Þjóðviljinn - 12.08.1979, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJÖÐVILJINN Sunnudagur 12. ágúst 1979.

Ji;, S < if ■: ■ *
Frá Caracas. Eymdin i hllöunum, auöævin I miðborginni.
hverja setningu áður en hann bar
hana fram.
Ráðstefnudagarnir þrir voru
jafnframt siðustu valdadagar
Somoza-ættarinnar i Nicaragua.
Allir vissu að sigurinn væri unn-
inn, og að þaö var aöeins tima-
spursmál hvenær harðstjórinn
yfirgæfi skothelda byrgið sitt i
Managua þaöan sem hann hafði
stjórnað grimmdarlegum morð-
árásum á sina eigin þjóö mánuö-
um saman, og héldi á vit vina
sinna I Miami. Þessvegna var
eðlilegt að mest væri um það rætt
á ráðstefnunni hver yröi þróun
mála i Nicaragua eftir að loka-
sigurinn heföi unnist.
Luis Martinez var ómyrkur i
máli þegar hann ræddi um stuðn-
ing Bandarikjastjórnar við
Somoza-fjölskylduna allt frá
árinu 1934, þegar Anastasio
Somoza eldri lét myrða frelsis-
hetjuna Augusto Cesar Sandino
oghóf þannigsinn blóðuga valda-
feril, fyrir tilstilli og meö fullri
velþóknun Bandarikjamanna.
Næstu tvo áratugina þar á undan
haföi bandriski herinn ráðið lögun
og lofum i þessu litla og fátæka
landi.
Hér i blaðinu hefur oft verið
sagt frá Somozastjórninni og ill-
verkum hennar, og þótt lesturinn
hafi veriö hrollvekjandi var þar
þó áreiðanlega fremurvansagt en
ofsagt. Þessi haröstjórn átti sér
fáa lika, og eru menn þó ymsu
vanir i Suður-Ameriku.
Bandarísk viðbrögð
Að Somoza fóllnum hlýtur aö
vakna sd spurning, hvernig
Hver verður framtíð Nicaragua?
— Hafiði heyrt það?
Somoza er flúinn!
Hávær ánægjukliður
barst um veitingasalinn
á Hótel Riviera i Lima,
höfuðborg Perú, árla
morguns þriðjudaginn
17. júli s.l.
— Okkur tókst það! —
hrópaði einhver gárung-
inn i hópnum.
Við vorum á heimleiö frá ráð-
stefnu Heimsfriöarráösins um
Nicaragua, sem haldin haföi
verið I Caracas i Venezuela dag-
ana 13.-15. júli. Hópurinn saman-
stóö af allra þjóða kvikindum,
enda höföu fulltrúar u.þ.b. 70
landa setiö ráöstefnuna, og stór
hluti þess hóps varð samferöa til
Moskvu, en merkilegt nokk var
Perú fyrsti áfanginn á þeirri leið.
Ráðstefnan hét Alþjóðleg sam-
stöðuráðstefna með þjóð Nica-
ragua og sem fyrr segir var það
Heimsfriöarráðiö sem stóö að
henni. Ég sat ráöstefnuna sem
fulltrúi Islensku Friðarnefndar-
innar, sem er aðili að Heimsfrið-
arráðinu.
Nytsöm kjaftaþing
Margir hafa þá hugmynd, að
ráðstefnur af þessu tagi séu
einskis nýt kjaftaþing, þar sem
fólk situr og hlustar á ræður og
lokaálýktunin er samin áöur en
ráöstefnan hefst. Þar séu engar
umræður, ekkert nema slagorö og
fagurgali. Þannig litur þetta
vissulega út, við fyrstu sýn. En
þegar betur er að gáð sést að
margvislegt gagn má hafa af
þessum kjaftaþingum.
1 fyrsta lagi takast þar oft per-
sónuleg sambönd milli fólks sem
annars myndi aldrei hittast, sem-
bönd milli stjórnmálahreyfinga I
hinum ýmsu löndum, og yfirleitt
fer þarna fram meðvituö og
gagnleg Utvikkun sjóndeildar-
hringa.
1 öðru lagi má segja, að á ráð-
stefnum einsog þessari safnist
saman umtalsvert magn upplýs-
inga og fróöleiks um það efni sem
tekið er fyrir hverju sinni, i þessu
ölfelli Nicaragua.
Hræðileg borg
Við komum til Caracas
fimmtudagskvöldið 12. júli. Flug-
völlurinn er I nokkurri fjarlægð
frá borginni og var fariö meö
rútubll þaöan um afar löng jarð-
göng, sem grafin hafa veriö undir
eitt af fjöllunum sem umkringja
borgina á alla vegu. Viö sáum lft-
ið i myrkrinu, og vorum flutt rak-
leiðis á hótel I miöborginni, enda
löngu kominn háttatimi fyrir
þreytt ferðafólk. Hótelið var
greinilega reist fyrir ameriska
auðkýfinga og tilheyrði
Hilton-auðhringnum.
Morguninn eftir gafst færi á að
átta sig á þessari borg sem við
höfðum hafnað I. Caracas er i
einu oröi sagt hræðileg. Hún er
einsog pottur i laginu. A botnin-
um er gamla miöborgin, verslun-
arhverfin og auðmannahverfin,
en i' hlfðunum allt i kring eru öm-
urleg fátækrahverfi sem teygja
sig upp á efstu tinda. Þessar nátt-
úrulegu aöstæöur gera þaö aö
verkum aö eymdin er allsstaðar
og allt i kring, og iburöurinn i
miðborginni verður ennþá viö-
bjóðslegri fyrir bragðið.
Hilton-hóteliö er hluö af bygg-
ingasamstæöu sem nefnist
Parque Central og er enn i smlð-
um að einhverju leyti. Fjórir
skýjakljúfar teygja sig upp úr
mengaðri hitasvækjunni og eru
tengdir saman aö neöan með
tveimur kjallarahæöum, þar sem
Luis Martinez, fulltrúi Sandin-
ista, I ræðustól á ráöstefnunni.
vopnaöir veröir ganga um og
stugga burt fátæklingunum, til
þess að þeir séu ekki að flækjast
fyrir fina fólkinu. Hvergi hef ég
komiö i manneskjufjandsam-
legra umhverfi.
Umferðin i Caracas á sér vart
nokkurn lika. Gnýrinn er svo
óskaplegurog látlaus allan sólar-
hringinn að mér varð ekki svefns
auðiö uppi á 14. hæö hótelsins, og
var þó herbergið loftkælt og allir
gluggar lokaðir. Gangstéttir eru
næsta óþekkt fyrirbæri og um-
ferðarljós sömuleiðis. Virtust að-
eins tvær umferðarreglur vera i
gildi fyrir fótgangandi vegfar-
endur: bjargi sér hver sem betur
getur! og nú er aö hrökkva eöa
stökkva! Uppi I hliöunum eru
engar götur, aðeins troöningar
milli húskofanna.
Mér var sagt aö u.þ.b. 70-80%
þjóðarinnar lifðu við kjör sem eru
fyrir neöan hin svokölluðu hung-
urmörk. Samt er Venezuela eitt
auðugasta land Suöur-Ameriku,
og i hópi mestu oliuframleiöslu-
rikja heims.
Ráðstefnan
Ráðstefnan var sett klukkan
tólf áhádegi föstudaginn 13. júli, I
stórum fundarsal I kjallara
Parque Central. Setningarræð-
una flutti Romesh Chandra, for-
seti Heimsfriðarráðsins, ræöu-
skörungur mikill og diplómat af
guðs náð, einsog siðar kom I ljós
þegar þraskarlar tóku að sækja 1
pontu. Þá afgreiddi hann af öf-
undsverðrifestu og meö hunangs-
ljúfu brosi, og ættu sllkur fundar-
stjórar aö vera til á hverju heim-
ili.
Margar af þeim ræðum sem
fluttar voru á ráðstefnunni voru
harla keimlikar. Mesta athygli
vöktu að sjálfsögðu ræöur fulltrú-
anna frá Nicaragua, en þeir voru
tiu á ráðstefiiunni, fimm Sandin-
istar og fimm fulltrúar annarra
Somoza-andstæöinga. Málflutn-
ingur þessa fólks, bæði úr ræðu-
stól og I óformlegum samræðum
milli funda, varmjög á eina lund:
skörulegur, einbeittur og skýr.
Helstur málsvari Sandinista
var ungur maöur að nafni Luis
Martinez, fulltrúi utanrikismála-
nefndar Sandinistahreyfingar-
innar (FSLN). Hann talaöi jafnan
blaðalaust og hægt, með þungum
áherslum, og virtist yfirvega
Bandarikjastjórn bregðist við
þeim nýju aöstæöum sem þarmeð
skapast. Reynslan hefur sýnt, að
fátt mun heimsvaldasinnunum i
Washington vera fjær skapi en að
viðurkenna i verki rétt þessarar
striðshrjáðu þjóöar til aö ráða
sjálf framtið sinni. Hinsvegar
hefur þeim ekki gengiö vel að
koma i veg fyrir byltinguna i
Nicaragua, og sýnir sú staðreynd
einkar ljóslega aö timarnir eru
breyttir og að Bandarikjamenn
eru ekkilengur færir um að gegna
hlutverki alheimslögreglu.
Á ráöstefnu utanrikisráðherra
Sambands Amerikurikja (OAS)
sem haldin var i Washington i
júni s.l. og þar sem rætt var um
málefni Nicaragua reyndi Cyrus
Vance að fá samþykkta ályictun
sem var I rauninni ekki annaö en
umboð fyrir stjórn hans til að
hefja beina ihlutun I innanrikis-
mál Nicaragua. Þessari ályktun
var hafnaö, og hlaut hún aöeins
stuðning tveggja fulltrúa á ráö-
stefnunni: fulltrda Somoza og
annars álika harðstjóra, Stroess-
ners I Paraguay. Hinsvegar sam-
þykktu fulltrúar 17 rlkja aöra
ályktun, sem borin var fram
sameiginlega af utanrikisráð-
herrum margra Suður-Ameriku-
rikja. í þeirri ályktun var viður-
kenndur réttur sigurvegaranna I
Nicaragua til að ráða málum sin-
um sjálfir, án utanaðkomandi
ihlutunar.
Sú var tiðin aö OAS var ekki
annaö en verkfæri i höndum
Bandarikjastjórnar, og gekk und-
ir nafninu „nýlendumálaráöu-
neyti”. Samtökin gegndu t.d.
smánarleguhlutverki I sambandi
við einangrun Kúbu frá öðrum
löndum álfunnar á sinum tima.
Sú breyting sem nú er oröin á
þessum samtökum veröur þvi að
teljast gleðileg og vekja örlitla
von um bjartari framtiö þjóð-
frelsishreyfinga i löndum áifunn-
ar.
Fleira hefur valdið stjórninni i
Washington vonbrigðum: t.d.
leyfði stjórnin I Costa Rica ekki
aö bandariskir sjóliöar fengju aö
athafna sig I þessu nágrannariki
Nicaragua, og rak þá til föður-
húsanna.
Þaö er þvi deginum ljósara, að
kaninn veröur að hafa sig allan
við ef honum á að takast að koma
I veg fyrir að Nicaragua verði
„önnur Kúba.” Þeir dagar eru
liðnir aö Bandarfskir sjóliðar geti
gengið á land hvar sem þeim sýn-
ist og tekiö að stjórna rlkjum sem
hafa einhverja sjálfstæðisviö-
leitni i frammi. r\
Frá ráðstefnu Heimsfriðarráðsins í Caracas
Greinarhöfundur i sæti slnu á ráðstefnunni. ÁbúðarfuIIi maðurinn til
vinstri er fulltrúi Filippseyja.