Þjóðviljinn - 25.06.1978, Blaðsíða 15

Sunnudagur 25. júni 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 15
framt viröist það standa nær okk-
ur i timanum. Mig grunar aö Mik-
halkof hafi i þessari mynd komist
nær hinum raunverulega Tsékhof
en algengt er þegar verk hans eru
tekin til sýningar. Hann er bless-
unarlega laus við helgislepju,
umgengst ekki Tsékhof einsog
safngrip eða dýrling, heldur finn-
ur i honum lifandi taug.
Kona sem hugsar
briðja myndin sem ég sá er
talsvert miklu þekktari i hinum
vestræna heimi: „Julia” eftir
Fred Zinneman, byggð á sögunni
„Pentimento” eftir Lillian Hell-
man. Aðalhlutverkineru leikin af
Jane Fonda, Vanessa Redgrave
og Jason Robards. „Pentimento”
er hluti af sjálfsævisögu Lillian
Hellman og segir frá æskuvin-
konu hennar, Júliu, sem var af
rikum ættum en förnaöi lifi sinu i
baráttunni gegn fasismanum.
Myndin er mjög Ijóðræn, i henni
er blandað saman draumi, end-
urminningum og veruleika. Jane
Fonda leikur Lillian Hellman,
sem er að basla við að semja leik-
rit og rifjar jafnframt upp minn-
ingar um Júliu (sem Vanessa
Redgrave leikur). Júlia gæti allt
eins verið imyndun Lillian, eins-
konar persónugervingur þess
sem Lillian þráði að vera og gera.
Sagan um Júliu er goösögn um
hetju. Þetta hefur farið talsvert i
taugarnar á ýmsum gagnrýnend-
um, sem þola ekki að blandaö sé
saman fagurfræði, stjðrnmálum
og siðfræði, og tala um „tilfinn-
ingasemi” og „skort á rökréttri
hugsun” hjá rithöfundinum.
Maður kannast við tóninn — er
þetta ekki einmitt það sem konur
i rithöfundastétt fá alltaf að
heyra, að þær skorti skynsemi og
rökvisi? Vissulega heföi enginn
karlmaður getað skrifað þessa
sögu, en það þarf ekki að vera
henni til lasts. Annað er það sem
fer i taugarnar á sumum gagn-
rýnendum (ég er aðallega að
hugsa um Philip French i Sight
and Sound); stjórnmálaskoðanir
Lillian Hellman. Þær eru of rót-
tækar, finnst þeim.
Það sem mér fannst athyglis-
verðast við þessa ágætu mynd
var kannski fyrst og fremst leikur
þeirra Fonda og Redgrave, og þá
um leið hlutverkin sem þær leika.
Jane Fonda sagði i blaðaviötali
eftir frumsýninguna á „Júliu” i
fyrrahaust: „Éghafði aldrei áöur
fengið tækifæri til að leika konu
sem hugsar, og sem lætur aðal-
lega stjðrnast af hugmyndum....
Þaðvar dásamlegt. Það er erfitt
að vera leikkona og þurfa alltaf
að leika konur sem eru aö ein-
hverju leyti taugaveiklaðar eða
ófullnægðar — sem þarfnast ástar
karlmanns á örvæntingarfullan
hátt eða eru yfirborösmanneskj-
ur. I þessari mynd er enginn að
þykjast”.
Fred Zinneman er gamal-
reyndur leikstjóri og „Júlia” ber
atvinnumennsku hans glöggt
vitni. Sama er að segja um kvik-
myndatökumanninn, Douglas
Slocombe. Myndin er einstaklega
falleg, einkum þeir hlutar sem
sýna Júliu ýmist sem ungling eöa
unga konu. Er það i fullu sam-
ræmi við goðsagnarblæinn sem er
á frásögn Lillian Hellman.
Allverulegur hluti af myndinni
er lýsing á járnbrautarferðalagi
frá Paris til Moskvu með við-
komu I Berlin, nokkru áður en
seinni heimsstyrjöldin skall á.
Liilian hefur þegið boö um að fara
i heimsókn til Sovétrikjanna.
Júlla sem er I Berlin, biöur vin-
konu sina að gera sér greiða,
smygla stórri fjárupphæð inn i
Berlin. Peningana á að nota til að
múta fangelsisyfirvöldum og fá
pólitiska fanga leysta úr haldi
með þvi móti. Lillian ákveöur að
veröa við beiðninni. Lestarferðin
er mjög spennandi, og talsverður
Hitchcock -blær yfir henni. Sama
er að segja um fund þeirra vin-
kvennanna á kaffihúsi I Berlin. Sá
fundur er mjög stuttur, en hlaðinn
sterkum tilfinningum, sem þó
mega ekki koma upp á ytirboröið,
þvi að vökul augu þriðja rikisins
fylgjast með öllu sem gerist. Kon-
urnar kveðjast og Lillian heldur
áfram ferð sinni til Moskvu.
Þangað berst henni fréttin um að
Júlia hafi veriö myrt af Gestapo.
Enn er ógetið fjórðu myndar-
innar, sem ég sá i Stokkhólmi, og
verður hún að biöa næstu kompu.
Kortsnoj
gegn Karpov
Karpov lék síðast b7-b5 sem er
afar slæmur leikur. í stað hans
gat hann leikið 23. -Rbc2 ásamt
tvöföldun hrókanna á c-linunni.
Svar Kortsnojs var:
24. Rc5-Bxc5
(... og nú kom hið ótrúlega)
25. dxc5??
(Hörmulegur afleikur. Eftir 25.
Hxc5 getur Karpov gefist upp þvi
25. Hxc5 strandar á 26. Dxb4 og
vinnur. Karpov gaf ekki annað
færi og skákin koðnaði niöur i
jafntefli um siðir.)
16. skákin varð einnig jafntefli
og I þeirri 17 brenndi Kortsnoj
aftur af...
Nú styttist óðum í einvígi
Karpovs og Kortsnojs, en
áætlað er að það hefjist í
borginni Bagua á
Filippseyjum 17. júlí næst-
komandi. Keppendur taka
því nú til við lokaundirbún-
ing einvígisins og ekki er
ólíklegt að þeir séu farnir
að hugsa sér til hreyfings
þ.e. ferðarinnar til Filipps-
'eyja til að venjast aðstæð-
um, þó einkum og sérílagi
loftslaginu sem hefur
geysimikið að segja í jafn
harðri keppni.
Að mér vitandi hefur Kortsnoj
aldrei áöur setið að tafli á
Filippseyjum, en Karpov á hinn
bóginn hefur teflt þar einu sinni,
það var árið 1976,og gekk honum
ekki sem best, varö annar af 4
keppendum. Aöstoðarmenn
Kortsnojs verða að öllum likind-
um Englendingarnir Keene og
Stean og Israelsmaðurinn Murej.
Aö auki hefur heyrst að Kortsnoj
hafi i hyggju að bæta góðkunn-
ingja okkar islendinga Lombardy
i hópinn sem og Argentlnumann-
inum Panno.
Hvað Karpov áhrærir er ekki
vitað hver hefur tekið við aðal-
þjálfarastööunni af Semjon
Furman sem lést i byrjun þessa
árs. Gera má þó ráð fyrir að Efim
Geller verði honum mikið innan
handar um allan undirbúning.og
eitt er vist að Sovéska Skáksam-
bandiö mun ekkert láta á skorta.
Þrátt fyrir glæsilega sigra
Kortsnojs i áskorendaeinvigjun-
um á síðasta ári eru velflestir á
þvi að Karpov vinni einvigið.
Staðreyndin er lika sú að á meðan
Kortsnoj var að vinna einvlgin
stóð Karpov einnig I ströngu og
vann hvert mótið á fætur öðru
með miklum mun. Þá má áætla
að allar aöstæður séu Karpov I
hag og ef einvigið dregst eitthvað
verulega á langinn reynist hann
úthaldsbetri.
En áfram höldum við umf jöllun
okkar á einviginu 1974. Aö loknum
sigri Karpovs i 6. skákinni settu
keppendur einskonar met i jafn-
teflum, því 10 næstu skákir end-
uöu meö jafntefli. Kortsnoj hafði
yfirleitt yfirhöndina en komst
ekkert áleiðis gegn frábærri vörn
Karpovs. En i 15. skákinni komst
hann i sannkallað „dauðafæri”:
Eftir miklar hrellingar i byrjun
kom þessi staða upp eftir 29. leik
Karpovs. Staðan er i fullkomnu
jafnvægi og eftir 30. Rxf6+ gxf6
31. Bfl myndi skákin ugglaust
hafa endað i jafntefli vegna hinn-
ar áþekku peðastööu. En
Kortsnoj 2 vinningum undir reyn-
ir að flækja málin og leikur:
30. Rc5??-Re5!
(Annar góður möguleiki var 30. -
Rb2.)
8. ÞATTUR
31. Hd2?
(Uppgjöf. Meira viönám veitti 31.
Hc3 en eins og Botvinnik benti á
eftir skákina vinnur svartur á eft-
irfarandi hátt: 31. -b6 32. Re4
Rf3+! o.s.frv., eða 31. Hc3 b6 32.
Bb7 Hd8! 33. Rxe6! Rf3+! 34.
Bxf3 Dxc3 35. Dxc3 Hdl+ 36. Kg2
Bxc3 37. Rc7 Hal 38. Rxa6 Hxa3
39. b5 Be5 40. Rb4 Hb3 41. Rd3
Hxb5 og vinnur! Hárfln analýsa
eins mesta skáksnillings sem
uppi hefur verið.)
31. ...b6 32. f4-bxc5
(Larsen og fleiri góöir menn
spurðu I forundran: „Svo sem
nógu gott, en af hverju ekki
einfaldlega 32,-Rg6 sem vinnur
mann?”)
33. fxe5-Dxe5 38. Hd3-Da5
34. Bb7-Hc7 39. Df3-Db6
35. De4-Dal+ 40. Hd7-Hf5
36. Kg2-Dxa3 41. Dg4-Df2+
37. bxc5-Hxc5 42. Kh3-g6!
— Kortsnoj gafst upp. Að þessari
skák lokinni varstaðan: Karpov 3
(10) — Kortsnoj 0(7) Aöeins 7
skákir eftir og staöa Kortsnojs
sýnilega vonlaus.
Ennþá kostar AMIGO
aöeins kr.1.420 þúsund
SKODA AMIGO
13 þúsund eldspýtur
trar hafa það að orðtaki að
þegar guö bjó til tlmann, þá bjó
hann til helling af honum.
A svipaðan hátt virðast þeir
hugsa margir sem búa til eftir-
likingar af öllum sköpuðum hlut-
um úr eldspýtum, hrisgrjónum,
eggjaskurn og öðru smálegu.
Einn slikur er Felix Rodriges,
bandariskur. Hann hefur gert
sina tilraun til að komast á sér-
virtringametaskrá meö þvi að
búa til þessa risastórueftirlikingu
á kókakólaflösku — úr eldspýtum.
Til verksins þurfti hann átta
hundruð vinnustundir — og
þrettán þúsund eldspýtur.
Nú er rétti tíminn
til aó fjqrfestq -
góó greióslukjör
JÖFUR
AUÐBREKKU 44-46 - KOPAVOGl - SIMI 42600