð
bitnar grimmilegar á almennihgi og sá
stuldur nemur hrikalegum upphæðum á
ári hverju. Tal forsætisráðherrans um
nauðsyn þess að ráðast gegn samneyslu,
niðast enn frekar á öldruðum og sjúkum,
gera menntun að yfirstéttarforréttindum
á nýjan leik, er tilraun til þess að beina at-
hygli almennings frá forréttindum gróða-
stéttarinnar, forréttindum sem fyrst og
fremst eru fengin með þjófnaði og öðrum
lögbrotum. Barátta lágtekjufólks fyrir
aukinni einkaneyslu verður á markvissan
hátt að beinast gegn þessum spillingaröfl-
um og veigamikill hluti af þeirri baráttu
verður að stefna að aukinni samneyslu
einnig, þvi að samneyslan er forsenda
þess að þjóðfélag okkar mótist i vaxandi
mæli af jafnrétti, bræðralagi og heilbrigð-
um þegnskap.
— m.
A DAOSieRA
Um sauðagærur
Undanfarnar vikurhafa menn
átt I orðaskaki i fjölmiðlum
vegna ráðstöfunar Búvörudeild-
ar StS á nokkru af gærum til Ut-
flutnings til Póllands i stað þess
að selja þær Loðskinn h.f. á
Sauðárkróki.
Hafa af þvi tilefni komið fram
fullyröingar um að Sambandið
sé i eöli sinu auðhringur, sem
náö hafi alltof miklum áhrifum
á ýmsum sviðum viðskipta i
þjóðfélaginu og jafnvel úr ólik-
legustu áttum hafa heyrst áköll
um setningu löggjafar til að
reisa skorður viö sliku. (En i þvi
sambandi má benda á nauðsyn
þess að gera sér grein fyrir þvi
að hve miklu leyti má treysta á
frjálsa samkeppni til að tryggja
^ lægsta vöruverð og heilbrigöa
verslunarhætti i okkar smá-
vaxna samfélagi).
Að vonum hefur þetta verið
tekiö óstinnt upp af hálfu SIS og
I fréttabréfi þess frá 4. þ.m. eru
raktar ástæður til útflutnings-
ins. Þar ersvoklykkt út með þvi
aö fullyröa með mikium sann-
færingarkrafti aö allt tal um
auðhringsmyndun og ein-
okunaraðstöðu sé út i hött enda
úr lausu lofti gripið. Auk þess
noti Sambandiö aðstöðu sina á
þessu sviði meö hagsmuni
þjóðarheildar fyrir augum:
(væntanlega aö bestu SIS-
forystumanna yfirsýn).
Allt þetta kann að mega til
sanns vegar færa, en mér vitan-
Eftir
Guðmund
Þorsteinsson,
bónda,
Skálpastöðum
Lundareykjadal
lega hafur i öllum þessum skrif-
um litt eða ekki verið f jallaö um
þaö, sem kannski skiptir mestu
máli i þessu efni, þ.e. á hvern
hátt er þjónaö hagsmunum
framleiðendanna, bændanna,
sem komið hafa upp sláturhús-
unum með þátttöku sinni í sam-
vinnufélögunum og reka þau á
eigin ábyrgð.
Ég veit ekki betur en hverjum
sláturleyfishafa sé heimilt að
selja hæstbjóðanda þær gærur,
sem til falla við slátrunina og
það sé raunar skylda þeirra,
sem greiða bændum þaö, sem
eftir stendur á sláturfjár-
reikningi, þegar sölumeðferð
afurða og greiðslu kostnaðar er
lokið. Mér er kunnugt, að Bú-
vörudeildin leysir ekki til sin
þær gærur, sem hún kaupir aö
lokinni sláturtíö heldur veröa
sláturhúsin að geyma þær langt
frameftirnæsta ári.sértil veru-
legs óhagræðis og kostnaðar. Ég
trúi þvi vart ööru en að þeir
aðilar innlendir, sem byðu betri
kjör en Búvörudeildin, gætu
fengiö keypt talsvert af gærum
hjá hinum einstöku sláturhús-
um. Sé reyndin önnur er það al-
varlegt mál, sem stjórnir sam-
vinnusláturhúsanna verða aö
standa umbjóðendum sinum,
sauðfjárinnleggjendum, full
reikningsskil fyrir, þvi þar er
um allsendis óafsakanlega
verslunarhætti að ræða, sem
rýra hlut þeirra fyrst og fremst
en siöan kjör neytenda alennt,
þvi hækkandi gæruverð mundi
koma fram i lækkun á kjötverði
i verölagsgrundvelli land-
búnaðarvara.
Það sem Búvörudeild og
sláturhús kaupfélaganna verða
að upplýsa til að sleppa með
hreinan skjöld frá þessu máli
eru þvi eftirtalin atriði:
1. Hvaöa kaupendur bjóða
bestkjör i gæruverslun og hver
eru þau? (verð, afgreiðslutimi
greiðslufrestur)
2. Getur hent að gærur séu
seldar öörum en hæstbjóöanda
og
3. ef þvi er svarað jákvætt:
hvers vegna?
Annar er sá hlutur, sem ekki
hefur verið fjallaö um, en kem-
ur spánskt fyrir sjónir. Fyrir
einu eða tveimur árum bar svo
við, að pólverjar vildu kaupa
hér gærur á hærra verði en inn-
lendir aðilar treystu sér til að
keppa við, þ.á.m. Búvörudeild
SIS. Þá kipptu stjórnvöld i
spottann og bönnuðu útflutning,
væntanlega vegna atvinnu-
ástands og afkomu skinnaverk-
enda. Hvaða ástæður voru fyrir
hendi þá, sem ekki gilda nú?
Getur hugsast að það skifti máli
i viðskiftaráðuneytinu hvern
vantar hráefni i það og það sinn-
ið? Spyr sá, sem vill helst ekki
trúa þvi, sem beinast liggur viö
að ætla.