Þjóðviljinn - 21.11.1976, Blaðsíða 12

12;StÐA — ÞJOÐVILJINN Sunnudagur 21. nóvember 1976
Sunnudagur 21. nóvember 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
SIÐARI HLUTI
Skemmtilegir
menn
— Þúhefurortvisurum marga
sérkennilega menn i Eyjum?
„Það má til sanns vegar færa.
Það var mikiö af skemmtilegum
mönnum i Eyjum. Ég get til að
mynda sagt þér frá hvernig
„Sæsavalsinn” varð til.
Það var bifvélavirki i Eyjum,
ljómandi maður, ölkær eins og
allir góðir menn. Þegar hann var
i þvi, þá kom hann stundum til
min og hristi annan jakkaboðung-
inn og sagði:
„Ég get nú sagt þér þaö Asi, að
það geta fleiri búið til lög en þú og
Oddgeir Kristjánsson, og jafnvel
texta”.
„Jæja, vinur,” sagði ég og svo
flautaði hann lafastúf, alltaf
sama lagstufinn, þann sem
„Sæsavalsinn” byrjar á.
Þetta var orðiö að plágu fyrir
mig, þrátt fyrir það að indælis
drengur ætti i hlut. Svo var þaö
einhverju sinni heima hjá Odd-
geiri, eittkvöld, rétt fyrir Þjóðhá-
tið að við erum i gasaskapi og ég
segi við Oddgeir:
„Nú er ekkert með þaö, við
leysum okkur undan þessu, þú
skrifar lagiö upp og ég sem texta
á stundinni”.
Þessi kross var nefnilega kom-
inn á Oddgeir lika, hann kom lika
til hans og hristi boðunginn. Odd-
geir tók dræmt I þessa tillögu
mina. Segir þetta vera lélegt lag
og dregur úr þessu.
„Lélegt lag”, segi ég. „Þetta er
stórfint lag”.
,,Ja, þú segir nokkuð”, segir
Oddgeir þá.
Nema hvað. Hann skrifar lagiö
upp og ég sem textann á meöan
en hann byrjar svona:
„Er kvöidskuggar læðast um
tinda og tjöld,
þá tökum við upp einn
hnall”...
— Hnallurinn, kemur oft fyrir i
visunum þinum, var mikið um
pinnamenn i Eyjum á þessum ár-
um?
„Blessaður vertu, það voru al-
mennilegir menn i Eyjum. Það
voru að visu til fáeinir reglumenn
i Eyjum, en þvi miður, þeir voru
svo leiðinlegir, þvi miður. Gleði-
menn hafa alltaf haft gaman af að
fá sér i staupi. Þarna voru snill-
ingar i Eyjum. Ég gæti fyllt tutt-
ugu blöð af sögum um skemmti-
lega menn i Vestmannaeyjum.”
—• Sefðu mér frá nokkrum
skemmtilegum mönnum sem þú
kynntist.
,,Ja, Sigurbjörn Sveinsson,
barnabókahöfundurinn, var auð-
vitað alger snillingur. Hann er
enn i dag besti barnabókahöfund-
ur á Islandi. Hann var töframað-
ur. Hann kom úti Eyjar, sem
kennari, húnvetningur aö ætt.
Þegar ég var 10 ára gamall, var
ég i bekk hjá honum. Við vorum
ekki miklir menningarmenn,
fjörulallarnir i Vestmannaeyjum,
Nei, við vorum snarvitlausir i
timum og óhemjandi. Sigurbjörn
var skrýtinn i okkar augum og
það varð til þess að hann réö ekk-
ert við okkur. Nema þegar hann
fór að segja okkur sögur, þá
þagnaði þessi skrill og steinþagði.
Hann náði slfkum tökum á okkur
að við vorum i rúsi. Nei, Sigur-
björn var alger töframaður, ljúf-
ur og elskulegur. Mig skortir orð
til að lýsa honum.
Þarna var og Baldvin Björns-
son, gullsmiður, einn af þessum
sniilingum til orös og æöis. Ég get
sagt þér eina frábæra sögu af
Baldvin. Einu.sinni voru þeir að
drekka og þrýtur ölið eins og oft
vill verða. Engir peningar. Gull-
smiðurinn býr til litið dýr, setur i
púrtvinsflöskuna tóma, fer með
hana i vinbúðina og segir við af-
greiðslumanninn:
„Það hefur orðið slys. Sérðu
hvað er i flöskunni. Þetta vin hef
ég drukkiö og ég veit ekki nema
þetta sé eiturfluga, sem er i flösk-
unni, við skulum gera gott úr öliu,
þú lætur mig hafa 3 flöskur og ég
geri ekkert úr málinu”.
Hann fékk flöskurnar 3, en það
sem hann haföi smiðað og sett i
flöskuna, var i fluguliki. Og þetta
er alveg sönn saga.
Einn ágætur vinur minn var
Bjarni Guöjónsson, tréskurðar-
maður. Hann var vinur Baldvins.
Baldvin hafði verkstæöi þá uppá
lofti i Drifanda, sem þá var við
Bárugötuna, en úr glugga Bald-
vins sá útá götuna. Nú var það
eitt sinn að Bjarni var hjá honum
og-frúin, sem var þýsk, færir
þeim te. Þá heýrist mikill þytur
og konan segir aö það sé liklega
að koma skip.
„Já, segir Baldvin, það er á-
byggilega að koma skip”.
Svo heyrist þetta aftur, eins og
drunur i skipsflautu. Og konan
segir að sennilega sé skipið bara
komið inná höfnina, en svo fer
hún. Þá segir Baldvin:
„Það er verið að gefa okkur
merki”.
Þá var það vinur þeirra, sem
átti kró fyrir neöan og þar á loft-
inu var hans brennivinsstaður.
Eitt flaut þýddi ein flaska, tvö
stuð i þokulúðurinn þýddi tvær
flöskur o.s.frv. Svö löbbuðu þeir
sig út auðvitað. Sennilega hefur
Baldvin verið besti gullsmiður á
Islandi og svo skemmtilegur að
hann hefur átt fáa sina lika.
Hjörtþór Hjörtþórsson, vinur
minn, alveg stór undarlegur mað-
ur, svo undarlegur, að enn i dag
velti ég þvi fyrir mér, — var hann
að spauga með okkur eða við með
hann. A þeim árum, þegar ég var
um tvitugt, tók hann upp á þvi, aö
snýta sér, með þvilikum ósköp-
um, að aldrei hefur heyrst annað
eins á Islandi, og kannski aldrei i
neinu nefi um viða veröld. Og
hann gékkst uppi þessu og iét
borga sér 25 aura fyrir stuðið. Við
hátiðleg tækifæri, eins og á Þjóð-
hátið, þá var hann að segja manni
á eftir aö hann hefði haft svo og
svo mikið uppúr snýtunum. Það
var alveg með fádæmum hvað
hann gat snýtt sér hátt. Fyrst
héldum við að hann væri með ein-
hvern andskotann inni klútnum,
en þaö var ekki, þetta kom bara
úr nefinu. Og það er alveg satt að
ef hann snýtti sér I morgunkyrrð-
inni niður á Bæjarbryggju, heyrð-
ist það i kyrrðinni um allan bæ.
Þaö tók undir i klettunum.
Einu sinni fór hann til rakara
og rakarinn i vitleysu sinni klippti
hann þannig, að hann krúnurakar
Hjörtþór, þannig að eftir verður
aðeins kambur eftir endilöngum
hausnum, svona einsog maður
hefur séð indíána gera. Þegar
Hjörtþór litur i spegilinn verður
hann alveg óður. Brýtur allt og
bramlar, og það verður að kalla
okkur til, vini hans, til að stilla
hann af. Okkur tókst að sannfæra
hann um það að þetta væri sú eina
rétta klipping, sem væri honum
samboðin. Það hefði enginn mað-
ur i heiminum svona klippingu,
og hann væri vel sæmdur af þvi aö
vera einn um hana. Okkur tókst
þetta og hann klippti sig aldrei
ööru visi meöan hann lifði eftir
þetta. Gekk alltaf meö kambinn.
Og var stoltur af þessu höfuð-
tákni.
Þegar hann var fullur, stal
hann til að gefa. Var svona eins-
konar Hrói höttur. Stal þá
kannski heilli kjöttunnu og gaf fá-
tækum kerlingum. Fyrir þessa
stelsýki með vini var hann sendur
á Klepp. Þar gerðist það merki-
legast, að dr. Helgi á Kleppi rann-
sakaði á honum nefið og komst aö
þvi að þetta væri alveg einstakt
nef. Auðvitað snýtti hann sér á
Kleppi.
Einu sinni fékk hann bæjarleyfi
og fór niður á Lækjartorg. Þar tók
hann að snýta sér og það dreif að
múg og margmenni til að gá
aðhvað gengi á. Og það veröur al-
ger umferðártruflun. Svo kom
lögreglan og segir:
„Hvað ert þú að gera góði mað-
ur?”
„Ég er bara að snýta mér”,
segir Hjörtþór.
„En hvaða hávaði er þetta”,
segir löggan.
„Ég snýtti mér bara svona
hátt”, segir Hjörtþór, „þetta
kemur bara úr nefinu”.
Og hann hélt áfram, þar til þeir
með lagi komu honum niður á
lögreglustöð til að skoða i klútinn
og sjá tækið sem hann væri með.
Auðvitað var ekkert tæki. Þetta
var bara nefið á Hjörtþóri. Hann
bjó i kjallara. Það var ein litil
gluggabora á herberginu. Eitt
sinn tjörguðu þeir gluggann.
Hjörtur átti pissikopp. Og svo lið-
ur timinn og koppurinn fylltist.
Það verður til þess að hann verð-
ur að fara úr bælinu og losa kopp-
inn. Þá var hann búinn að sofa i 3
sólarhringa. Hann sá aldrei út,
þegar hann vaknaði til að pissa og
hélt alltaf að það væri hánótt.
Einu sinni vorum við i þynnku-
stuði á sunnudegi, ég og vinir
minir tveir. Engir peningar, ekk-
ert brennivin. Ég þóttist seigur aö
redda málunum undir svona
kringumstæðum. En við vorum
búniraðleita af okkur allan grun,
ekkert vin til. Þá sé ég Hjörtþór.
Þarna er það komið, segi ég. Svif
á hann og fer að kalsa við karlinn,
vissi að hann átti brennivin. „Nei,
kemur ekki til mála, gefðu eftir”,
segir hann. „Áttu”, segi ég. „Ég
veit ekkert um það”, segir Hjört-
þór.
Ég sé að þetta er alveg von-
laust, ekki hægt að hnika karlin-
um. Hann gekk I þeim skrúða,
sem nú þykir finn, gallafötum og
þaö var vasi á brjóstinu. Þá segi
ég við hann:
„Fyrst þú vilt ekki gera mér
þennan greiða, að láta mig hafa
flöskuna, þá lánar þú mér fyrir
flösku”.
„Sjálfsagt”, segir hann og
dregur upp 24 kr.
„Seldu mér þá flösku”, segi ég.
„Alveg sjálfsagt’,’, og fór og
náði i flöskuna.
Það var sem sé i lagi að lána
mér 25 kr. og selja mér siðan
flöskuna, en ekki að lána vinið.
Og svo var það Gölli Valdason.
Ég skal segja þér eina skemmti-
lega sögu i kringum Gölla. Þann-
ig var að ég fór i jarðarför föður-
bróður mins, sem er. einn ágæt-
asti maður sem ég hef kynnst um
dagana. Þá var ég fluttur til
Reykjavikur. Og i flugvélinni á
leið til Eyja hitti ég góðan mann,
sem var með koniak. Ég stóðst
ekki freistinguna og við drekkum
flöskuna. Daginn eftir er ég frek-
ar illa á mig kominn i kirkjunni.
Ég er dálitið viðkvæmur og þarna
var brjóstið einn logi og ég há-
grét, enda elskulegasti frændi
minn, sem ég var að kveöja þarna
hinsta sinni. Mér var alveg sama,
ég grét eins og barn. Þarna voru
lika bara vinir minir, engir höfð-
ingjar. Svo berst þetta út i kirkju-
garð og þegar athöfnin i garðin-
um er búin, sér presturinn, sá
elskulegi maður séra Jóhann
Hliðar, hvernig ástand mitt er og
kemur til min og segir mér að
koma með sér heim.
„Ætli ég geti ekki eitthvaö lag-
að ástandið”, segir hann.
Svo förum við heim til hans.
Hann var einbúi en bjó vel. Hann
fer að hringla i bollum og kemur
siðan með kaffi og koniak. Jóhann
hafði jarðsungið Gölla, mánuði
áður og var að láta mig heyra
hvernig hann hefði talað yfir hon-
um, sem var snilldarleg likræða.
Alveg i anda „Gölla-visnanna”
sem ég hafði ort. Þar lofa ég að
hella úr einni flösku yfir leiði
Gölla. Þá segi ég við Jóhann að þá
muni ég eftir þvi að ég verði að
fara i rikið og ná i þessa flösku og
hella henni yfir leiðið eins og ég
hafi lofað.
Séra Jóhann nikkar þvi svona,
en eyðir þessu um stund, en
kemur svo inn og segir:
„Ég er með kveðju til þin Ási
minn. Hún er frá Gölla, hann vill
að þú drekkir flöskuna sjálfur”.
Ég veit ekki hvort hann var að
segja þetta satt eða ekki, ég held
að hann hafi búið þetta til, enda
gamansamur, en ég náöi ekki i
flöskuna og hef ekki enn staðið við
loforðið. Ég hef alltaf verið búinn
úr flöskunum áður.
— Göllavisurnar eru varnar-
ræða?
„Já, þær eru það, vissulega.
Það var maður I Eyjum sem birti
mynd af „Gölla i sinu versta á-
standi og undir myndinni stóð:
„Til aðvörunar ungu fólki”.
Þetta þoldi ég ekki, þetta fór
hroðalega i mig. Ég reri um þetta
leyti á trillu og undir stýri fór ég
að raula viðlagið, en notaði nafnið
Jón KristjánsSon i stað Gölli
Valdason. Siðan var leitað til min
eftir efni fyrir Þjóðhátið, eins og
oftar og ég sagðist skyldi verða
við því og orti „Göllavisur” eina
nóttina, en notaði Jón Kristjáns-
son áfram og eins þegar ég söng
visurnar á Þjóðhátiöinni, en það
vissu allir við hvern var átt. Um
haustið söng ég þetta aftur á ein-
hverri skemmtun og þá notaði ég
Göllanafnið.
Grænland
Texti: S.dór
Teikning: R. Lár
j
— Nú skulum við vikja frá Eyj-
um og alveg til dagsins i dag. Þú
ert búinn að skrifa tvær bækur
um Grænland og sú síöari sýnir
að þú berð kviðaboga fyrir fram-
tið grænlendinga.
„Já, það er alveg rétt. Ég efa
það ekki að þessi þjóö er í hættu
og einmitt nú á allra siðustu dög-
um hefur það komið enn betur i
ljós i hvaða hættu hún er. Það
voru danir sjálfir, danir á Græn-
landi, sem aðvöruðu mig. Yfir-
borðið leit þannig út, þegar ég var
i fyrra sinnið á Grænlandi, að
danir væru að reyna að gera eitt-
hvað fyrir grænlendinga. Og það
eru til öfl i Danmörku, sem vilja
bæta fyrir það sem þeir hafa gert
á hlut grænlendinga, bæði vegna
mistaka og þess anda sem rikti á
sinni tið, að sjálfsagt væri að fara
með nýlendur eins og menn vildu.
En þó benti ýmislegt til þess að
danskir ráðamenn hugsuðu sem
svo að Grænland skyldi alltaf
vera til hagsmuna fyrir danska
auðvaldið. Þegar danir gengu i
EBE vildu þeir sjálfir halda
Grænlandi fyrir utan. En engir
hafa rannsakaö Grænland jafnvel
og frakkar, og þeir kröfðust þess
að Grænland fylgdi með, sögöust
ekkert vilja með dani hafa i EBE,
ef Grænland fylgdi ekki með.
Þegar ég skrifaði fyrri bókina,
„Granninn i vestri” leitaði ég að
rikidæmi Grænlands. Það var
hvergi að finna þá. Þegar ég kom
til Grænlands i fyrra sumar var
engu leynt lengur, allir vissu þá
um auðæfi Grænlands. Þaö er ef
til vill rikasta landsvæði á jörð-
inni af málmum og þaö flýtur á
oliu.
Eftir siðari för mina til Græn-
lands veit ég að þau öfl i Dan-
mörku sem vilja grænlendingum
vel, ráða engu lengur og að
heimsauðvaldið hellir sér yfir
Grænland.Égeraðvisualinn upp
i danahatri. Jón i Gvendarhúsi i
Vestmannaeyjum, haföi þetta að
máltæki:
„Danir eru Svin, þeir éta
mest rúg og rúgur er svfnamat-
ur”.
1 þessum anda er ég alinn upp.
Samt held ég að við islendingar
hefðum þurrkast út, ef einhverjir
aðrir én danir heföu ráðið yfir
okkur. Aðrir hefðu farið verr með
okkur. Norðmenn, þjóöverjar eöa
englendingar hefðu eytt okkur,
vertu viss. Þannig að mér er ekki
kalt til dana, sem slikra. Og við
skulum muna eftir þvi, að ekki
alls fyrir löngu leið danskri al-
þýðu ekkert betur en okkur. Það
er ekki langt siðan að móðir Sig-
urðar skálds frá Arnarholti, sem
var apotekari i Eyjum, sem var
dönsk kona og ein af frumkvöðl-
um sosialista i Danmörku, var
sett inná geðveikrahæli þar i
landi fyrir skoðanir sinar, þar var
hún látin dúsa. Það eru svona 100
ár siðan.
— Hvernig fólk eru eskimóar?
„Ég hef, fyrir utan að kynnast
nokkrum þeirra vel, lesið mikiö
eftir Knud Rasmunsen, sem tal-
aði mál þeirra og kynntist þeim
allra manna best. Hann segir þaö
að eskimóar séu merkilegasta
fólk á jörðinni. Það er enn eftir
eitthvað af náttúrubarninu i eski-
móunum. Eitthvað hreint og ó-
mengað. Þess vegna eru viðbrögö
hvita mannsins annað hvort að
fyrirlita þá eöa hrifast af þeim.
Ég hreifst alveg gifurlega af .
þessu fólki. Ég fann i þvi eitthvað
sem við höfum misst, en máttum
ekki missa. Þetta fólk er af sama
stofni og indiánar i Ameriku og
mannfræðingar i dag, segja það
bestu blöndu sem til er, hvitur
maður/ rauðskinni. Og banda-
rikjamenn vakna upp við það nú
hvaða skyssu þeir gerðu með þvi
að myrða 12 til 15 miljónir indi-
ána. Þeir segja sjálfir i biómynd-
um að indiánar hafi veriö 5-600
þúsund, en mannfræöingar segja
á milli 9 og 15 miljónir. Og banda-
rikjamenn myrtu þetta fólk i 100
ár. Þeir brutu alla samninga, sem
þeir geröu við indiánana. En indi-
ánarnir ekki einn einasta. Þeir
sviku aldrei. I þeirra tungumál-
um, sem voru 250 á þessu svæöi,
fannst ekkert orð yfir svik. Þarna
sjá menn hvernig þetta fólk er.
Svona eru eskimóar lika.
Eskimóar hafa eitthvað yndis-
legt við sig. Mannlegt, eitthvað
sem frumþjóðir einar hafa. Þar
finnur þú manninn, það hefur
ekki tekist að uppræta þetta
mannlega. Rasmusen segir frá
þvi að þeim mun frumstæðara
sem þetta fólk var, þeim mun
hlýrra og tilfinningarikara var
það. Þegar maður svo talar um
siðmenningu, fyllist maður hryll-
ingi. Auövitað er þaö glæpur að
eyða heilli þjóö. En menn hafa
sagt við mig sem svo, ja, þetta
eru bara 40 þúsund hræður. Jú,
það er glæpur aö drepa þá en...
En þaö er ekki það, sem ég er
að tala um. Það sem ég er að tala
um er, að þarna er manneskja,
manneskja, sem ber eitthvað i
sér, sem við öll erum búin að
týna. Og hún verður að lifa til aö
geta sagt okkur hvað þetta er,
sem við höfum týnt, en hún á enn.
Það er dásamlegt að heimsækja
þetta fólk. Þeir eru kurteisir, en
dulir og opna sig ekki, fyrr en bú-
ið er að athuga málið. En þegar
þeir opna sig eru þeir heilir og ó-
skiptir.
Þegar ég var i Holsteinsborg
fór ég eitt sinn að fá mér bjór-
kassa. Þá voru nokkrir aökomu
ekimóar að selja nýmeti útivið.
Þeir máttu þetta ekki en þaö var
látið afskiptalaust. Þegar ég
labbaði framhjá með kassann
segja þeir eitthvað við mig sem
ég skildi ekki og bentu á kassann.
Ég stoppa og rif upp kassann og
þeir gengu i kassann og fengu sér
bjór. Þeir töluðu alls ekki dönsku.
Þeir voru að gefa mér auga á
meðan þeir voru að drekka upp
kassann. Svo klárast hann. Þá
bendir einn þeirra á mig og búö-
ina. Já, já, ég fer og kaupi annan
kassa og set hann fyrir framan
þá. Um leið og ég kom með hann
breyttist allt viðmót þeirra. Þá
var ég orðinn vinur þeirra og þeir
settust i kringum mig. Þeir voru
að reyna mig, leggja fyrir mig
próf, hvort ég væri þess verðugur
að vera i þeirra hópi. Þeir eru
stoltir og láta ekki vaða ofan i sig,
en sjái þeir að þú ert vinur þeirra,
þá breytist allt.
Það er enn grunnt á veiði-
mannseðlinu i þeim. Mér er sögö
sú saga aö stundum, þegar þeir
eru búnir að vinna vikum saman i
frystihúsunum, þá fer sólin að
skina og þá segja þeir sem svo,
nei, þetta dugar ekki, við verðum
að fara að gera eitthvað. Að gera
eitthvað er að fara út að veiða. Og
það kemur fyrir að þeir labba út
og fara inni firðina til að slá upp
tjöldum yfir.sumarið. Og þetta er
vandamál miðað við stimpil-
klukkuvinnu. Þeir eru hinsvegar
ágætis vinnukraftur þegar þeir
eru að. Mér var einnig sagt að i
einu frystihúsi, þar sem allt var
flisalagt og gljáði af hreinlæti,
unnu eskimóar. Þeir gengu vel
um og allt var hreint. En einn
morguninn þegar menn koma til
vinnu, eru þeir komnir inná gólf
með stóran sel og allt vaðandi i
blóði. Þá gleymdist allt hreinlæti.
Þeir höfðu farið á veiðar og fengið
þennan stóra sel og þá kom eðlið
uppi þeim. Það mátti alls ekki
setja selinn þarna, en þeir
gleymdu öllu sliku.
— Hefurðu hitt fólk á Græn-
landi,sem bjói snjóhúsum á vetr-
um en i tjaldi yfir sumarið?
„Já, i Jakobshöfn. Þar hitti ég
mann, sem var 82ja ára, og hann
var „store fanger” stór veiöi-
maður og virtur sem slikur.
Veiðimennirnir miklu voru fyrir-
menn. Hann bjó i gömlu elskulegu
húsi, einna likast húsinu hans afa
mins i Eyjum. Þetta var stórbrot-
inn maður sem átti konu sem var
ekki siður merkileg, 20 árum
yngri en hann. Og, þegar þau sátu
um kvöldið viö húsgaflinn sinn i
kvöldsólinni. Hafið eins og spegill
með nokkrum isjökum, sem glitr-
uöu i kvöldsólinni. Nei, það er
ekki hægt að lýsa þessari sjón.
Þarna sátu þau tvö, gömlu hjónin,
og horfðu útá fjörðinn, eins og þau
hafa sjálfsagt gert frá barnæsku.
Þá fann maður að þetta fólk á
þessa undursamlegu liti sem birt-
ust á firðinum. Það er samspil á
milli sálarinnar og litanna. Það
er ekki hægt að vera skepna á
svona kvöldi, það er útilokað.
Náttúran talar til manns af þvi-
liku veldi að hún ræður yfir manni
og segir manni að þegja ef maður
skyldi ætla að segja eitthvað,
vertu hljóður og hlustaðu.”
— Langar þig enn til Græn-
lands?
„Uss, alla daga, alla daga.”
— Attu efni i eina Grænlands-
bók enn?
„Nei, ég skrifa aldrei meir um
Grænland.”
„Já, aldan er
eins Nonni
minn”
— Þú fórst á sjóinn sl. sumar,
rérir úr Eyjum?
„Já, ég varð, ég bara varð. Það
hefur alltaf verið svo á vorin að
ég verð viðþolslaus og sl. vor
héldu mér engin bönd, alls engin
bönd. Þú veist aö ég er með tréfot
og þess vegna hef ég varla treyst
mér i þetta almennilega, en það
eru vinir minir sem hafa tekið
mig með i róður og róður. En i
sumar kom i ljós að ég gat þetta
og reyndist ekki sem verstur. Það
var erfitt i bland en það var ekki
sem verst. Ég var við þetta mest
af sumrinu. Mér liður alveg ein-
staklega vel á sjó. Um leið og ég
finn ölduna rugga bátnum fer um
mig velliðan. Meira að segja
versta þynnka hverfur eins og
dögg fyrir sólu. Ég get svarið að
þetta er satt. Jú, ég veit að
þynnka er liffræðilegt atriði, en
svona er þetta samt. Ég bara
gleymi henni. Að sjá landið af sjó,
finna ölduna rugga sér, draga
fisk, nei, það kemst engin þynnka
að þegar þannig stendur á. Ég er
að visu helviti harður i þynnk-
unni, stundum finnst mér gaman
að vera þunnur en syng stundum
allan daginn. Mér leið velilla.”
— Af hverju rærð þú ekki úr
Reykjavik?
„Ég hef reynt það. Það er bara
ekkert i það varið. Mig vantar
fjöllin min, Eyjafjöllin og fugla-
lifið. Það er hvergi nema i Eyj-
um. Ég get sagt þér sem dæmi
með fuglana. Þú mannst að sl.
sumar sást ekki til sólar vikum
saman. Svo var það eitt sinn að
við vorum að koma vestan frá
Dröngum, orðið kvöldsett. Það
hafði ekki sést til sólar i 3 vikur,
fyrr en þennan dag. Þegar við
erum að stima heim i logni og
góðu veðri, tek ég eftir þvi, þegar
við komum heim undir Klett, aö
það er urmull af fugli á sjónum og
hérumbil hver einasti fugl snýr i
vestur. Hvað er um að vera hugsa
ég. Ég hafði aldrei séð neitt þessu
likt fyrr. En hvað voru þeir að
gera. Jú, þeir voru að horfa á sól-
ina sina, vinirnir. Þeir höfðu ekki
séð hana vikum saman, og þeir
snúa augum sinum i vestur til að
horfa á hana. Það er engin skýr-
ing önnur til á þessu. Nei, vinur
minn. Þegar maður hefur alist
upp við svona mikið fuglalif og að
sjá Eyjafjöllin, þá rær maður
ekki með ánægju hér útá sundin.”
— Ertu með eitthvað i smiðum
um Eyjar, ég heyrði þvi fleygt?
„Já, ég er að þvi. 1 raun og veru
hef ég aldrei skrifað um neitt
annað en Vestmannaeyjar, fyrir
utan þessar tvær bækur um
Grænland. Mig hefur alltaf lang-
að til að skrifa um timabilið á
milli 1930 og 1940 i Eyjum. Það
timabil álit ég afar merkilegt.
Það hefur aldrei verið skrifaö
neitt af viti um sjómanninn, báta-
sjómanninn og sjómannskonuna
á Islandi. Það litla það hefur ver-
ið tómt kák. Ég ætla að reyna að
leysa það vandamál. Ég ætla að
leggja mig i þetta, ef mér finnst
mér mistakast, þá hendi ég þvi,
annars gef ég það út.”
— Nú eru Eyjarnar breyttar,
eftir gos, finnurðu þig þar nú?
„Þær eru vissulega breyttar,
afskaplega mikið breyttar. Eins
hefur orðið breyting á fólkslifinu.
Ég er ekki að leggja dóm á hvort
það er betra eða verra, en það er
bara allt annað. Við höfðum sam-
félag i Eyjum, sem var dálitið
skemmtilegt fyrir gos. Þótt það
væri aðeins farið að mengast af of
mikilli vinnu. En samt sem áður,
það var skemmtilegt mannlif.
Allt var i föstum skorðum og
manni leið vel. Þetta mannlif
hefur breyst. Útlit Eyjanna er
lika annað eftir gos. Sumum
finnst það fallegt, öðrum ekki. Þú
spyrð hvort ég finni mig þar. Ef
ég sný baki i hraunið og eldfjallið
og horfi á Heimaklett, þá er ég i
Vestmannaeyjum, þá er allt i
lagi.
Það var um sumarið meðan
gosið stóð yfir að ég fór með
nokkrum vinum minum suður i
Eyjar, Hellisey og Brand. Þegar
við vorum komnir suðurfyrir
Höfða, hvarf gosið og þá var allt
eins og áður. Og mikið létti
manni. Þá sagði einn vinur minn i
bátnum.
„Littu á ölduna Asi, er hún ekki
alveg eins og fyrr".
,,Jú, hún er alveg eins, Nonni
minn, hún er alveg eins"."
—S.dór