Þjóðviljinn - 20.03.1977, Blaðsíða 24

pjúðvhhnn
Sunnudagur 20. mars 1977
Arne Næss prófessor í
heimspeki við Oslóarhá-
skóla hefur verið i h'eim-
sókn hér á landi í boði Nor-
ræna hússins um nokkurra
daga skeið. Hann hélt tvo
fyrirlestra meðan á dvöl
hans hér stóð, sá fyrri var
um vistfræði og lífshætti
manna, en hinn síðari
nefndist: Viðhorf karla-
Aöalsími Þjóðviljans er 81333 kl. 9-21 mánudaga til föstu-
daga, kl. 9-12 á laugardögum og sunnudögum.
Utan þessa tima er hægt að ná i blaðamenn og aðra
starfsmenn blaðsins i þessum simumt Ritstjórn 81382,
81527, 81257 og 81285, útbreiðsla81482 og Blaðaprent81348.
@81333
Einnig skal bent á heima-
sima starfsmanna undir
nafni Þjóðviljans I sima-
skrá.
samfélagsins til náttúr-
unnar, dýra og kvenna.
Arne hlaut ungur mikinn
námsframa og var orðinn
prófessor innan við þrí-
tugt, en vistfræðin hefur
samt verið hans aðal-
áhugamal lengi og til að
geta helgað sig því máli
óskiptur sagði hann af sér
prófessorsembættinu. —
Arne er mikill útivistar-
maður og gengur á fjöll
hvenær sem færi gefast. Á
því fékk blaðamaður
Þjóðviljans að kenna, því
að dögum saman reyndi
hann að ná tali af Arne en
það gekk ekki vel. Ýmist
var hann uppi á Esju eða á
skíðum í Bláfjöllum eða
Skálafelli.
ungra manna innan pólitisku
flokkanna eru öll á þessari linu og
vinna mikið starf.
Heldur þú að þessi stefna geti
náð fram að ganga I kapitalist-
isku þjóðfélagi?
Nei, við getum ekki bjargast
þar sem kapitalismi er rekinn
amk. ekki i þvi formi sem við
þekkjum hann. Kapitalisminn
stefnir mannkyni I glötun.
Þarf þá bylting að koma til?
Það held ég ekki, nema græn
bylting auðvitað. Ég hef þá trú aö
kapitalismanum verði einhvers
konar skorður settar. Og einungis
amerikanar geta gert það, en
kannski gera þeir það ekki fyrr en
eftir að hrikalegt stórslys hefur
átt sér stað.
Að sigra
náttúruna
Arne Næss er annar aðalfor-
göngumaður að stofnun
hreyfingarinnar um grænu
byltinguna i Noregi. Hann rakti i
fyrirlestrinum á miðvikudag
hvernig viðhorf ' manna hefðu
breyst i gegnum aldirnar til
náttúrunnar. Sú spilling og rán-
yrkja á náttúruauðlindunum sem
nú ógnar mannkyni hófst þegar
maðurinn hætti að líta á sjálfan
sig sem hluta náttúrunnar og eitt
meö henni og fór að setja sig yfir
hana og ráðskast með hana,
„sigra nátturuna.” A sama hátt
setja menn sig yfir dýrin, og
karlasamfélagið setur sig á háan
hest gagnvart konum. Viðhorf
karlræðisþjóðfélaga til dýra og
kvenna eru svipuð segir Arne.
Karlar telja sig æðri þessum teg-
undum, telja sig hafa umboð tilað
skipa þeim sess og hlutverk. Þeir
vita t.d. hvernig konum finnst aö
vera kona og þeir vita nákvæm-
lega hvað er sérkvenlegt. Aftur á
móti er sjaldan talað um, hvað sé
sérkarllegt.
Að loknum fyrirlestrinum og
myndasýningu voru umræður og
fyrirspurnir og var Arne þá
spurður, hvort ekki mætti bæta
fjórða hópnum við þá þrjá sem
fyrir eru og karlveldisþjóðfélögin
ráðskist með, en það eru börn.
Arne var þvi sammála. að vissu-
lega væru þau undir sömu sök
seld. —-hs.
Kapítalisminn stefnir
mannkyninu í glötun
Það var þvi ekki fyrr en eftir
siðari fyrirlesturinn i Norræna
húsinu sl. miövikudag að færi
gafst til að ræða stuttlega viö
prófessorinn.
Verdum aö bjarga
okkur sjálf
Þú ræddir um i fyrirlestrinum
að aldrei hefðu menn haft jafn-
mikla möguleika á að tortima sér
og nú;heldurðu að mannkyniö láti
verða af þvi?
Ég sagði þetta, já, en tók lika
fram að horfnar kynslóðir hefðu
áður gengið nærri náttúrunni en
ekki haft tæknilega möguleika á
gereyðingu. Viljinn var e.t.v.
fyrir hendi en ekki mögu-
leikarnir. Samt held ég ekki að
mannkyniö tortimi sér á næst-
unni; margir halda það þó, og
vissulega er margt sem mælir
með þeirri trú. En við björgumst
ekki aö sjálfsdáðum og ekki með
þvi að láta reka á reiðanum. Viö
verðum að vinna að okkar eigin
björgun. Ef við gerum það er ekki
svo dimmt framundan.
Græna byltingin
Hverjir munu hefja þetta
björgunarstarf?
Þaö er þegar hafið aö minu
mati. Stærsta von min er vist-
fræöilegar hreyfingar fjölda
manna i mörgum löndum. Þessar
hreyfingar eflast stöðugt og póli-
tikusar eru farnir að hlusta á
hvað þetta fólk er að segja. Og
það sem meira er um vert, al-
menningur verður æ skilnings-
betri á hætturnar sem yfir vofa.
Fylgismenn þessarar hreyfingar,
Arne Næss heimspekingur og vistfræðingur frá Osló, hefur dvalist hér á landi f nokkra daga. Hann hélt
hér tvo fyrirlestra f bæði skiptin við ágæta aðsókn. Þessi mynd er tekin sl. miðvikudagskvöld, þegar
hann hélt fyrirlestur i Norræna húsinu um viðhorf karlasamfélagsins til náttúrunnar, dýra og kvenna.
grænu byltingarinnar, eru flestir
ungt fólk, innan við 25 ára aldur.
Eftir 10-15 ár hefur þetta fólk
kbmist i áhrifastöður og þá getur
þaö látið meira að sér kveða en
nú. Þetta unga fólk er þess alveg
fullvisst að það er lifsnauösyn
fyrir það sjálft og börn þeirra að
snúa við á þeirri braut sem við
erum á. Það er ekki eins og fyrri
kynslóðir að velta fyrir sér ein-
hverju sem e.t.v. gerist eftir að
það sjálft er löngu komið undir
græna torfu, heldur er voðinn
fyrir dyrum hér og nú og mun
bitna enn frekar á þeim sjálfum
og börnum þeirra verði ekki
gripið i taumana sem fyrst.
Eru margir I Noregi fylgjandi
þessari grænu byltingu?
Já, og þeim fer fjölgandi. Félög
SALA
verötryggöra spariskírteina
ríkissjóös
hefst priðjudaginn 22. mars
„v' '"'l,
(#) SEÐLABANKI ÍSLANDS