Þjóðviljinn - 21.11.1976, Blaðsíða 16

16 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 21. nóvember 1976
Bresk
mynd um
kaþólskan
dýröling
Breskur húmor tekur á sig
ýmsar myndir. Nú hafa þeir
tekiö upp á þvi að hneyksla alla
Evrópu með kvikmynd um ka-
þólska dýrölinginn Sebastian,
sem sagður er hafa verið uppi á
4. öld e.Kr. Heilagur Sebastian
þessi var mikið eftirlæti
Kómarkeisara en upp komst um
kristilegt hugarfar hans og var
honum þá sparkað frá hirðinni
og að lokum var hann drepinn.
Þessi mynd, „Sebastiane”,
var aðalhneykslunarhellan á
kvikmyndahátiðinni i Locarno i
Sviss nú fyrir skömmu. Þetta
gekk svo langt að forstjóri há-
tiðarinnar var hvattur til að
segja af sér eftir að hann hafði
leyft sýningu á þessum ófögn-
uði. Ástæðan virðist helst vera
sú, að myndin úir og grúir af
berum körlum sem eru hin-
ir dónalegustu i framkomu hver
við annan. Sannkölluð homma-
veisla, ef dæma má eftir mynd-
skreytingum i nóvemberhefti
Films and Filming. En annað og
fleira er athyglisvert við mynd
þessa. Hún er t.d. með latnesku
tali og enskum skýringartext-
um. Það hlýtur að vera
óborganleg skemmtun að sjá og
heyra þessa allsberu leikara
tala latinu. Litið ku fara fyrir
sögulegri nákvæmni en þvi
meira fyrir allskyns tima-
skekkjum sem eiga að vera
fyndnar. Það kom mér ekkert á
óvart þegar ég las að kvik-
myndastjórinn. Derek Jarman,
hefði áður gert leikmyndir fyrir
þetta fyrsta kvikmyndin sem
þeir framleiða. Þeir þykja gefa
fyrirheit um eitthvað nýtt, eitt-
hvað ferskt, i lognmollu
kvikmyndaheimsins á þessum
krepputimum. Sebastiane var
ódýr mynd i framleiðslu. Malin
Pislardauði Sebastians : dónaskapur og latina.
og Whaley telja hana listræna
og „alvarlega” þótt eftilvill séu
ekki margir á sömu skoðun. En '
hvað sem um það má segja er
þvi spáð að þeir félagar eigi eft-
ir að framleiða fleiri myndir.
Undur og stórmerki hafa fylgt
sýningum á Sebastiane til
þessa: I Sviss batt hún endi á
þurrka sumarsins og i London
fylgdi frumsýningunni úrhellis-
rigning með þrumum og elding-
um. Nokkuð sem rétttrúaðir
verða varla hissa á.
Jústin horfir á vin sinn myrtan
þann umdeilda mann Ken Russ-
ell, m.a. hefði hann hannað
Villta Messiasinn, sællar minn-
ingar.
Framleiðendur myndarinnar
eru tveir ungir menn, Howard
Malin og James Whaley, og er
Kvikmyndakompan
verður að biðja lesendur
afsökunar á því að þessi
pistill um Fellini-myndina
kemur ekki fyrr en hætt er
að sýna hana. Það stafar
að sjálfsögðu af algjöriega
ófyrirsjáanlegum og óvið-
ráðanlegum orskökum.
Hann er birtur nú í þeirri
trú að Fellini hafi ekki
þurft á auglýsingu að
halda og að þeir mörgu
sem sáu myndina hafi ef-
tilvill örlítið gaman af að
rifja hana upp fyrir sér,
ímynda sér að þeir séu
aftur komnir í töfrasmiðju
meistarans.
Sumir listamenn eru alltaf að
segja manni sömu hlutina en gera
þaö þannig að endurtekningin
verður ekki þjakandi heldur
býður hún sifellt upp á eitthvað
nýtt og óvænt. Fellini er einn
þeirra. Með kvikmyndum sinum
hefur hann skapað alveg sérstak-
an heim sem alltaf er jafngott að
hverfa til. t þessum heimi er lifið
skrúðganga, jarðaför og brúð-
kaupsveisla undir berum himni.
Fólkið er flest á einhvern hátt
undarlegt, andlega eða likam-
lega. Stundum undrast maður
þennan hæfileika meistarans til
að hafa uppi á furðupersónum, en
þær stundir koma lika — a.m.k. i
minu lifi, og einkum i strætó á
dimmum vetrarmorgnum — að
manni virðist heimurinn einmitt
samanstanda af svona fólki, þetta
sé raunsæi ef raunsæi er til.
Heimur Fellinis er annarlegur,
dularfullur, grátbroslegur og
draumkenndur, og þarafleiðandi
raunverulegur. ótrúlegir at-
burðir verða trúlegir, landamæri
hugarheims og ytri veruleika
mást út og hverfa. Kynlifið er
kaþólskt og rennur saman við
trúarlifiö. Konur eru oft kynóðar
eða tröllvaxnar eða hvorttveggja
i senn. Skólar eru pyndingastofn-
anir.
Gagnrýnendur hafa stundum
sagt um myndir Fellinis að i þeim
sé engin rökrétt hugsun, aöeins
tilfinningar og hugarflug. Liklega
er þetta rétt, en hins ber að gæta
að rökrétt hugsun er ekki alltaf
einhlit og kannski ekki alltaf
nauðsynleg þegar list er annars-
vegar. Fellini er áð visu enginn
visindalegur heimildarmaöur að
sögu og þjóðlifi á Italiu, en hvar
hefur italskt hjarta slegiö ef ekki i
myndum hans?
Amarcord mun vera gerð 1973
og hlýtur þvi að koma næst á eftir
Rómarmyndinni, sem hér var
sýnd ekki alls fyrir löngu. Erfitt
er að segja frá efni myndarinnar.
Um hvað fjallar hún? Um gamlar
og þröngar götur þar sem dular-
fullur mótorhjólagæi rýfur nætur-
kyrrðina öðru hverju. Um vorið
sem kemur að loknum vetri. Um
stráka sem eru að fá náttúruna.
Um fasisma. Um fallega konu
sem elskar Gary Cooper en giftist
á endanum fasistahermanni og
grætur. Um stóra skipið sem
kemur frá Ameriku, uppfylling
allra drauma sem bregður fyrir
eitt ævintýralegt augnablik og er
svo horfið. Um það sem býr i þok-
unni og um italskt fjölskyldulif og
ótal margt annað. Þetta er hvorki
besta né versta mynd Fellinis.
Hún er ekki áleitin og persónuleg
á sama hátt og La Strata, Dolce
Vita og 8 1/2 voru. Eftilvill er hún
fyrst og fremst mannleg og hlý og
skemmtileg. Húmorinn verður
Fellini
aldrei verulega nöturlegur, nema
ef vera kynni i atriöinu þar sem
fasistarnir taka kratann til bæna
og hella i hann laxeroliu.
Skemmtileg atriði eru mýmörg.
Hver getur gleymt þeim augna-
bliksmyndum sem brugðið er upp
af nemendum og kennurum skól-
ans i bænum? Eða þvi tiltæki
leikstjórans að láta fasistana fara
að hlaupa, mitt i hátiðlegri skrúð-
göngu? Eða bilaða manninn sem
klifrar upp i tré og fæst ekki til að
koma niður heldur hrópar út i
himingeiminn: ég vil fá konu!
Þangaðtil dvergnunna kemur og
skipar honum niður, þá hlýðir
hann einsog skot.
Er einhver boðskapur i svona
myndum? Ég held varla, nema ef
vera skyldi þessi gamli um að
„mannanna börn eru merkileg”
eða eitthvað i þeim dúr. Sjálfur
segir Fellini að listaverk þurfi
maður ekki að skilja vitrænum
skilningi. „Annaðhvort segir
kvikmynd þér eitthvað eða hún
segir þér ekkert. Ef hún hefur
áhrif á þig þarftu ekki á útskýr-
ingum að halda. Ef hún hefur
engin áhrif á þig getur engin út-
skýring hjálpað hvort eð er”.