Þjóðviljinn - 20.07.1978, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 20. jdlí 1978 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Það er svart útlitið hjá iðnaðinum ef dæma má af svip forystumanna Félags islenskra iðnrekenda. Formaðurinn sjálfur virðist vera með
sannkallaðan „gengisfellingarsvip" á myndinni.
Idnrekendur vilja
gengisfellingu
Telja 20% algjört lágmark
Blaðamanna-
fundur
Félags
íslenskra
iðnrekenda
um stöðu
íslensks
iðnaðar
Þeir voru stórorðir forystu-
menn iðnrekenda á blaðamanna-
fundi á dögunum um stööu
islensks iðnaðar.
Davlð Scheving Thorsteinsson
sagði að gjaldeyrir væri seldur „á
útsölu” á íslandi I dag, og átti þá
við að gengi krónunnar væri alltof
hátt. Taldi hann aö dollarinn
þyrfti að minnsta kosti að hækka
um 20% til að endar næðu saman.
„Almenningur er búinn að átta
sig á þessari staðreynd eins og
kaupæðiö á stórum hlutum þessa
dagana sýnir”. „Það væri miklu
nær að dollarinn væri á 350
krónur.”
„Þegar ég tala um 20% gengis-
fellingu á ég viö gengisfellingu
sem nægir til þess að sjávarút-
vegurinn nái saman endum,
standi á núlli, en greiði ekki I
verðjöfnunarsjóö. Það er hins
vegar glórulaust 1 sliku góðæri að
ekki skuli borgað I verðjöfnunar-
sjóð.”
Davlö benti á að iönaðurinn lifði
við f jármagnssvelti i samanburði
við sjávarútveg. Fjármagn I
iðnaði væri auk þess mun dýrara
en I sjávarútvegi. En þaö stafar
af minni aðgangi iðnaðarins að
„forréttindalánunum”, sem
Davið nefndi svo, þ.e. afurða-
lánunum.
Töldu Davlð og Haukur
Björnsson, frkvstj. Félags
Islenskra iðnrekenda aö vaxta-
kostnaður iðnaðarins væri um
25% hærri en vaxtakostnaður
sjávarútvegsins.
Þeir töldu að vextir af lánum,
almennt, ættu að vera 2-3%
jákvæðir raunvextir, þ.e. hærri
en verðbólgan. Þetta myndi þýða
um 50% vexti eins og dæmið litur
út í dag.
Er þeir voru spurðir að þvl
hvernig þeir ætluðu að greiöa svo
háa vexti svöruðu þeir þvi til að
jákvæöir raunvextir myndu von-
andi hafa I för með sér lækkun
verðbólgunnar.
Iönrekendur vilja ekki að tekin
verði upp haftastefna, að sögn
formanns Félags íslenskra iðn-
rdcenda. Samtimis segir hann þó
að þeir krefjist þess aö þeim sé
veitt sama starfsaöstaða og hliö-
stæðum fyrirtækjum I sam-
keppnislöndunum, sem I reynd
þýöa höft, beint eða óbeint. 1 fata-
iðnaöinum myndi þetta þýða
kvóta á innflutning frá löndum
utan frlverslunarsvæðisins svo-
nefnda.
Þeir hafa lagt mikla áherslu á
að öll EFTA rikin leggi spilin á
borðið varðandi stuðning viö eigin
atvinnuvegi (sem I reynd er það
sama og tollar eöa innflutnings-
höft) þannig að þeir geti lagt fyrir
islensk stjórnvöld skýrslur um
það hvernig iönaöur I EFTA
löndunum nýtur styrkja frá hinu
opinbera.
Islenskir iðnrekendur vilja aö
gengið verði fellt, á sama tlma og
þeir leggja höfuðáherslu á að
lækka veröi verðbólguna, þvl hún
sé að eyðileggja samkeppnis-
möguleika þeirra.
Hinar eilifu erlendu lántökur
yrðu að taka endi einhverntima,
þessi þróun gæti ekki endað með
öðru en atvinnuleysi. Þvi væri
nauðsyn að efla innlendan sparn-
að, en til þess þyrftu vextir að
hækka.
„Opinbert styrkjakerfi EBE og
EFTA landa er að eyðileggja allt
tal um friverslun”, sagði Davið.
„Norðmenn styrkja t.d. sinn
sjávarútveg og eru meö þvi að
halda niðri lifskjörum fólks á
Islandi.”
Niðurfærslu neitað
„Tilfærsla getur ekki gagnast
iðnaðinum, en ýmsir stjórnmála-
menn tala um tilfærslu og niður-
færsluleið til lausnar efnahags-
vandanum. Til þess er iðnaöurinn
of margbreytilegur.
Þeir kvarta undan vöndum
lánsfjárskilyrðum, en telja þó aö
hækka eigi vexti þannig aö þeir
fari upp fyrir veröbólguna, þ.e. i
50-50%.
Blm. Þjóðviljans fannst á
köflum að þeir forystumenn iðn-
rekenda teldu sér skylt aö taka
undir „trúarjátningu” fri-
verslunarmanna en teldu svona
undir niðri að allt annarra leiöa
væri þörf.
T.d. varpaði einn iðnrekenda-
forystumaöurinn fram þeirri
hugmynd hvort ekki ætti aö færa
tollana 2 ár aftur I timann, þar
sem allar aörar EFTA þjóöir
færu hvort eð er ekkert eftir fri-
verslunarsamningunum. Hann
oröaði þetta ekki sem sina hug-
mynd, en sagði að ef hann væri
blaðamaöur myndi hann spyrja
hvort þetta væri ekki þaö sem
gera ætti. Formaður félags
islenskra iðnrekenda jánkaöi
þessu hvorki né neitaöi.
eng.
Ég kem satt að segja ekki auga
á aðra leið en gengisfellingu”,
var mat Daviðs. „Meginatriðið er
að ráða niðurlögum verðbólg-
unnar. I þvi sambandi veröur aö
leggja megináherslu á aukningu
þ jóöa rf ram leiðslunnar, aö
stækka kökuna.
Það hefur vakið
athygli að undanförnu
að fataiðnaðurinn á i
erfiðleikum i samkeppni
við erlendar iðnaðar-
vörur.
Meðal annars hefur
komið fram að fatnaður
frá láglaunalöndum
þriðja heimsins er flutt-
ur inn á EFTA — skir-
teinum svokölluðum
þótt að varan sé jafnvel
ekki tekin upp úr
umbúðunum i EFTA
landi. En til að vara telj-
ist EFTA vara verður að
hafa átt sér stað 50%
verðmætisaukning á
vörunni minnst i EFTA
landi.
A fundi forystumanna iönrek-
enda með fréttamönnum var all
verulega komið inn á þessi mál og
bentu iðnrekendur á aö ekkert
eftirlit og engin viðurlög væru við
svindli af þessu tagi á Islandi.
Þaö eina sem geröist ef upp kæm-
ist um svindl á EFTA pappirum
væri að tollafgreiðslu væri breytt
i rétt form.
I öllum öðrum EFTA löndum er
strangt eftirlit haft meö þvi að
farið sé eftir reglunum.
Enginn vaf i leikur á því að hinn
fjárvana rikissjóður er með slæ-
legu eftirliti sinu á þessum
I öllum fjárfestingum þarf aö
leggja megináherslu á arösemi,
en þaö er eitt af höfuðvanda-
málunum samfara verðbólgu að
arð sem is hug sunargangur inn
brenglast. Það er nánast sama
hve vitlausa fjárfestingu menn
fara út i; hún borgar sig alltaf að
lokum.”
Þaö var semsé mat Daviðs að
hlutum aö plata sig um miljóna
tolltekjur á ári hverju.
A það var bent að flestöll EFTA
lönd hafa tekið upp varnarað-
gerðir gegn fatainnflutningi frá
löndum eins og Hong Kong og
Taiwan. Er það gert til að vernda
innlendan fataiönað gegn sam-
keppni frá þessum löndum.
A fundinum upplýstu iðnrek-
endur að laun verkamanns i fata-
iðnaði i Hong Kong væri 1 dollar á
dag (260 krónur) en laun i fata-
iðnaöi á Islandi væru meö launa-
tengdum gjöldum 5 dollarar á
timann eða 40 dollarar á dag.
Danskur fataiönaður varð mjög
illa fyrir baröinu á þessum fata-
innflutningi frá austurlöndum
fyrir nokkrum árum. Nú hafa
Danir eins og aðrar þjóöir Evrópu
tekið upp kvótakerfi til að halda
þessum innflutningi i skefjum.
Island er sennilega eina landiö i
Vestur-Evrópu sem enn hefur
ekki gripið til gagnráöstafana og
lifir I þeirri trú að frjáls verslun
sé eitthvaö meira en innantómt
slagorð.
Fyrir nokkrum árum gerðist
það sama i sænskum fataiðnaði
og i dönskum, að þeir fóru að
missa framleiðsluna úr landi.
Nefndu iðnrekendur á blaða-
mannaf undinum fyrirtækiö
Melka sem dæmi. Það fyrirtæki
flutti framleiðslu sina til
Portúgal.
Nú hefur með þessari þróun
verið snúið við með sænskri
byggðastefnu. Fyrirtækið er nú
staösett i Noröur-Sviþjóð. Rikið
styrkti uppbygginguna, fjár-
magnaðilageruppbygginguna, og
greiðir hluta af launakostnaö-
inum um ákveðinn tima.
Bæði Norðmenn og Sviar greiða
fella ætti gengiö, koma I veg fyrir
vixlhækkanir launa og verölags,
tryggja að arösemissjónarmiðið
riki i fjárfestingum i rekstri. Og
tryggja iðnaðinum sömu
rekstrarskilyröi og sjávarút-
veginum.
„Við förum ekki fram á for-
réttindi. Viö förum aöeins fram á
sömu rekstrarskilyrði og hinn
aðalatvinnuvegur þjóðarinnar,
sjávarútvegurinn. Fáum við
sömu skilyrði og hann getum viö
ekki kvartaö. Ef viö getum ekki
rekiö fyrirtækin við slikar
aöstæður eigum við að fara á
hausinn.” eng
55
niður launakostnaö fyrir ákveðna
starfshópa, þá elstu og yngstu i
ákveðnum starfsgreinum. Allt er
þetta gert til að draga úr atvinnu-
leysi.
Svo enn sé tekið dæmi um höft
og stuöningsaögerðir af óbeina
taginu, þá nefndu forystumenn
iðnrdcenda dæmi um þaö hvernig
Japanir nota kröfur um efni i
vörum og tæknilegan útbúnað
innfluttra vara til að neita aö
vörurnar séu seldar I Japan.
Var tekið sem dæmi að Mac-
Intosh sælgæti var bannað í
Japan vegna þess að i fyrstu
sendingunni var rautt litarefni i
plastinu sem notað var utan um
sælgætisdósirnar. Og það litar-
efni var bannaö i Japan.
Forystumenn islenskra iðnrek-
enda kvörtuðusáran undan þessu
styrkjakerfi EFTA og Efnahags-
bandalagslandanna, sem þeir
töldu brjóta i bága við fri-
verslunarhugmyndina.
Rifjuöu þeir upp baráttu sina
fyrir þvi að öll EFTA rikin leggi á
borðið hvernig þau styrkja inn-
lenda atvinnuvegi sina i sam-
keppni viö innflutning.
Nefndi Daviö sem dæmi um hve
erfitt þetta mál allt væri, aö á
fundi EFTA, þegar islenskir iðn-
rekendur voruað krefjast þess að
hætt yrði við slik styrkjakerfi,
svaraöi fulltrúi sænsku stjórnar-
innar: „You must be living in
another century, mr. Thor-
steinson, talking about
free-trade”, sem útleggst: Þér
hljótið að lifa á annarri öld, að
vera að tala um friverslun.
Islenskir iönrekendur kváðust á
fundinum ekkivilja höft, en teldu
þó að gera yröi eitthvað svipað og
gert er hjá öörum þjóðum. eng
Höft, en þó
ekki höft
Gengisfelling og vaxtahækkun gegn
verðbólgu virtust að mati blaðamanns helstu
tillögur iðnrekenda til lausnar vandanum
Haftastefna
er ríkjandi í öllum „fríverslunarríkjum
hins vestræna heims