Þjóðviljinn - 29.01.1978, Blaðsíða 16

16 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 29. janúar 1978.
i fyrsta þætti sagði ég
frá fyrstu skipulögðu
ferð ferðafélags 1978. Nú
leita ég fanga hjá einum
af meira en 7 þúsund
félögum i Ferðafélagi
íslands. Hann er ekki val-
inn af handahófi, heitir
Gestur Guðfinnsson.
A miðjum laugardegi kveð ég
dyra húss númer 39 við Sigtún.
Húsbóndinn kemur sjálfur til
dyra svolitið kimileitur og býð-
ur mér til sinna herbergja. Fal-
legar bækur prýða annan lang-
vegg. mest um þjóðleg efni.
náttúrufræði og skáldskap i
snyrtifegum röðum frá gólfi til
lofts. A veggnum andspænis er
stór skápur meö allskonar
skeljar sem eru hluti af góðu
safni og sýnishorn af bergi. A
gólfinu er heljarstór grágrýtis-
steinn i laginu eins og risa egg.
— Um þennan stein þykir
mér vænst af minum
..mublum”, segir Gestur. Ég
fann hann i gömlum árfarvegi
ofan Lækjarbotna. Hann hefur
núist þar i hyl og ég hef aldrei
séð annan slikan stein.
— Nú ert þú Dalamaður,
Gestur, og kemur ekki suður
fyrren sem fulltiða maður. Ertu
með feröaáhugann i farangrin-
um?
Gestur Guðfinnsson
Það er gaman að lifa
Ég reika einn
út í laufþungan birkiskóginn
út í græna sumarnóttina
og tylli mér niður
i fallegu rjóðri
meðal blómanna
innan um hinar smávöxnu jurtir
merkurinnar
tungljurt og blóðberg
brjóstagras og lyfjagras
hvítmöðru og gulmöðru
til að sjá sólina koma upp
til að höndla sólaruppkomuna
innan stundar dagar yfir jöklinum
hin hvíta rauða bylgja
fer um skóginn
og dýragrasið
sem ég hef ekki tekið eftir
fyrr en núna
opnar auga sitt
blátt eins og himin eilífðarinnar
og horfir í Ijósið:
það er gaman að lifa.
Gestur viröir fyrir sér eintak úr grasasafninu
Með hækkandi sól
— Það held ég varla. Það var
töluvert félagslif heima, m.a.
stofnaði ég ásamt fleirum Ung-
mennafélagið Von i Klofnings-
hreppi og var formaður þess, en
við höfðum ekki ferðalög á dag-
skrá nema að litlu leyti. Ég
gekk að visu nokkuð á f jöll sem
unglingur fyrir utan þetta nauð-
synlega sem allir þurftu sem
ólust upp i sveit, en varð ekki
fyrir verulegu smiti þessarar
bakteríu fyrr en ég flutti suður.
Það er nokkuö mikil breyting
að flytja úr sveit i kaupstað, hið
framandi umhverfi verkar kalt
og vina er saknað og þess
félagsskapar sem áður var stór
þáttur tilverunnar. Annað
verður þá að koma til, og félags-
skapurinn i Ferðafélagi Islands,
Farfuglum og annarsstaðar þar
sem ég hef staríað fyllti þetta
tómarúm að sinu leyti og hjálp-
aði mér að festa rætur.
Nú veitég að þú lætur þér ekki
nægja að njóta náttúrunnar sem
áhorfandi heldur kemur nær. Þú
hefur kannað gróðurfar, greint
og safnað plöntum og skeljum,
hugað að bergi og litið til fugla.
Varstu byrjaður á þessu heima?
— Nei, varla held ég. Þegar
ég fór að ferðast að marki hér
syðra, leiddi hvað af öðru: ég
hafði áhuga fyrir fleiru en þvi að
hreyfa mig og vera með góðu
fólki. Ég fann það snemma, að
ferðirnar gáfu meira ef sjón-
hringurinn var færður svolitið
út. Ef veður bregst, ja, þá er t.d.
alveg hægt að sinna grasasöfn-
un, skeljasöfnun eða einhverj-
um athugunum. Ef áhuginn
beinist að slikum hlutum er ekki
litið atriði að finna sér góða
ferðafélaga. Ég var svo heppinn
að Matthias bróðir minn hafði
Iik áhugamál, var reyndar
miklu færari grasasafnari en
ég. Einnig áttum við Tryggvi
Sveinbjörnsson mikið saman að
sælda, þvi hann hafði mikinn
áhuga á þessum þáttum öllum
og fórum við oft ferðir saman,
ásamt ýmsum öðrum. Við
skiptumst lika á gripum og bár-
um saman bækurnar, en það er
einmitt mikið atriði i hverskyns
söfnun að hafa samflot við aðra.
En það er einnig gott að geta
ferðast einn, og sá sem stundar
einhverjar athuganir á náttúr-
unnar riki verður einatt að nálg-
ast hlutina einsamall. Þetta á
ekki sist við um fuglaskoðun. Og
svo er annað, að i einveru orkar
landið sterkar á okkur, við
skynjum áhrif öræfanna betur.
Þessar einfarir verða þó að vera
innan skynsamlegra marka af
öryggisástæðum og i seinni tið
er ég farinn að klæða mig i rautt
til að gera skrokkinn auðfinnan-
legri ef i það færi.
— Hvernig ber skeljasafnari
sig til?
— Þaö er nú með ýmsu móti.
Auðvitað gengur maður fjörur,
já og leitar i ýsumögum!
— Ýsumögum, hvað áttu við?
— Já, steinbitur og fleiri fisk-
ar bryðja skelina. Ýsan afturá-
móti gleypir hana i heilu lagi og
þvi er ýsumaginn hrein náma
skeljasöfnurum.
— Einnig má segja að ég hafi
skrifar
og Ijós-
myndar
haft einskonar herútboð. Fólk
ferðast oröið æði mikið og ég
þekki marga. Gjarna segi ég við
kunningjana: — Blessaður
stiingdu nú á þig skel ef þú átt
leið i fjöru. Einu sinni minntist
ég á þetta við Sigvalda
Hjálmarsson, áður en hann fór
til Indlands. Hann tók þvi vel, en
kvaðst enga skel þekkja. —
Kannski verður það allt sama
skelin, sagði hann. Ég hélt hann
myndi gleyma þessu, en
nýkominn heim eftir árs útivist
hringdi hann til min og sagði: —
Heyrðu, ég er hérna með nokkr-
ar skeljar i kassa handa þér, en
það er kannski allt sama skelin.
Svo kom hann með kassann og
uppúr honum komu 30 tegundir.
Þannig hef ég eignast skeijar
viða að, frá Alaska, Miðjarðar-
hafi og viðar, og á likiega fleiri
erl. tegundir en innlendar.
Nú stendur Gestur upp,
gengur að skápnum og tekur
upp litla nær hnöttótta brúnleita
skel. — Þetta er fræg skel.aust-
fjarðabobbinn, sem þú kannast
náttúrlega við.
Ég tek við skelinni og skoða,
mjög gáfulegur á svip. Svo fór
Gestur að tala um landbobba,
en vegna þess hve óklár ég er á
þeim, treysti ég mér ekki að
endursegja það.
— Hefurðu safnað eggjum?
— Nei. Heima var töluvert
fuglalif, en okkur krökkunum
var bannað að taka egg —
kannski fyrir áhrif frá kvæðum
Jónasar. Þessi uppeldisáhrif
hafa liklega búið i mér. Ég hef
ekki komist upp á lag með að
safna eggjum.
— Hafa ferðahættir ekki
breyst mikið á þeim tima sem
þú manst?
— Jú, farartækin, bilarnir,
eru nú t.d. ólikt traustari og
þægilegri en áður var. Og ekki
hefur orðið minni breyting á
vegakerfinu. Flestir útskagar
eru orðnir bilfærir, hringvegur
um landii^og alltaf eru öræfin að
opnast meira fyrir umferð. Mér
er lika ofarlega i huga hlutur
Ferðafélags Islands i þróuninni.
Ómetanlegt hagræði er að sælu-
húsum félagsins i óbyggðum.
Þarna er um að ræða hús á ýms-
um fegurstu stöðum landsins,
þar sem jafnvel stórir hópar
geta gist, eða einstaklingar
komiðog fariðað vild. Þetta eru
opin sæluhús og engum úthýst
meðan pláss er. Einnig er nú
byrjað að koma upp smáhýsum
á gönguleiðum. Nú eru þrjú hús
á leiðinni milli Þórsmerkur og
Landmannalauga og verður þvi
þarflaust að hafa með sér tjald
á þeirri leið.
— Þú hefur eitthvað stundað 1
skiðaferðir?
— Heima fórum við talsvert á
skiðum. Það var að visu svolitið
öðru visi skiðamennska en nú,
skiðin frumstæð og aðeins not-
aður einn stafur. Ég hafði þó
lært að detta á skiðum, og þegar
ég kom til borgarinnar lærðist
það fljótlega aftur. Iðulega voru
skiðaferðir á vegum Ft, en einn-
ig fór ég með öðrum félögum
sem auglýstu ferðir. Skiðalönd-
in voru aðallega við Lækjar-
botna og Hveradali. Einnig kom
fyrir að við fórum á Hengil eða i
Bláfjöll. Og talandi um skiði og
snjó, get ég sagt þér að fyrsta
ferð min með Ferðafélaginu var
einmitt á Snæfellsjökul. Nú eru
ferðir minar á þetta ágæta fjall
iiklega orðnar fleiri en tuttugu
og á flesta jöklana hef ég gengiö,
en litið um Vatnajökul nema
jaðrana. Þetta er heillandi
veröld, þessi hreinleiki þar sem
snjórinn breiðir jafnóðum yfir
sporin. Ég hef trú á að i náinni
framtið verði komið á öruggum
velskipulögðum ferðum á
Vatnajökul með gistingu i góðu
húsi t.d. i grennd við öræfa-
jökul. Þarna mættu ferðafélög,
ferðaskrifstofur og flugfélög
taka höndum saman.
— Hefur Ferðafélagið ekki
vetrarferðir á dagskrá?
— Jú, og vetrarferðirnar eru
einmitt til marks um það hve
staða Ferðafélagsins hefur
styrkst á seinni árum. Ferða-
timinn hefur alltaf verið að
lengjast, og má heita að ekki
falli niður ferð allt árið. 1
skammdeginu eru ferðirnar
stuttar, farið eftir hádegi og
gengið kannski 3—5 tima. Þær
henta allri fjölskyldunni og eru
sannkölluð heilsubót. Með
hækkandi sól lengjast ferðir og
fjallarápið að sama skapi.
A seinni árum er orðinn
fastur siður að fara vetrarferöir
i Þórsmörk, áramótaferð,
þorraferð og svo um páska.
Þórsmörk er allt önnur að vetri
eins og náttúrlega allir aðrir
staðir. Hún getur jafnvel skart-
að fegurr i bjartviðri og logn-
snjó með þunghlaðnar greinar
trjánna af snjó, eins og ævin-
týralegasta jólakort. En að
jafnaði er veðrið auövitað lak-
ara að vetri til og birtan minni,
en allar árstiðir hafa sinn þokka
og eitthvað að miðla sem ekki
fæst I annan tima. Þessar vetr-
arferðir eru oft mjög skemmti-
legar: þar velst saman hressi-
legt fólk, og kvöldvökur eru
haldnar þar sem flestir leggja
eitthvað af mörkum, i það
minnsta söng.
— Er vin haft um hönd?
— Það er iitið um þaö. I
vetrarferðum er allra veðra von
og ferðamaður getur þurft á öllu
sinu að halda. Þess vegna er vin
litiö um hönd haft i slikum ferð-
um, en við skemmtum okkur nú
samt, og oft er glatt á hjalla
fram á nótt.
— Þú ert þekktur aðdáandi
Þórsmerkur. Er það sæluhúsið
sem dregur eöa Mörkin sjálf?
— Þvi er fljótsvarað, það er
Mörkin sjálf. Ég tek hiklaust
Þórsmörk framyfir alla aðra
staði til að dveljast á. Viða eru
fagrir staðir sem gaman er að
gista eina nótt eða tvær og fara
siðan. Um Þórsmörk gegnir
öðru máli, þetta er viðáttumikið
svæði, ef teknir eru með
nágrannaafréttir, Almenningar
að norðan og smá afréttirnir
sunnan Krossár, maður er mið-
svæðis, með stórkostlegar
gönguleiðir i allar áttir. Fleiri
hundruð manns geta hæglega
verið þarna án þess að troða
hver öðrum um tær. Mörkin býr
yfir miklum andstæðum. Þarna
er margs að njóta fyrir bæði
tjaldfólk og skálagesti, enda
segir aðsóknin sitt. Mér finnst
þó skorta litinn skála t.d. inni
Tungum, þvi að meira en dags-
gangur er, ef skoðaður er innri
hluti þessa svæðis, og gott væri
að hafa þar kofa til að liggja i.
— Er straumur ferðamanna
inná hálendið þér áhyggjuefni?
— Ekki verulegt, en ég vil að
skipulagning og uppbygging að-
stöðu sé feti á undan i þróuninni,
en ekki langt á eftir eins og
stundum hefur viljað brenna
við. Þó hefur ástandið batnað
mjög við afskipti Náttúru-
verndarráðs og setningu nýju
náttúruverndarlaganna. Ég vil
að við flýtum okkur hægt, en er
yfirleitt á móti boðum og bönn-
um i þessum efnum og lokun
landsins, nema brýn nauðsyn
krefji.
— Hagarðu ferðum öðruvisi
nú en á yngri árum?
— Að visu. Ég legg ekki i jafn
erfiðar ferðir og þegar ég var
upp á mitt besta, en ég ferðast
ekki minna, nýt þess jafnvel enn
betur og mun ekki leggja
ferðalög niður, nema eitthvað
sérstakt kæmi til.
— Við höfum ekki farið út i
skáldskaparmál I þessu spjalli,
Gestur, en þar ertu þó vel
liðtækur. Yrkirðu i ferðum?
— Nei, ekki i neinni alvöru
a.m.k., en áhrifin koma kannski
fram siðar meir i ljóðunum.
— Það væri gaman að lofa
einu litlu ljóði að fljóta með.
Ætli væri ekki best að þú veldir
það sjálfur.
— Hérna er litið ljóð ,,Það er
gaman að lifa”, sem ort er meö
Þórsmörk i huga. I þvi ljóði
kemur m.a. dýragrasið fyrir, en
það finnst mér eitt fegursta
blóm Islands. (Ljóðið er birt hér
að ofan i textanum).
Nú barst til okkar ilmandi
kaffilykt, enda standandi
veisluborð frami stofu.
— Að siðustu, Gestur, ein
samviskuspurning: Saknarðu
ekki gamalla ferðafélaga sem
hafa að mestu snúið baki við F1
og ferðast nú með Útivist?
— Auðvitaðsakna ég gamalla
ferðafélaga, og breytir engu
hvort þeir fara i annað ferða-
félag eða hætta að ferðast, þvi
yfirleitt er þetta prýðis fólk. En
þetta er gangur lifsins: einn
kemur — ann^r fer, og við þvi er
ekkert að segja.
Þetta ,,egg er ca. kvartmiljón ára gamalt og 60 — 70 kg á þyngd