Þjóðviljinn - 20.07.1978, Blaðsíða 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 20. júll 1978
a/ erBendum vettvangi
Valdabarátta
í Japan
Þegar Japan er í frétt-
unum um þessar mundir,
er oftast f jallað um stöð-
ugt fall Bandaríkjadoll-
arans gagnvart jeninu,
japanska gjaldmiðlinum,
og gríðarlega hagstæðan
viðskiptajöf nuð Japans
við útlönd, einkum
Bandaríkin en Vestur-
Evrópu einnig. Bandarik-
in og Vestur-Evrópuríki
halda þvi fram, að þess-
um yfirburðum Japana í
verslunarviðskiptum sé
að kenna að ekkert geng-
ur að bæta úr bágbornu á-
standi í efnahagsmálum
heimsins; í þeim muni
alltsitja viðþaðsama eða
stefna niður á við nema
að Japanir auki innflutn-
ing frá Vesturlöndum.
Japanir (og raunar einnig
Vestur-Þjóðverjar) segja
hinsvegar að vandræðaá-
standið í efnahagsmálum
heimsins sé fyrst og
fremst að kenna óhófleg-
um olíuinnf lutningi
Bandarikjanna.
Út frá þessu er ekki úr vegi aö
gefa gaum þvi, sem er aö gerast
i Japan sjálfu, i stjórnmálunum
þar. Þar er viö völd Frjálslyndi
iýöræöisflokkurinn svokallaöi,
ihaldsflokkur sem haldiö hefur
úrtökulaust á stjórnartaumun-
um frá þvi skömmu eftir lok siö-
ari heimsstyrjaldar. Þaö er ó-
frávikjanleg regla að formaður
flokksins sé jafnframt forsætis-
ráöherra; báöum þeim embætt-
um gegnir nú Takeó nokkur
Fúkúda. En eins og viö mátti
búast i svo stórum flokki er
Frjálslyndi lýöræðisflokkurinn
morandi i klikum umhverfis
hina ýmsu flokksbrodda, sem
styðjast viö hina og þessa auð-
hringa og aðra sterka aðila og
svifast einskis i viöleitninni til
þess aö bregöa fæti hver fyrir
annan.
Loforð Fúkúda
Hálft annaö ár er nú siöan aö
Fúkúda krækti i embætti flokks-
formanns og forsætisráöherra.
Þaö geröi hann i bandalagi við
Masajosji Ohira, sem nú er aö-
alritari flokksins og hefur lengi
verið framarlega i forustunni;
var til dæmis um tima f jármála-
og utanrikisráöherra. Til þess
aö fá liöveislu hans á Fúkúda aö
hafa heitið honum þvi, að draga
sig i hlé eftir tvö ár og láta
Ohira eftir bæði flokksfor-
mennsku og forsætisráöherra-
stól.
En nú hermir almannarómur
i Japan að Fúkúda sé alls ekki á
þeim buxunum aö standa viö
loforöiö og hætta. Jafnvist er
talið hitt, aö Ohira heimti laun
sin fyrir liöveisluna foröum og
engar refjar. Hann hefur gert
bandalag viö flokkskliku þá, er
stendur i kringum Kakúei
Tanaka, fyrrum forsætisráö-
herra, sem Lockheed-mútu-
hneykslin uröu aö falli 1974. Þau
hneyksli spilltu að visu meira
fyrir Tanaka meöal stjórnmála-
manna en almennings; einn
kjósandi forsætisráöherrans
fyrrverandi sagðist ekki sjá aö
Tanaka heföi neitt af sér brotiö,
þar eö hann heföi ekki dregiö
sér fé frá neinum, „nema am-
erikönunum ”,En þetta rót varö
til þess aö upp komst uin
margskonar aöra spillingu i
flokknum, meöai annars svindl i
sambandi við kosningar. Þetta
varö til þess aö þessi frjálslyndi
lýöræöisflokkur komst i krapp-
ari dans i kosningum en nokkru
sinni áöur, en hélt þó völdum.
Kosningar fyrir tímann?
Hneyksli þessi loða enn mjög
viö Tanaka og kliku hans og
spilla þvi eitthvaö fyrir Oshira,
en þaö breytir ekki þvi aö sam-
einaöir eru þeir of öflugir til
þess að Fúkúda geti staöist
þeim snúning, aö sögn frétta-
skýrenda i Tókio. Þar að auki er
Fúkúda ekki ýkja vinsæll eins
og er. Þrátt fyrir hinn feikna-
hagstæöa viöskiptajöfnuö og
einn sterkasta gjaldmiöil heims
er margt athugavert viö efna-
hagsmálin. Kjósendur hafa lika
oröiö þess varir, aö útlendingar
eru þeim reiöir einmitt vegna
tveggja nýnefndra atriöa. Þeir
óttast aö útlendingarnir kunni
aö láta krók koma á móti
bragöi, með illum afleiðingum
fyrir Japan. Sú viöleitni Fúkúda
aö slá sér upp sem heimsstjórn-
málamanni meö tiöum fundum
meö öörum rikisleiötogum vek-
ur og enga hrifningu hjá Japön-
um, sem eru þjóðlega sinnaöir
og gefa lítiö fyrir þaö, hvaöa álit
annarra þjóöa fólk kann aö hafa
á leiðtogum þeirra.
Fúkúda hyggst nú aö sögn
efna til nýrra þingkosninga i
haust, þótt það sé fyrir timann,
og snúa þannig á þá Oshira og
Tanaka. Vinni flokkurinn sæmi-
legan sigur undir forustu
Fúkúda mundi það auka virö-
ingu hans og tryggja honum for-
ustuna enn um skeið. Til þess aö
allt gangi að óskum er talið aö
hann hafi einkum tvennt I
hyggju.
7% hagvöxtur og Kína-
samningur
1 þeim tilgangi að hleypa fjöri
i efnahagslifiö innanlands kem-
ur Fúkúda væntanlega til meö
aö láta þingiö samþykkja auka-
fjárlög, sem tryggi 7% hagvöxt i
ár. Slikt fjör I atvinnulifinu
myndi óhjákvæmilega auka
vinsældir stjórnarinnar og for-
sætisráðherrans sérstaklega.
En til þess að þetta gæti gengiö
yröu Japanir aö leggja á hilluna
allar ráöstafanir til þess aö
draga úr hagstæöum greiöslu-
og viöskiptajöfnuöi sinum viö
útiönd og rétta dollarann af.
Japanskir ráðamenn hafa hvaö
eftir annað heitiö Bandarikja-
mönnum og Vestur-Evrópurikj-
um slikum ráöstöfunum, og
vanefndirá þeim loforðum gætu
spillt mjög samskiptunum viö
vestrænu rikin og raunar einnig
haft alvarlegar afleiöingar fyrir
efnahag Japana sjálfra.
Hitt trompið, sem Fúkúda
ætlar aö slá fram til aö tryggja
sér völdin áfram, er friöar- og
vináttusáttmáli viö Kina. Sátt-
máli þessi hefur verið að mestu
tilbúinn um skeiö, en ennþá
stendur á fullu samkomulagi
um eina klausu hans, sem Kin-
verjar vilja oröa svo, aö bæöi
rikin skuli standa einarölga á
veröi gegn hverskonar drottn-
unarstefnu á Austur-Asiusvæö-
inu. Þetta olnbogaskot ætla Kin-
verjar Sovétmönnum, og er vist
engin hætta á aö þeir sovésku
misskilji þaö. Þessa klausu vilja
Japanir umorða eða fella úr, þvi
að helst vilja þeir losna við aö
kaupa vináttu Klnverja þvi
verði að espa Sovétmenn gegn
sér.
Milar vonir tengdar Kína
Náist samkomulag um þetta
og veröi samningurinn undirrit-
aöur I sumar, veröur hann vin-
sæll i Japan. Þar horfa menn
löngunaraugum á þann gríðar-
mikla markaö, sem Kina er, og
vonast eftir greiöari aögangi aö
honum. Nánari tengsli viö Kina
myndu gera aö verkum aö Jap-
an yröi ekki svo mjög háö versl-
un viö Vesturlönd sem þaö nú er
og einnig veröa þvi til styrktar
gagnvart Sovétrikjunum. Sam-
skiptin viö þau eru ekki snuröu-
laus,meðalannarsvegna deilna
út af nokkrum Kúrileyja (norð-
austur af Hokkaisó, nyrstu ey
Japans), sem Sovétmenn tóku
af Japönum i lok siðari heims-
styrjaldar og Japanir telja aðsér
beri meö réttu.
Nú er þess beöið i Tókio hvaöa
klækjum Oshira muni finna upp
á til að ónýta þessi ráð keppi-
nautar sins. Hann á ekki gott
meö aö beita sér gegn vináttu-
samningnum viö Kina, þvi aö
sem utanrikisráöherra stjórn
Tanaka hafði hann 1972 for-
göngu um aö taka upp eðlileg
samskipti viö Kina. En hitt er
jafnliklegt aö hann vilji frekar
aö samningurinn veröi ekki
undirskrifaöur en aö Fúkúda fái
út á hann kjósendahylli. dþ.
Kosningagetraun Rauda
krossins
Niðurstöður i kosningaget-
raun Rauöa kross Islands liggja
nú fyrir. Alls seldust 20.646 miö-
ar á 500 kr. hver eöa fyrir sam-
tals 10.323.000. kr. Vinningsupp-
hæöin er þvi 2.064.600,- kr. í
Hjálparsjóö Rauöa kross ís-
lands renna 2.7 miij. kr. Sá
sjóöur er til taks þegar þörf er
skjótrar aöstoöar vegna
hörmunga hér á landi eöa er-
lendis.
Fulltrúi borgarfógeta fylgdist
með móttöku getraunastampa
alls staöar aö af landinu, vinnu
við aö finna réttar lausnir og út-
drátt vinningsmiða. Svo fór aö
enginn hafði allar tölur réttar,
en leikurinn fólst, sem kunnugt
er, i þvi aö geta upp á þing-
mannatölu flokkanna aö loknum
kosningum. 108 manns skiluöu
spám meö fjórum réttum tölum
af sex. Samkvæmt skilmálum
getraunarinnar skiptist þvi
vinningsupphæöin milli 50hinna
108. Komu þvi 41.292. kr. I hlut
hvers.
Rauöi kross Islands færir öll-
um þakkir sem tóku þátt I framkvæmd hennar og öllum
getrauninni, hinum fjölmörgu sem studdu hana með ráöum og
sjálfboöaliöum sem þátt áttu I dáö.
Vinningsnúmer:
127 40116 73799 115408 142008
6205 44314 76103 115469 142807
8507 44590 77953 122629 143436
14242 44940 81911 122249 143567
14328 49740 108024 123305 143643
15117 51718 108570 125518 143699
33402 66305 110430 128109 144929
35401 69416 110817 139107 147127
37936 72099 110818 139607 147179
39938 73442 111026 140994 147253
Vinninga má vitja á skrifstofu
RKl aö Nóatúni 21, Reykjavlk, I
sima 26722.
Vestur-Þýskaland:
Bannað að skensa
vini Filbingers
13/7 — Dómstóll i Stuttgart I Vest-
ur-Þýskalandi úrskurðaöi I dag
aö kunnum leikritahöfundi, Rolf
Hochhut, væri frjálst að halda þvi
fram að Hans Filbinger, forsætis-
ráðherra fylkisins Baden -
Wilrttemberg, hefði verið ,,her-
flotadómari Hitlers” i siðari
heimsstyrjöld. Hinsvegar bann-
aöi dómstóllinn leikritahöfundin-
um að segja eöa skrifa framveg-
is, aö forsætisráöherrann heföi
lent I fangelsi ef vinir hans heföu
ekki þagaö yfir geröum hans I
striöinu.
Filbinger, sem er háttsettur i
Kristilega demókrataflokknum,
stefndi Hochhut fyrir téö um-
mæli, en Hochhut hefur undan-
fariö stundaö rannsóknir á fortiö
Filbingers. Filbinger hefur þeg-
ar viöurkennt ásakanir þess efn-
is, aö hann hafi dæmt til dauða tvo
þýska liöhlaupa I Noregi I april
1945, þegar ljóst mátti vera aö
striðiö var á enda. Þessi upprifj-
un á fortiö háttsetts stjórnmála-
manns hefur vakiö mikla athygli
og I dag tók hópur kristilegra
demókrata i Vestur-Berlin undir
kröfur um að Filbinger segöi af
sér. En Helmut Kohl, leiötogi
flokksins, endurtók aö hann
styddi Filbinger eindregiö.
Auglýsingasíminn er 81333
DJOÐVHHNN