Þjóðviljinn - 26.08.1979, Blaðsíða 16

16 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 26. ágúst 1979.
*fíngrarím *fíngrarím * fingrarím * fingrarím
„Dauöur listamaöur er góöur
listamaöur”. Þessisetning er og
verður slgild.
Þaö þekkja vist fiestir til
þeirrar staöreyndar aö lista-
menn veröa oft aö meirháttar
hetjum og snillingum eftir
dauöa sinn. Sérlega á þetta viö
ef viökomandi listamaður hefur
andast fyrir aldur fram, og/eöa
á einhvern voveiflegan hátt. Þá
skyndiiega upgötvar fólk að
þarna hafi verið á feröinni ein-
stæöur kraftur sem nú er horf-
inn af sjónarsviðinu og kemur
ekki aftur. Þaö sem eftir lista-
manninn liggur er hafiö upp til
skýjanna, nafni hans er hamp-
aö, og áöur en varir muna allir
eftir aö hafa haft einhverskonar
pata af honum eöa jafnvel per-
sónuleg kynni viö hann eöa verk
hans.
Sigild saga
Þettaersigildsagasem sifellt
er aö endurtaka sig. Tónlistar-
heimurinn hefur svelt flesta
sina gömlu snillinga i hel, en
siöan hafiö nöfn þeirra og tón-
verk til æöstu metoröa löngu
eftir dauöa þeirra. Þessir
„meistarar” hafa ekki hug-
mynd um eigin snilli þarsem
þeir liggja löngu rotnaðir i gröf-
um sinum. En andi þeirra svifur
yfir vötnunum, einsog sagt er.
Ipoppsögunnihafa aldeilis átt
sér staö „frábær” andlát sem
hafa komið peningamyllu
braskaranna til aö snúast og
mala gnægðir gulls.
Þaðerkunnaraenfrá þurfi að
segja fjaðrafokið sem dauöi
Brian Jones gitarleikara Roli-
ing Stones, Jimi Hendrix gltar-
leikara, Janis Joplin sögnkonu
og Jim Morrison, söngvara
Doors, olli I upphafi þessa ára-
tugs.
Jimi Hendrix og Janis Joplin,
sem bæöi áttu fremur ömur-
Elvis Presley er ennþá helsti skotspónn braskaranna, þó aö rúm tvö ár séu liöin frá dauða hans. Menn
keppast viö aö framleiöa hverskyns glingur I nafni þessa látna söngvara. Eins og myndin sýnir vel, var
Presley varla svipur hjá sjón siöustu æviárin, eins afskræmdur af fitu og hann var orðinn.
En sem betur fer hefur litið
veriðreynttilað græða á dauða
islenskra listamanna. Þó hefur
ein dapurleg undantekning frá
þessuveriðgerð. Það var þegar
Vilhjálmur Vilhjálmsson söngv-
ari lést i hörmulegu bilslysi
fyrir rúmu ári.
Strax daginn eftir andlát Vil-
hjálms voru komnar stórar
andlitsmyndir af honum I
glugga flestra hljómplötuversl-
ana Reykjavikur og nágrennis.
Siðasta hljómplata hans,
„Hananú”, var sett I nýtt um-
slag og henni dreift i allar versl-
anir.
Skömmu eftir útförina var
siðanfarið að auglýsa plötuna i
blöðum og þó var svivirðilegast
þegar hún var auglýst i sjón-
varpi hvaö eftir annað. Vil-
hjálmur sjálfur kom fram i
þessari auglýsingu syngjandi á
góðvirðisdegi niðri á Austur-
velli og á flugi I flugvél sinni.
Þetta þótti flestum hrein svi-
virða, þó ekki hafo nokkurs
staöar komið fram opinber
gagnrýni á þessa herferð svo ég
viti.
Herferðin hafði tilætluð áhrif,
þvi platan sddist vel og var ein
af mest seldu plötum siðasta og
þarsiðasta árs.
Nýjasta dæmið
En ekki er allt sem sýnist.
Dagblöðin eru oftast engu betri
en svi'virðulegustu braskarar.
Nýlega átti sér stað fáheyrð
ósvinna, er stærsta og „lit-
breiddasta” dagblað landsins
birtiá baksiðu grein um andlát
islensks tónlistarmanns. Fyrir-
sögnin var á þá leið að enginn
fór varhluta af þvi, að blaða-
menn viðkomandi blaðs þóttust
fróðari en við var að búast um
ýmis málsatvik er leiddu til
dauða viðkomandi tónlistar-
manns. Sama dag birtu sið-
EINS DAUÐI ER ...
\ •
Frægðarljómi sá er stafaöi af Hendrix i lifanda lifi hefur löngum yljaö pyngjum braskaranna. Ættingjar
goösins hafa aldrei séö neitt af þeim auö sem dauöi Hendrix veitti ósvífnum peningamonnum.
Hendrix var orðinn mjög illa farinn af stööugu hljómieikahaldi og neyslu sterkra lyfja þegar hann lést,
einsog myndin sýnir.
lega og einmanalega ævi,
breyttust skyndilega I ástmegi
allra poppunnenda, eftir dauða
sinn.
Braskað með dauðann
Braskararnirhrintu skriöunni
af staðogallar mögulegar og ó-
mögulegar upptökur með þess-
um listamönnum komu fram á
sjónarsviðið. Allt voru þetta
æðisgengnustu gtundir við-
komandi stórstjarna sem eng-
inn mátti láta fram hjá sér fara.
Aðdáendaklúbbar spruttu upp
út um allt og ýmiskonar Jimi
Hendrix - Janis Joplin -
glingur og glys seldist á hæsta
mögulega verði.
Þessi saga endurtók sig svo
allhressilega þegar rokkkóng-
urinn sjálfur Elvis Presley lést
16 ágUst 1977. Presley-æðiö
hófst að nýju, og fólk kepptist
við að eignast allra handa drasl
sem minnti á hina látnu stjörnu.
Ýmsir héidu i pilagrlmsför til
fæðingarbæjar Presleys,
Memphis, þar sem hann lést og
var jarðsettur. Og ekki voru
þeir fáir sem lögðust svo lágt aö
stela blómum og gripum af leiði
Presleys eða jafnvel einhverj-
um af eigum hans.
Elvis-afturgöngur
Hámark þessa fábjánaskapar
var svo þegar sjónvarpstöð
efndi til svokallaðrar
„Look-a-like” keppni, þ.e.a.s.
keppni um það hver llktist goð-
inu mest f einu og öllu. Allra
handa skitseiði kepptust við að
koma fram sem Elvis Presley
og stældu söng hans og fram-
komu.
Þó keyrði alveg um þverbak
þegar ein sjónvarpstööin til-
kynnti að hUn ætlaði að standa
að plastiskri skurðaðgerö sem
gerð yrði á fjórum manneskjum
til að breyta Utliti þeirra svo, að
þær gætu likst fjórum látnum
listamönnum.
Eftir aðgerðirnar komu þessir
gervilistamenn svo fram i þátt-
um sjónvarpsstöðvarinnar i
„liki” Elvis Prestley, Janis
Joplin, Jimi Hendrix og Jim
Morrisson.
Ojg aJlt saaJabi þetta gull i
aranna.
Af heimaslóðum
Hér heima á Fróni gerði
Ómar Ragnarsson grfn að öllu
saman og kom fram sem Elli
Prestsinsá skemmtunum. Hann
stældi og skrumskældi söng og
framkomu Prestley á skemmti-
legan hátt og landinn hafði
gaman af.
degisblöðin samsvarandi fréttir
af aðdraganda andláts hans.
Heldur ósmekklega þótti
undirrituðum að fréttaflutningi
þessum staðið, og enn er málið
ekki til lykta leitt. Það var
Morgunblaðið, sem hingað til
hefur ekki sleikt hasarfréttir og
limt á siöur sinar, sem sló þess-
ari frétt upp fyrst með fyrir-
sögninni: ,,Lést eftir ryskingar,
ungur maður i gæsluvarðhaldi”.
A fréttinni mátti vel skilja að
hljómborðsleikari sá er veriö
hafði samstarfsmaður hins
látna listamanns væri valdur aö
dauöa hans.
Siðdegisblöðin slógu fréttinni
einnig upp þennan dag, en þó
ekki eins áberandi. En Dagblað-
iðbætti heldur betur bióðii sárið
þegar það birti nafn hljóm-
borösleikarans grunaða, sem nU
sat I gæsluvarðhaldi.
Gróusögurnar fengu snarlega
byr undir báða vængi og hafa
ýmsar misjafnar sögur flogið.
Það er alkunna að skaðaö
mannorð fæst seint eöa aldrei
bættálslandi.og eins erþaöal-
kunna að ekki þarf mikiö til að
skaða mannorð manna hérlend-
is.
Ekki fer á milli mála að sé
maður Uthrópaður fyrir aö vera
grunaður um aöild að dauða
annars manns er almannaróm
ur fyrr en varir búinn að gera
þann sama að moröingja.
Blöðin hafa ekki ennþá fengið
krufningsskýrslur til birtingar,
enda búin að hrópa nóg að sinni.
Hver sem málalok verða, þá
eru blöðin búin aö vinna þessum
Framhald á bls. 21.