Þjóðviljinn - 12.08.1979, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 12. ágúst 1979.
DfOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Otgáfufélag Þjó&viljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
l msjónarmaftur SunnudagsblaÖs: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Olfar Þormóösson
Auglýsingastjóri: Rúnar SkarphéÖinsson
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón
Friöriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Glslason, Sigurdór
Sigurdórsson.
Erlendar fréttir: Halldór Guómundsson. lþróttafréttamaóur:
Ingólfur Hannesson. Þingfréttamaóur: Siguróur G. Tómasson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson.
útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvörður: Eyjólfur Árnason
Auglýsingar: Sigrfbur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Olafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jón Ásgeir Sigurösson.
Afgreiösla: Guömundur Steinsson, Hermann P. Jónasson, Kristfn Pét-
ursdóttir.
Sfmavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Gúömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6. Reykjavlk, sfml g 13 J3.
Prentun: Blaöaprent hf.
Lögbundin skattsvik
• Þaö er alkunna að allveruleg brögö eru að því, að há-
tekjumenn ýmsir láta áætla á sig opinber gjöld, kæra
síðan álagninguna og fá skatta sína lækkaða. Oft eru
þetta menn úr hópi þeirra sem allra hæst gjöld hafa þeg-
ar skattskýrsla kemur út, máttarstólpar þjóðfélagsins,
mennirnir sem fá af sér myndir í blöðum og viðtal um
það hve skattpíndir þeir séu.
• Þjóðviljinn hefur að undanförnu reynt að fá upp-
lýsingar um það hverjir þessir menn eru, en gengið
erf iðlega. Því svo undarleg eru lögin að þótt skattskýrsl-
an sé opinbert plagg og sumsstaðar gefin út í bókar-
formi, þá er skattskýrslan með breytingum leynileg.
Þannig upplýsti skattstjórinn í Reykjavík að hann hefði
ekki heimild til að upplýsa hvaða aðilar það væru sem
hefðu fengiðskatta sína lækkaða með kæru. ,,Þetta eru
lög. Einungis Alþingi getur breytt þeim", sagði skatt-
stjórinn. Það f innst því opin leið fyrir þá f jármálamenn
sem vilja sleppa við opinbera gagnrýni vegna augljóss ó-
samræmis milli íburðar og lúxusneyslu annarsvegar og
lítilla skatta hinsvegar. Það er bara að láta áætla á sig
skatta, nota síðan þær upplýsingar sem áætlunin gefur
manni til að kæra og fá skattana lækkaða niður í núll
komma ekki neitt.
• Þjóðviljinn hefur einnig á það bent að í skjóli skatta-
laga nýtur leynifélag betri borgara, Frimúrarareglan,
skattfrelsis frá eignaskatti. Reglan borgar því engan
eignaskatt af þeirri miljarðahöll sem stendur í miðborg
Reykjavíkur. Þessa skattfrelsis nýtur reglan þótt lög
hennar og reglur séu algjör leyndarskjöl, og með mark-
mið og starfsaðferðir sé farið sem mannsmorð.
• Allmikið hefur verið fjallað um lögleg og ólögleg
skattsvik í blaðinu að undanförnu. Dæmin um leynd þá
er hvílir yfir lækkun skatta og eignaskattsfrelsi Frí-
múrarareglunnar segja okkur dálítið um það hve f jöl-
breytt hin löglegu skattsvik eru. Því í báðum þessum til-
fellum er um fyllilega lögleg undanbrögð frá skatt-
skyldu að ræða. Þar verður Alþingi að setja undir lekann
með breyttri löggjöf. Reyndar hefur þegar verið sett
undir þann leka sem veitir Frímúrurum skattleysi. Þeir
verða á næsta ári að greiða eignaskatt nema þeir geti
sannað að þeir séu líknarfélag. En myrkraverk skatt-
lækkunarkónganna standa óhreyfð.
• Skattanefnd þeirri sem rikisstjórnin skipaði á síðast-
liðnum vetri var m.a. ætlað að gera tillögur um breytta
skattalöggjöf til frambúðar. Því það er yfirlýst stefna
tveggja stærstu ríkisstjórnarf lokkanna að þeir séu and-
vígir gildistöku skattalaga Matthfcasar A Mathiesens.
Eitt þeirra atriða sem skattanef nd bæri að vinna að er
aðf jarlægja leynd þá sem hvílir yfir lækkun skatta með
kæru, þannig að hin raunverulega skattskrá verði opin-
bert plagg, en ekki aðeins þaðóf ullgerða plagg sem nú er
gefið út á miðju sumri. Því það er óþolandi ástand að
skattskráin skuli vera plagg af því tagi að ráðuneytis-
stjóri Fjármálaráðuneytisins telji hana þjóna takmörk-
uðum tilgangi.
• Því miður hefur skattanefnd ekki fundað frá því um
áramót og þrátt fyrir yfirlýstan vilja tveggja nefndar-
manna af þremur um að þeir vilji halda starf inu áf ram,
þá hefur formaður nefndarinnar og trúnaðarmaður
Fjármálaráðherra ekki séðástæðutil að kalla hana sam-
an.
• Reyndar er formaður nefndarinnar, Jón Helgason í
Seglbúðum, sjálfsagt upptekinn í heyskap. En ef hann
hefur ekki tíma til að standa í skattaþrasi um hábjarg-
ræðistímann ber honum að fá í sinn stað einhvern sem
má vera að. Því það er staðreynd að ef ekkert verður að-
hafst i skattamálum á næstunni þá taka skattalög íhalds-
ins gildi um næstu áramót. Og það væri heldur nöturlegt
ef minnsti stjórnarflokkurinn gæti kúgað tvo hinna
stærri til að starfa við skattalög sem þeir eru mjög and-
vígir og börðust af hörku gegn á Alþingi.
# úr aimanakínu
Þær sérkennilegu reglur gilda
um bæjarfógeta, sýslumenn og
abra innheimtumenn rikisins,
aö þeir fá auk fastra launa pró-
sentur af nær hverju viöviki,
sem þeir inna af höndum I þjón-
ustu almennings. Hafa þó
mennirnir allsæmileg laun
fyrir, eöa rúmlega hálfa miljón
á mánuöi. Aukatekjurnar eru
viöast hvar stærstur hluti tekna
fógeta og sýslumanna. I
Reykjavik voru tekjur yfir-
borgarfógetans á siöasta ári um
24 miljónir. Þar af voru aöeins
rúmar 4 miljónir föst embættis-
laun, en 20 milj. aukatekjur, eöa
fimm sinnum hærri upphæö.
Aukatekjur embættisins sjálfs
eru svo mun meiri i heild.
Matthias A. Mathiesen fyrr-
verandi f jármálaráöherra lét
semja nýja reglugerö um „laun
innheimtumanna rikissjóös fyrir
innheimtu” og var hiin útgefin
16. ágúst 1976. Lét þá ráöherr-
ann básúna mjög, aö reglur
fógeta. Samt var látiö undan
þrýstingi frá þeim og ákvæöiö
um hámarkstekjur afnumiö.
Hvers vegna?
I skipunarbréfi Jóns Skafta-
sonar i embætti yfirborgarfó-
geta tekur dómsmálaráöherra
svo til oröa, aö i ráöi sé aö
breyta gjaldskrá fyrir uppboös-
haldara i samræmi og tengslum
viö hliöstæöa breytingu, er gerö
hefur veriö á reglum um laun
innheimtumanna rlkissjóös
fyrir innheimtu. Muni breyting
þessi hafa i för meö sér lækkun
á heildartekjum yfirborgar-
F ógetaembætti
er feitur biti
þessar væru settar fyrst og
fremsti þeim tilgangi aö auka
sparnaö i rikisrekstri. Aö visufá
sýslumenn og bæjarfógetar
samkvæmt reglugeröinni sér-
stök innheimtulaun fýrir allar
rikissjóöstekjur sem innheimt-
ar eru, aö undanskildum aö-
flutningsgjöldum, bensingjöld-
um og innflutningsgjöldum af
bifreiöum og bifhjólum. En i 6.
grein reglugeröarinnar var
kveöiösvo á, aö farisamanlagö-
ar aukatekjur fyrir innheimtu á
uppboöskröfum, vegna starfa i
umboöi Tryggingastofnunar
rikisins, starfa i þágu sýslusam-
laga og starfa viö umsjón meö
sýslu- og sýsluvegasjóöum,
fram úr 50% af árslaunum skv.
efsta þrepi launaflokks sýslu-
manna og bæjarfógeta, skuli
heildarlaun fyrir innheimtu þaö
ár skeröast um upphæö er þvi
svarar.
Þetta ákvæöi reglugeröarinar
er siöan afnumiö þegjandi og
hljóöalaust tveimur árum siöar,
14. ágúst I fyrra. Þaö ger-
ir sami fjármálaráöherra, en
nú umboðslaus, þvi hálfum
mánuöi siöar tók núverandi
rikisstjórn viö völdum. Þor-
steinn Geirsson skrifstofustjóri
ifjármálaráöuneytinu sagöi um
þessa breytingu aöspuröur af
Þjóöviljanum, aö hún væri til-
komin vegna þrýstings frá
tekjuhæstu bæjarfógetum og
sýslumönnum, sem ákvæöi 6.
greinar bitnuöu helst á.
Enda munar um minna. Ef 6.
greinin væri enn i gildi, heföi
yfirborgarfógetinn 1 Reykjavik
ekki fengiö 20 miljónir i auka-
tekjur á sl. ári, heldur 2 mil-
jónir, eöa tiu sinnum lægri upp-
hæö. Engin furöa þó aö bless-
aöir fógetarnir hafi kvartaö
undan óréttlætinu!
Þegar blaöamaöur Þjóövilj-
ans fór á stúfana aö afla sér
upplýsinga um þetta mál, fór
kerfiö „I kerfi.” Eftir tvo eöa
þrjáhringi i tveim ráöuneytum
og hjá rikisbókhaldi, þar sem
hver vísaði á annan, átti ég
langt símtal viö fjármálaráö-
herrann fyrrverandi. Kom I ljós
aö honum haföi mjög förlast
minni á þessu tæpa ári um or-
sakir þess aö 6. grein reglu-
geröarinnar var felld úr gildi.
Fór svo aö tokum eftir nokkrar
tilraunir til útskýringar, aö
Matthias baö blaöamann þess
lengstra oröa aö hafa ekkert
eftir sér um málið. Arni Kol-
beinsson, deildarstjóri I tekju-
deild fjármálaráöuneytisins,
skyldi svara fyrir þetta litilræöi.
Árni brást fljótt og vel viö
boöum fyrrverandi húsbónda
sins og svaraði aö bragöi. Fyrir
utan vilja manna til aö hækka
laun sin, sagöi hann, þá hefðu
fógetar jafnframt oröiö áhuga-
lausari um aö sinna skyldustörf-
um sinum sem skyldi.
Þaö var og. Uppboöin eru
langmesta tekjulind fógeta á
Reykjavíkursvæöinu og meö
skeröingu á þeim tekjum missa
þeir vænan spón úr aski sinum.
Á hinn bóginn er þaö nánast
útúrsnúningur sem Arni Kol-
beinsson sagöi I þessu sam-
bandi: „Þaö kom I ljós, aö þar
sem rikiö átti mest I húfi, virk-
uöu þessar reglur ekki sem
hvati, eins og til var stofiiaö.”
Rlkiö á yfirleitt ekkert i húfi
þar sem uppboöin eru. Og inn-
heimta fyrir rikissjóö er aðeins
litið brot af innheimtu t.d.
borgarfógetans I Reykjavlk.
Þar er einkum um aö ræöa
sjálfkrafa skrifstofuverkefni
eins og skráningargjöld,
stimpilgjöld, veöbókarvottorö
o.fl. Aukatekjur embættisins af
þessum afgreiöslustörfum
nema lika aöeins nokkur hundr-
uö þúsundum króna fyrir allt
áriö I fyrra. Rikiö á þvf afar li'tiö
undir innheimtu borgarfógeta
og annarra tekjuhárra bæjar-
Einar Örn
fógeta. Mér er spurn: I sam-
ræmi viö hvaöa breytingu á
reglum um laun innheimtu-
manna á aö breyta gjaldskrá
fyrir uppboöshaldara? Vissi
Steingrfinur ekki þegar hann
ritaði skipunarbréf Jóns Skafta-
sonar, aö Matthías haföi af-
numiö ákvæöiö um hámarks-
tekjurnar?
Þótt Steingrimur hafi reynst
hér seinheppinn sem stundum
fyrr , má enn spyrja: Er
þetta þá aöeins áróöursbragö til
aö lyfta skipun Jóns á æöra siö-
feröisstig, eöa fylgir hugur
máli? Þaö mun vissulega veröa
fylgst meö þvi hvort ráöherrann
lætur sitja viö oröin tóm eöa
ekki. ^
Svo er önnur hliö á þessu
máli, sem mætti skrifa langt
mál um. Það er sú siöfræöi
rikisvaldsins, aö búa til sllkt
bónusbákn fyrir nánast hvert
viðvik vellaunaörar embættis-
mannastéttar. Er þaö réttur
hugsunarháttur, aö rlkiö gangi
áundan I þviaö borga mönnum
aukalega eftir prósentukerfi
fyrir þau embættisverk, sem
þeir eru ráönir til aö sinna?
Hvers eiga þá lægra launaöar
starfsstéttir hjá rlkinu aö
gjalda? Fara ekki kennarar
bráöum aö fá vænan bónus fyrir
að sinna kennslunni, t.d. á-.
kveönar prósentur af hverri
kennslustund? Hvers vegna fá
lögreglumenn ekki prósentur
fyrir hvern drukkinn ökiunann
sem þeir taka? Mundi þaö ekki
verka sem hvati og auka afköst-
in? Já, því ekki aö láta eitt
launakerfi yfir alla rikisstarfs-
menn ganga?
—eös
skrifar
eng.