Þjóðviljinn - 08.01.1978, Side 16

16 StÐA — ÞJÓÐVILJINN
8. Juiir 1878
Krossgáta
nr. 10Í
Stafirnlr mynda isiensk- orö
eöa mjög kunnugleg erlend
heiti, hvort sem lesiö er lárétt
e&a lóðrétt.
Hver stafur hefur sitt númer
og galdurinn viö lausn gátunnar
er sá aö finna staflykilinn. Eitt
orö er gefiö, og á þvi aö vera
næg hjálp, þvi aö meö þvi eru
gefnirstafir i allmörgum öörum
oröum. Þaö eru þvi eölilegustu
vmnubrögðin að setja þessa
stafi hvern. i sinn reit eftir þvi
sem tölurnar segja til um.
Einnig er rétt að taka fram, aö i
þessari krossgátu er geröur
skýr greinarmunur á grönnum
sérhljóöa og breiöum, t.d. getur
a aldrei komið i staö á og öfugt
VERÐLAUNAKROSSGÁTAN
/ 2 2 H S k> 3 8 w— )0 II IZ TT~ ¥ H IS Us
/? ¥ °) 18 20 21 22 23 )4 21 8 )S s ¥
& é 4 ¥ II 10 d * 2¥ 5- rs ?? 2S Jö~ 1S )H
13 2? w~ 23 £ 8 V y )S s IZ )S f 2á> T~ )S ¥ 2?
V J¥ 2% b 4 2? )3 8 . /4 H ¥ W~ )Z 9 4 V 21 )o
2'9 '2S $D )8 3 ¥ y H- 3 S )S 3 v ÍO w 8 2l %
8 T~ 15' ¥ 23 4 V is (p £ ¥ 2á> ¥ 8 s ¥ lo
)Z 18 V 8 )°i 22 )S s s V b 1S $1 ¥ 2á> ¥ S
18 3 23 n d IS )Z )S ? 32 )S 6 ¥ 8 13 ¥ S )J
/3 ' ¥ U> T~ IS' Vh 23 2.2 V s JS 31 S ¥ r V
¥ b )S 13 V 12 8 3 )S ¥ 8 )S 7T ¥ S2 )S
B =
D =
Ð =
E =
É =
F =
G =
H =
1 =
1 =
J =
K =
L =
M =
N =
0 =
0 =
P =
R =
S =
T =
U =
Ú =
V =
x =
Y =
•Ý =
z =
Þ =
Æ =
0 =
)2 21 20 5 21* 21

Setjið rétta stafi i reitina neð-
an við krossgátuna. Þeir mynda
þá nafn á stórborg i fjarlægu
landi. Sendiö þetta nafn sem
lausn á krossgátunni til Þjóö-
viljans, Si&umúla 6, Reykjavlk,
merkt: „Krossgáta nr. 108”.
Skilafrestur er þrjár vikur.
Verölaunin veröa send til
vinningshafa.
Verölaunin eru bókin Einar
Benediktsson eftir Sigurð
Nordal. Bókin kom út hjá
Helgafelli áriö 1971, og er þetta
þriöja bók höfundar I ritgerða-
flokki um Islensk höfuöskáld
sem Helgafell gefur út. 1
formála bókarinnar segir
Siguröur Nordal m.a.: „Einar
Benediktsson var ekki einungis
mikiö skáld, heldur svo merki-
legt afbrigði Islendings, aö
hverjum þeim, sem vill kynnast
þessari þjóö, er fróölegt aö vita
nokkur deili á manninum og
æviferli hans, fyrir utan skáld-
skapinn. Þvi hef ég taliö skylt aö
drepa á það af athöfnum hans
og áhugamálum, sem mér
fannst óhjákvæmilegast frá
þessu sjónarmiöi, þó aö kvæöin
séu aöalatriöiö”.
Verölaun fyrir
krossgátu nr. 104
Verölaun fyrir krossgátu nr.
104 hlaut Magnús Björnsson,
Birkimel 6 Reykjavik.
Verðlaunin eru skáldsagan
Hermann og Didi eftir Gumberg
Bergsson.
Lausnaroröiö var HJORDtS.
I tilefni njósnamyndaflokks í sjónvarpi:
Hver var hvað í SS
Hitlers-Þýskalands?
Njósnamyndaflokkurinn
sovéski sem nú er verið að sýna i
sjónvarpi gerist að mestu innan
SS. Æðsti maður SS, Himmler,
kemur mjög við sögu, einnig und-
irmenn hans úr öryggisþjónust-
unni, Kaltenbrunner,
Schellenberg og Miiller sem allt
eru sögulegar persónur. Þeireru i
flóknum leik sin á milli og er hætt
við að margir ruglist i honum og
viti ekki hver var hvað. Og hvað
var SS?
SS er skammstöfun fyrir
Schutzstaffel sem við getum þýtt
með varðsveit. Þetta voru varð-
liðar foringjans, griðarmikið riki
i rikinu, sem fékkst ekki sist við
að bæla niður alla andstöðu við
nasismann og einnig við fram-
kvæmd kynþáttakenninga hans
og margt fleira. Þar að auki hafði
SS allmikinn her á sinum snærum
á vigstöðvum striðsins og þóttu
þær sveitir illræmdar.
Höfuðpaurarnir
Heinrich Himmler var
Reichsftihrer SS, eða marskálk-
ur þessa liðs. Það var hann sem
reyndi að gera SS að einskonar
trúfélagi eða riddarareglu með
hátiðlegum serimonium, eiðstöf-
um, táknakerfi og annarri
dulúð. Himmier var einhver
illræmdasti foringi rikisins vegna
þess að hann var yfirstjórnandi
útrýmingarfangabúðanna. Engu
að siður var það reyndar hann
sem gerði á elleftu stund tilraunir
til að semja við Vesturveldin, til-
raunir sem hlutu að mistakast
vegna orðstirs hans — en það er
önnur saga.
Næstæðstir i SS voru
Obergruppenfíihrer eða yfirhers-
höfðingjar. Einn þeirra var til
dæmis yfir vigstöðvaher SS. Alls
voru þeir 12 eins og postularnir,
einn yfir hverri deild. Sá sem
mönnum stóð mestur stuggur af
var Heydrich (sem tékkneskir
andspyrnumenn drápu) og eftir-
maður hans Kaltenbrunner, sem
kemur mjög við sögu i mynda-
flokkinum. Kaltenbrunner var
Obergruppenfiihrer RSH/
(Reichssicherheitshauptamt) eöt
Yfirstjórn öryggismála.
Undir Kaltenbrunner heyrftti
nokkrar deildir en tvær eru merk-
astar. önnur var öryggislögregl-
an (Sicherheitspolizei). Hún
sameinaði tvær deildir,
Glæpalögregluna (Kripo) og hina
frægu Gestapo. Gestapo er
skammstöfun fyrir Leynilögregla
rikisins (Geheime Staatspolizei)
og fékkst við leit að og útrýmingu
á óvinum rikisins. Yfirmaöur
Gestapo er Muller sá, sem fann
fingraför Stierlitz i sovéska reyf-
aranum.
Schellenbergsá sem Stierlitzer
i skrýtnum leik við, var yfiriOað-
ur SD, öryggisþjónustunnar, sem
átti að annast njósnir erlendis.
Stierlitz sá sem sagt er frá er
látinn vera „Standartenfúhrer
SS” eða höfuðsmaður. Slikir
menn voru i sjöunda tignarflokki i
SS af alls átján.
Þess skal getið, að Himmler
var handtekinn af breskum
Hörd átök um kvenpresta
innan sænsku kirkjunnar
Ingmar Ström
Stokkhólmsbiskup
fordæmdi harðlega þá
aðila innan sænsku kirkj-
unnar sem hafa barist
gegn prestskap kvenna í
nýjársmessu sinni/ að því
er Dagens Nyheter hermir.
Biskup sagöi aö kvennadeila
þessi eitraöi andrúmsloft i kirkj-
unni. Kirkjan er, sagöi hann, kloí-
in, og I staöinn fyrir samræöur og
samstarf um málin höfum viö
fengiö laumulegt baktjaldamakk
og mótmælaaögeröir frá prestum
sem ekki geta fallist á konur i
prestem bættum. Fordæmdi
biskup harölega stefnuskjal
svonefnds Kirkelig samling en
þar er öllu samstarfi viö kven-
presta hafnaö.
Biskup neitaði þvi, aö finna
mætti i Bibliunni röksemdir gegn
prestskap kvenna. Þar væri að
sönnu nóg um athugasemdir I þá
veru aö konan væri karli undir-
gefin, en þaö væri arfur sem
kirkjan þyrfti aö losa sig viö.
Hann sagöi m.a. aö þaö væri
athyglisvert, aö andstæðingar
kvenpresta heföu ekki fundið
neina Ivitnun I orö Krists sjálfs til
aö styðja mál sitt.
Stórkirkjan i Stokkhólmi var
þéttsetin á nýjársdag. Nokkrir
gesta yfirgáfu kirkjuna meðan á
predikun stóð I mótmælaskyni, en
margir þökkuðu biskupi framlag
hans til mála.
Heinrich Himmler gekk f ravn
meö þá grillu aö hann gcti bjarg-
aö Þýskalandi meö sérfriöi og
orðið leiðtogi þjóðarinnar eftir
strið.
hermönnum 21. mai 1945 og
framdi sjálfsmorð tveim dögum
siðar. Kaltenbrunner var hengd-
ur. MQller komst undan — margir
halda að hann sé i Paraguay.
Saganog myndaf lokkurinn
Sem fyrr segir gekk Himmler
með þá hugmynd, að hann ætti að
bjarga Þýskalandi með þvi að
semja sérfrið við Vesturveldin.
Schellenberg reyndi að ýta undir
hann i þessum efnum. Það er lika
rétt, að bandariskir erindrekar,
m.a. Alan Dulles, áttu viðræður I
Sviss siðustu mánuði striðsins,
m.a. við Wolf þann sem við sögu
kemur i hinum sovéska mynda-
flokki. En það mun svo vera
sovésk sértúlkun, að Dulles hafi I
raun og veru viljað reyna þennan
sérfrið. Laumuspilið i Sviss hafði
einkum tvennan tilgang. Annars-
vegar voru fulltrúar alþjóðasam-
taka Gyðinga að reyna að fá
Himmler til að stöðva morðvélina
I fangabúðunum þýsku og gáfu
þeir fulltrúum SS ýmislegt i skyn
um áhuga Bandarikjaforseta á
sérfriði sem i raun var blekking.
Hinsvegar var reynt að fá Wolf til
aö koma i kring uppgjöf þýska
hersins á Italiu til að spara óþarf-
ar blóðsúthellingar og tortim-
ingu.
(„Der Orden unter dem
Totenkopf” eftir Heinz Höhne)
Strompleik-
ur Laxness
settur á svið
í Moskvu?
t vi&tali viö Vladimir Andrééf,
aðalleikstjóra Ermolovuleikhúss-
ins i Moskvu, kemur þaö fram, aö
hann muni vera aö velta fyrir sér
uppfærslu á Strompleik Halidórs
Laxness.
Eina leikritiö eftir Halldór sem
sýnt hefur veriö I Sovétrikjunum
til þessa er Silfurtungliö (sem
kallaövará rússnesku Vögguvisa
seid). Það var sýnt I Malij
leikhúsinu i Moskvu og á finnsku I
borginni Petrozavodsk I Kareliu.
í viðtalinu sem birtist i Fréttir
frá Sovétrikjunum segir á þessa
leiö:
„Vladimir Andrejef talar um
leikrit Laxness. Hann segir aö
þau fjalli um gildismat, um þaö
sem er ekta og það sem er ekki
ekta. Þetta vi&fangsefni er alltaf
á dagskrá.
Þess vegna er „Strompleikur”
ákaflega flókiö og skemmtilegt
verk. Viö erum aö ihuga sýningu
á honum i leikhúsinu okkar”.