Þjóðviljinn - 04.05.1980, Blaðsíða 24

DJÚÐVIUINN
Sunnudagur 4. mai 1980
nafn*
<
Guðmundur
J. Guð-
mundsson
Nafn vikunnar aö þessu
sinni er Gu&mundur J. Guö-
mundsson alþingisma&ur og
formaöur Verkamannasam-
bands lslands, en mikla at-
hygli hefur vakiö a& Guö-
mundur var fjarverandi þeg-
ar Alþingi afgreiddi frum-
varp rikisstjórnarinnar um
skattstiga, persónuafslátt
o.fl..
Astæöan fyrir fjarveru
Gu&mundar var sú a& hann
áleit frumvarp rikisstjórnar-
innar ekki koma nægilega
vel til móts vi& láglaunafólk,
þó hann teldi hins vegar a&
verulegar breytingar til bóta
heföu veri& geröar á þvi und-
ir lokin.
Vi& atkvæöagreiöslu um
skattstigafrumvarp rikis-
stjórnarinnar aöfaranótt
fimmtudags voru einstakar
greinar þess oft sam-
þykktar meö litlum at-
kvæöamun, eöa 20 atkvæöum
stjórnarliöa gegn 19 atkvæö-
um Sjálfstæöis- og Alþýöu-
flokksmanna. Ef Guömund-
ur J. hef&i mætt á þingfund
og greitt atkvæöi gegn frum-
varpinu heföi þaö þvi
augljóslega falliö og framtfö
rikisstjórnarinnar heföi þar
meö veriö stefnt i vo&a. Til
aö koma i veg fyrir fall rikis-
stórnarinnar kaus Guó-
mundur J. þvi aö vera fjar-
verandi og taka ekki þátt i
atkvæöagreiöslunni.
Viö umræ&ur á Alþingi
hefur Guðmundur J. bent á,
aö ennþá er þaö afstaöa
stjórnarandstööunnar, aö
skeröa eigi vlsitölubætur á
laun sem liö i baráttunni
gegn veröbólgunni. Guö-
mundur hefur þvi lagt á þaö
áherslu aö þó aö gagnrýna
megi þessa rlkisstjórn fyrir
ýmislegt, þá sé jafnöruggt aö
kæmist stjórnarandstaöan til
valda þá myndi slikt leiöa til
verulegrar kjarasker&ingar
fyrir alla aiþýöu manna.
Andstaöa Gu&mundar J.
viö frumvarp ríkisstjórnar-
innar byggist vitaskuld ekki
á sömu rökum og afstaöa
stórnarandstæöinga, þvi
Guömundur gerir sér grein
fyrir mikilvægi þess aö rikis-
sjóöur hafi nægar tekjur til
aö standa straum af ýmsum
félagslegum framkvæmdum
i þágu launafólks. Þaö er þvi
ekki nein mótsögn þó aö
hann hafi flutt ásamt fleirum
þingmönnum frumvarp sem
heimilaöi sveitarfélögum aö
hækka útsvar um 10%. Guö-
mundur hefur bent á að allar
rikisstjórnir hafa um árabil
lagt ýmsar kvaðir á bæjar-
félögin en ekki tryggt þeim
tekjustofna á móti og þvi
stefnt þeirri samfélagslegu
þjónustu sem sveitarfélögin
veita I voöa.
Xðalsími Pjóðviljans er H1333 kl. 9-20 mánudaga til föstudaga.
l'tan þess tima er hægt að ná í blaöamenn og aöra starfsmenn blaösins í þessum simum : Ritstjórn 81382, 81482 og 81527, umbrot Aðalsími Kvöldsími Helgarsími
81285, ijósmyndir 81257. Laugardaga kl. 9-12 og 17-19 er hægt aö ná í afgreiöslu blaösins isima 81663. Blaöaprent hefur sfma 81348 og eru blaðamenn þar á vakt öll kvöld. 81333 81348 afgreiðslu 81663
„Ég þurfti t.d. sjálfur aö
byrja á þvi að smiöa hillur i
skrifstofuna hérna Allur
skrifstofubunaóurmn sem
ég tók við voru fiWffl kirKju
bækur og etnn embættis-
Svavar
Stefánsson
sóknar-
prestur,
Neskaupstað:
„Ég tel að algengasta or-
sök hjónaskilnaða sé sam-
bandsleysi milli fólks,
hjónin hafa kannski aldrei
kynnst raunverulega og
tala ekki saman. Þau líða
oft á tíðum fyrir skort á
umhyggjusemi og þetta
verður stundum til að fólk
leiðist út í drykkju.
Drykkjuskapur getur
þannig fremur verið
afleiðing vansældar í
hjónabandi en orsök."
LAUN:
Launa-
flokkur 109
hjá BHM
kr. 485.330
á mánuói
STARF
OG KJÖR
Fólk
leitar
hjálpar
of
seint
Það er Svavar Stefánsson
sóknarprestur i Neskaupstaö sem
talar og við skulum fregna nánar
af starfi hans.
— Starfi minu má skipta i
tvennt, annars vegar er þaö sem
snýr aö guösþjónustunni og ö&r-
um trúarlegum athöfnum og hins
vegar það sem við getum kallað
sálgæsiu eða innra starf gagnvart
safnaðarfólki. Þaö er messað
annan hvern sunnudag I kirkjunni
hér,en auk þess messa ég inni i
sveit og á sjúkrahúsinu þannig aö
ég messa að jafna&i á hverjum
sunnudagi. Síöan er þaö barna-
starfiö, sem ég kalla svo, á hverj-
um laugardegi. Auk þessa eru
ýmsar aðrar athafnir s.s. skirnir,
jaröarfarir, giftingar, fermingar
og fermingarundirbúningur.
Þetta er þaö sem ég kalla gjarna
sýnilega starfiö, þ.e. þaö sem
kemur fram i skýrslum og öörum
opinberum plöggum sem prestum
er gert skylt að gera um starfiö.
— En siöan er þaö allt hitt sem
ekki liggur eins i augum uppi svo
sem að tala á milli hjóna,
heimsóknir vegna dauösfalla eöa
þar sem ósamkomulag er á
heimilum o.fl. Allt þetta getur
veriö afar timafrekt. Hér I Nes-
kaupstaö er enginn starfandi fé-
lasráögjafi og ég held ég megi
fullyröa aö obbinn af félagslegri
hjálp komi i minn hlut. Oft veit
fólk ekki hvert þaö á aö snúa sér
meö ýmis mál og leitar þá ráöa
hjá mér en annars eru vandamál-
in ákaflega margvisleg og af öll-
um stæröargráöum.
Getur vinuvikan þá kannski
or&iö lengri en 40 timar?
— Prestar sem aörir skila sinni
40 tima vinnuviku. Algengt er aö
vinnuvikan sé þó lengri. Aö beiöni
kjaranefndar Prestafélags Isl.
hélt ég nýlega nákvæma dagbók
yfir vinnu mlna i nokkrar vikur.
Þá var vinnuvikan kringum 50
timar og þar yfir. Annrikiö var
ekkert óvanalegt þær vikur.
Vinnutimi presta lendir lika oft
utan hins venjulega vinnutima,
um helgar og á kvöldin.
— 1 þessu sambandi langar
mig til að benda á að erfitt reynist
stundum aö fá þá tvo heilu
fridaga sem flestir eiga rétt á.
Kannski er búiö aö plana a& fara
eitthvað eða gera og fjölskyldan
farin að hiakka til. Síöan kemur
eitthvað uppá og slá veröur öllum
fyrirætlunum á frest. Ég held þaö
riki nokkuð almennt skilnings-
leysi á störfum presta. Mér finnst
margir halda að við gerum litiö
annað en messa en eigum fri þess
á milli.
Skiptar skoðanir
á greiðslum
fyrir prestverk
Hver eru laun presta?
— Prestar eru i launafl. 109 hjá
BHM og mána&arlaun min I aprll
eru kr. 485.330. Ekkert er greitt
fyrir yfirvinnu og hef ég oft furö-
að mig á því. Prestar eiga engan
helgidag frian og á stórhátiöum
höfum viö varla stundarhlé, þvi
aö þá er mest um giftingar og
skirnir auk almennrar guös-
þjónustu. Hjá mér hafa komið
þannig jól aö ég hef aðeins séö
fjölskyldu mina viö matborðið.
Prestum er heimilt aö taka gjald
fyrir svokölluö aukaverk, s.s.
jaröarfarir, giftingar, skirnir og
fermingar en sannleikurinn er sá
að mörgum prestum finnst þaö
hálfgert vandræöafyrirkomulag.
Þaö er ekkert aölaöandi að fara
aö senda fólki reikning fyrir unn-
in prestsverk eftir að hafa veriö
með viökomandi fjölskyldu ann-
aðhvort I gleöi hennar eöa sorg.
Annars eru skiptar skoöanir á
þessu máli meöal presta. Ég tel
langæskilegast að fastakaupið sé
metið og ákveöið þaö riflegt aö
ekki þurfi neinar aukagreiöslur
aö koma til fyrir embættisverk.
— Eins og flestir vita er prest-
um utan Reykjavikur séö fyrir
húsnæði og þykir mörgum þaö
mikill kostur og kjarabót. Þaö er
það lika að vissu leyti,en þetta
fyrirkomulag er þó meingallað.
Við veröum að sætta okkur viö
þaö húsnæöi sem fyrir hendi er,
viö höfum ekkert val hvernig sem
ásigkomulag húsnæðisins er. Ég
þarf ekki aö kvarta þvl, að
embættisbústaðurinn hér er meö
þeim bestu á landinu, en oft eru
embættisbústaðirnir vægast sagt
lélegar vistarverur, i verstu til-
vikum halda þeir hvorki vatni né
vindi.
Viljum verndað fri
— Svo undarlegt sem þaö kann
aö viröast er prestum gert aö
skyldu aö reka skrifstofu i
Ibúöarhúsnæöi sinu, þ.e.a.s. ef
söfnuöurinn hefur ekki yfir safn-
aðarheimili að ráða. Þessi skrif-
stofa er opin allan sólarhringinn
og prestar eru einnig skyldir aö
vera viö — eöa á bakvakt — bæði
dag og nótt. Ef ég þarf aö bregða
mér af bæ, verö ég að fá prest til
aö vera til taks fyrir mig. Prest-
um er ekki greitt neitt aukalega
fyrir þessar bakvaktir. Sjálfsagt
þykir hins vegar að grei&a
hjúkrunarfólki fyrir sams konar
viöveruskyldu. Einn ágætur
starfsbróöir minn oröaöi þaö I
gamnieitt sinn aö.viö værum eins
og slökkviliöiö, ávallt á vakt.
— 1 minum huga er það þó ekki
aöalatriöiö aö vinna sem mest og
fá greitt fyrir. Hitt væri æski-
legra, aö minnka vinnuálagiö og
fá afleysingamann og geta þannig
treyst þvi aö fá sin eölilegu fri.
— Gert er ráö fyrir aö prestar
búi sjálfir skrifstofu embættisins
nauðsynlegum húsgögnum og sjái
lika um þrif.
Ég þurfti t.d. sjálfur aö byrja á
þvi a& smíöa hillur I skrifstofuna
hérna. Allur skrifstofubúnaöur-
inn sem ég tók hér við voru fimm
kirkjubækur sem lágu úti I horni
og einn embættisstimpill. Eg held
aö engum embættismönnum
rikisins öörum en prestum séu
boöin þessi kjör og er þá ekki tal-
inn sá átroöningur sem heimiliö
veröur fyrir, sérstaklega úti á
landsbyggöinni. Simakostnaöur
embættisins er nánast á kostnaö
prestanna, rikiö borgar simtöl
sem pöntuð eru gegnum land-
simann,en viö berum kostnað af
öllum persónulegum viötölum;
þau fara ekki fram gegnum land-
simann eins og gefur aö skilja.
Rikið óþægur
ljár i þúfu
Eftir þessar upplýsingar dettur
mér i hug aö spyrja hvort presta-
stéttin sé öörum stéttum mildari I
kaup- og kjarakröfum.
— Þaö skal ég ekkert fullyröa
um, en hitt veit ég aö almennt eru
prestar afar ósáttir viö það
hvernig rikisvaldið hundsar allar
kröfur þeirra. Þaö kann vel aö
vera aö vegna eölis starfsins þyki
ekki viö hæfi aö prestar gangi
hart fram I kjaramálum. Sé svo
fæ ég ekki betur séð en rikisvaldiö
níðist á hógværö stéttarinnar.
— Þó aö mér hafi oröiö svona
tiörætt um kjaramálin vil ég taka
skýrt fram og undirstrika aö ég er
mjög ánægöur meö prestsstarfiö.
Ég valdi það vegna þess að mér
'Framhald á~bls. 8
„£g er í þeirri forréttinda-
aöstöðu aö fá aö eiga stundir
meö samborgurum minum
þegar gleöi þeirra er mest
og þegar sorgin særir
„Konur finnst mér aftur á
móti opnari oft á tiðum, og
mér þykir jakvætt aö þær
eru i auknum mæli farnar
aö neita aö sætta sig viö
óþolandi hjónaband/

,,l flestum tilfella þar sem
líkamlegt ofbeldi á sér staö,
held eg aö það bitni á kon-
unni. En auövitaö liöa börn-
in fyrir að horfa upp á
slikt/'