Þjóðviljinn - 17.07.1977, Qupperneq 15

Sunnudagur 17. júll 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 15
2. HLUTI
Endurminningar varðstjórans i Kreml
Ahlaupið á Vetrarhöllinaý niðri i kjöllurunum biðu margar freistingar.
Töb. /leHMH OMHLUAET
3eM/lK) OT HeHHCTH.
A þessu sögulega plakati stendur: „félagi Lenfn
söpar öþrifum burt af jörðunni”. Og alköhöllinn
var einn af vlgvöllum borgarastrlðsins.
Yíni keisarans hellt nidur
1 fyrsta hluta endur-
minninga Malkofs varö-
stjóra sagði frá þvL hvern-
ig hann uppgötvaði í
Smolní í Pétursborg hina
undarlegustu nágranna
byltingarstjórnar Leníns.
Hér segir frá viðureign
hans við vínkjallarana í
borginni*
Hvað sem öðru liöur hafði
feiknumafvini veriðsafnað saman
i Pétursborg. Um alla borg voru
stórir og smáir vinkjallarar og
birgðageymslur — ekki sist undir
sjálfri Vetrarhöllinni.
Frá þvi i byrjun nóvember fór
alda áfengisáhlaupa um alla borg.
Hún stækkaði og dýpkaöi og var
orðin Iskyggileg. Stundum hófust
þessi áhlaup af sjálfu sér, en oftar
en ekki var að baki þeim lævis
leiðsögn harðra andbyltingar-
manna, sem vildu með öllum ráð-
um valda ráðstjórninni skáöa.
Venjulega voru það rónar og
búöarlokursem hófu áhlaupin. Oft
slógust i lið meö þeim hermenn
og fáráðir verkamenn úr hópi
þeirra, sem voru nýfluttir ofan úr
sveit.
Lið þetta braut upp einhvern
vlnkjallara, drakk sig útúr og
helltu gest og gangandi fullan
berandi út vin og vodka i skjólum.
Þessu fylgdu slagsmál, rán og
morð, stundum eldsvoöar. t hvert
skipti þurfti ærið átak til að ná
tökum á þessum fulla skril, sem
hafði alveg glatað sinni manns-
mynd. Verkalýður Pétursborgar
og hin unga sovétstjórn þurfti að
ERLENDAR
bækur
Writers at Work.
The Paris Review Interviews.
Edited by George Plimpton.
Fourth Series. Secker & Warburg
1976.
Samtöl við höfunda geta bæði
veriö hundleiðinleg og mjög
skemmtileg, fer eftir þeim sem
við þá talar og eitthvað eftir höf-
undunum sjálfum. Þessi ritröð er
af skemmtilegra taginu, hér er
rætt við 16 rithöfunda og skáld,
sem allir eru vel þekktir, sumir
skrimta enaaðrir dauðir. Viðtölin
eru skemmtileg og fróöleg um þá
og viðtalendur, margt tint til og
mikið af efninu spjall um efni,
sem skipta ef til vill of litlu, en
fylla þó þá mynd, sem lesandinn
hefur áður af viðkomandi höf-
undi. Meöal þeirra sem talað er
við eru: Isak Dinesen, Robert
Graves, Nabokov, John Stein-
beck. W.H.Auden, George
Seferis, Anthony Burgess, Anne
Sexton og John Updike. Samtölin
áttu sér stað á mismunandi tim-
um og eru um tuttugu ár frá þvi
þau elstu voru tekin, styttra I önn-
ur.
Talsverð áhersla er lögð á
vinnuvenjur höfundanna, sumir
spyrlarnir margspyrja þá um
hvenær sólarhringsins þeir hefji
vinnu og hve lengi þeir vinni og
hvaöa tækni þeir noti, sömuleiðis
er spurt um skoöanir þeirra á nú-
tima bókmenntum og margvis-
legum fyrirbrigðum eins og tiök-
ast i samtölum. Samtölin eru
mismunandi uppbyggð, stundum
hefðbundin viðtöl og stundum viss
atriði sem höfundurinn svarar
svo i lengra máli. Bókin er vel
þess virði að vera lesin.
bregðast hart við til að binda
enda á þetta drykkjuæði. I reynd
var þetta verkefni falið hermála-
og byltingarnefndinni.
Einna fyrst var ráðist á
vinkjailarann undir 'Vetrarhöll-
inni. Þar var búið aö stela miklu,
en hann var stærri en svo að hann
yrði tæmdur og fylliraftar sóttu
þangað i striðum straumum.
Við vissúm fyrst ekkert um
þessar miklu birgðir undir
Vetrarhöllinni. Hver hefði getað
Imyndaö sér, að rússnesku keis-
ararnir hefðu dregið saman undir
hibýlum sinum vinbirgðir, sem
enst gætu i margar aldir, ef ekki
árþúsundir?
Það voru gamlir þjónar hallar-
innar sem leystu frá skjöðunni, en
þeir töluöu ekki við byltingar-
nefndina, heldur við nokkra
þeirra hermanna sem gættu hall-
arinnar eftir 25. október.
Þegar hermennirnir komust að
þvi, að miklar vinbirgöir væru
undir höllinni leituðu þeir uppi
innganginn, sem hafði verið
múrað upp I, brutu niður múr-
steinshleðsluna, komust að
þykkri hurð með járngrind fyrir,
brutu upp lásana meö byssuskeft-
um sínum og komust inn. Þar
voru fyrir þúsundir af flöskum og
tunnum með úrvalsvinum. Sumar
flöskur höfðu legið þar i huridruð
ára og voru mosavaxnar orðnar,
engu likara en þær hafi verið
látnar þar niður á dögum Péturs
mikla.
Hermenn slógu nú upp mikilli
veislu. Innan skamms var svotil
allt varðlið Vetrarhallarinnar
orðið blindfullt. Orðrómur um
kjallarann mikla skreið um alla
borg og fólk strymdi að höllírini.
Varðliðið gat meö engu móti
stöðvaö þennan fólkstraum, og þá
enn siður vegna þess að varð-
mennirnir voru velflestir svo full-
ir að þeir stóðu varla.
14. nóvember samþykkti bylt-
ingar- og hernefndin að skipta um
varðlið I Vetrarhöllinni, senda
þangað hóp af traustum sjóliðum
og múra aftur fyrir vinkjallar-
ann.
Svo líða fjórir dagar eða fimm.
Einhverju sinni sit ég i bæki-
stöðvum byltingarnefndarinnar
og ræöi viö Avanesof. Þá ber þar
aö Blagonravof, sem skipaður
hafði verið varöstjóri Vetrarhall-
arinnar. Þaö var eins og hann
hefði týnt andlitinu.
— Hvað er nú á seyði i höllinni?
spurði Avanesof.
— Sama sagan. Það er aftur
búið að sprengja upp hurðina og
þeir drekka aftur eins og svin.
Viðurkenna hvorki guð né djöful-
inn og mig allra sist. Hugsiö ykk-
ur bara, sagði Blagonravof, á
rúmum hálfum mánuði hefi ég
orðið að skipta algjörlega um
varðlið þrisvar — og allt er
gagnslaust. Það er engu likara að
það verði að setja verði til aö
gæta varðliðsins. Um leið og þeir
finna vinþef gripur þá eitthvað
djöfuls æði. Og núna...
— Fyrirgefðu, greip Avanesof
fram i, hvað er aö gerast
„núna”? Hver braut upp dyrnar?
Hver er á fyllirii? Sjóliðarnir?
— Hvaða sjóliðar? Það er ekki
búi að senda mér neina sjóliða,
þaö er bara loforð. Til þessa hefi
ég bara fengið rauða varðliða.
— Eru það þá rauðu varðlið-
arnir sem hafa lent á þvi? Hvað
ertu eiginlega að þrasa?
— Nei, þeir drekka ekki, en þeir
ráða ekki viö fólkið, aðra her-
menn. Þeir æpa og öskra og
skammast, en enginn hlustar á
þá. Þeir reyndu að setja upp
byssustingina, en hermennirnir
og allskonar skrill treður sér á-
fram beint á byssustingina. Þeir
brjóta stútana af flöskunum, einn
fyllirafturinn datt i glerbrot og
skar sig i tætlur, ekki veit ég
hvort hann lifir það af. Hvernig á
að stöðva þá? A kannski að skjóta
á þá?
— Skjóta? Það var þá hug-
mynd. — Avanesof hugsaöi sig
um andartak og sneri sér siöan til
min: Heyrðu mig, Malkof. Taktu
þetta vin og komdu með það hing-
að i Smolni. Hér eru heilmiklir
kjallarar, nóg pláss og varðliðið
áreiðanlegt.
Ég hélt nú ekki.
— Ég lit ekki við þvl! Ég fer i
Lenin, i stjórnina, en þessum
andskota hleypi ég ekki inn I
Smolnl. Ég á að sjá um að vernda
stjórnina, en þið viljið að allskon-
ar bandittar og drullusokkar
flykkist hingað. Ég tek ekki vinið
og þar með basta.
— Jamm, þetta er aldeilis
uppákoma. — Avanesof tók af sér
spangargleraugun, þurrkaði af
þeim og setti þau upp aftur.
Trommaði með fingrunum á
borðið. — En ef við nú tortimdum
þessu andskotans vini öllu eins og
það leggur sig? Ætli þaö verði
ekki best. Við skulum spyrja Len-
in og aðra félaga og ákveða svo...
Innan skamms voru sjóliðar
komnir i Vetrarhöllina og létu
hendur standa fram úr ermum.
Asamt með rauðu varðliðunum
ráku þeir fylliraftana og annan
ruslaralýð út úr Vetrarhöllinni
með kjaftshöggum spörkum eða
þá með byssuskeftum. Búið var
að hreinsa út úr kjallaranum þeg-
ar skipun barst um að farga vin-
birgðunum undir Vetrarhöllinni.
Sjóliðarnir tóku nú til viö að
kasta flöskum i gólfið og lemja
botninn úr tununum. Þeir brjóta
og berja og mölva. Vinið
streymdi eins og fljót um gólfið,
fyrst náði það mönnum I ökla, þá i
hné. Vingufurnar stigu mönnum
svo til höfuðs að sumum lá við
æði. En að höllinni þyrpist alls-
konar lýður, drykkjumenn, smá-
borgarar, ýmsir þeir sem vilja
gjarna krækja sér I eitthvað ó-
keypis. Þeir höfðu heyrt, að verið
væri að tortima vinbirgðunum og
hugsuðu gott til glóðarinnar.
Þá var kallað á slökkviliöið.
Það setti dælur sinar I gang og
dældu kjallarana fulla af vatni og
siðan öllu beint út I Nevufljót.
Dökkir straumar flæddu út úr
Vetrarhöllinni — vin, vatn og
drulla, allt i blöndu.
Og alltaf þéttist mannþyrping-
in. Verkamenn bar þar að og tóku
þeir vel undir — væri mál til kom-
ið að losna við þessa pest. Búðar-
lokur og allskonar hyski (munkar
lika) voru á öðru máli. Þeir mót-
mæltu hástöfum. Þeir harð-
svlruöustu lögðust á fjóra fætur
og löptu þessa ókræsilegu blöndu.
Aðrir hlupu til með fötur og flösk-
ur. Hélt þessu fram I einn eða tvo
daga þar til þurrausnir voru vln-
kjallarar Vetrarhallarinnar.
Framhald