Þjóðviljinn - 08.05.1980, Blaðsíða 7

Fimintudagur 8. mai 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7

ÚRNATd
Samtök herstöðvaandstæðinga
HERINN BURT
Umsjón:
Árni Hjartarson
Jón Ásgeir Sigurðsson
Rósa Steingrímsdóttir
Sveinn Rúnar Hauksson
Vilborg Harðardóttir
Skrifstofa Samtaka herstöðvaand-
stæðinga að Tryggvagötu 10 er opin alla
virka daga frá kl. 14 til 19. Þar er á
boðstólum margvíslegt útgáfuefni
Samtakanna s.s. bækur, bæklingar,
veggspjöld, merki o.fl. o.fl. Eru menn
hvattir til að lita inn ella slá á þráðiiin (S.
17966). Þá má minna á gírónúmer
Samtakanna, 30309-7, sem ætíð er fjár
vant.
Fr á fallbyssum til
kjarnorkuvopna
Aðfaranótt 10. mai 1940 var
landið liernumið af Bretum.
Þjóðin var þess allsendis óvör,
en það sama var ekki hægt að
segja um þáverandi rikisstjórn,
sem hafði verið þess mcðvitandi
sett að hugum margra
Islendinga" (Mbl. 19. júni 1940).
Annað verður þó ekki sagt en að
rikisstjórnin hafi sætt sig fljótt
við orðinn hlut, og er forsætis-
ráðherra, Hermann Jónasson,
„Vinveitt þjóð” veitti hlutleysinu banatilræði — bresk herflutninga-
skip i Reykjavikurhöfn.
i heilan mánuð. Bretar höfðu
farið þess á leit 9. april 1940, i
gegnum fulltrúa sinn á islandi,
að fá leyfi til hersetu hér á landi.
Var þessari málaleitan synjað
þar sem vaidastéttir landsins
treystu sér ekki til aö ganga i
berhögg við hlutleysisyfir-
lýsinguna frá 1918, sem var skil-
getið afkvæmi sjálfstæðis-
baráttu islendinga og þar með
lifakkeri þjóðarinnar. Var
þungur hugur i mörgum
varðandi atburði þessa og má
nefna, að Gunnar Thoroddsen,
núverandi forsætisráðherra,
mælti svo m.a., er hann mælti
fyrir minni Jóns Sigurðssonar,
17. júni 1940, en hann var þá pró-
fessor við iláskóia islands:
„Síðan hið mánaðargamla full-
veldi vort var fótum troöið af
erlcndu herveldi 10. mai og fjör-
egg þjóðarinnar hið yfirlýsta
ævarandi hlutleysi, mulið
mélinu smærra, þá hefur kviða
og ugg um framtið þjóðarinnar
ávarpar þjóðina 10. mai 1940 er
þvi haldið á loft, að hernámið sé
„framkvæmt af mjög vinveittri
þjóö”, en minna fór fyrir
stórum orðum um, að hlutleysi
þjóðarinnar hafi verið sýnt
banatilræði.
Þrátt fyrir alla svardaga um,
að herinn skyldi hverfa héðan
að styrjöldinni lokinni.er landið
enn hersetið. Ekki þó af Bretum
þvi að 7. júli 1941 sigldu banda-
risk herskip inn á ytri höfn
Reykjavikur. Ekki voru valda-
menn þjóðarinnar með öllu
óviðbúnir þessari heimsókn. Að
kvöldi hins 7. júli 1941 flytur for-
sætisráðherra útvarpsávarp,
þar sem hann skýrir frá þvi, að
Bretar hafi þörf fyrir herlið sitt
annars staðar. Þar sem hann
taldi mikilvægt, að Islandi væri
vel varið.hefði islenska rikis-
stjórnin, eftir vandlega ihugun,
skrifað Bandarikjaforseta og
beðið um vernd þar sem téður
forseti hafði áður látið þau orð
falla, að nauðsynlegt væri að
tryggja öryggi þjóða á vestur-
hvelinu. Það þarf ekki að orð-
lengja það, að „verndarar”
þessir skuldbundu sig til að
hverfa með allan sinn herafla
„undir eins og núverandi ófriði
er lokið" eins og það var orðað.
Eins og fram hefur komið
hefur islenska þjóðin aldrei
verið spurð hvort hún vildi hafa
hér erlendan her eða ekki. Þann
30. mars 1949 gerast enn örlaga-
rikir atburðir, er Islendingum
er þröngvað inn i hernaðar-
bandalag. Þá var þjóðin heldur
ekki spurð. Siðan hefur her-
námsnetið verið æ fastar riðið,
möskvarnir verða æ smærri og
útgönguleiðir þrengri. Með þvi
að gera tsland að herstöð getur
svo farið, að við verðum að
bergja bikarinn i botn. Ef til
kjarnorkustyrjaldar kemur er
Island öruggt skotmark vegna
mikilvægis herstöðvarinnar i
Keflavik. Allur vopnabúnaður
er orðinn svo geigvænlegur, að
stuttan tima tekur að þurrka út
allt lif á jörðunni.
Þegar Bretar stigu hér á land
1940 höfðu tslendingar ekki séð
önnur vopn en rifla og hagla-
byssur, sem landsmenn notuðu
til veiða sér til búgdrýginda.
Vopn þau sem Bretar fluttu með
sér til „varnar” þjóðinni 1940
myndu nú reynast álika mátt-
laus og leikfangabyssur. En
vopn þau, sem Bandarikjamenn
hafa nú yfir að ráða geta tortimt
öllu mannkyni á örstuttum
tima, Ef vopn þessi eru geymd
hér, en ýmislegt bendir til að
svo sé, þarf ekki strið til að
leysa heljarmátt þeirra úr læð-
ingi. Aðeins smá mistök gætu
orðið þess valdandi, að islenska
þjóðin yrði kjarnorkuvopnum
að bráð i þakklætisskyni fyrir
„vernd" Breta 1940 og Banda-
rikjamanna frá 1941 og æ siðan.
Adgerdir 10. maí
Samtök herstöðvaandstæðinga
efna til aðgerða n.k. laugardag 10.
mai, i tilefni þess að þann dag eru
liðin 40 ár frá þvi að ísland var her-
numið af Bretum. Æ siðan hefur
þjóðin búið við við hernám i mis-
munandi gervi.
Megininntak þessara aðgerða
verða mótmæli gegn kjamorku-
vopnum hérlendis, hin geigvæn-
lega hætta sem skefjalaust vig-
búnaðarkapphlaup hefur leitt yfir
heiminn, og staða íslands i hugsan-
legum átökum.
Aðgerðirnar 10. mai hefjast með
fundi á Lækjartorgi klukkan 14
(tvö eftir hádegi), og verður dag-
skrá hans þessi:
1) Ávarp: Vilborg Harðardóttir,
blaðamaður.
2) Leikþáttur: Kjamorkuárás á
Keflavikurflugvöll. Höfundur
Þorsteinn Marelsson. Flytjendur:
Leikarar við Þjóðleikhúsið, undir
stjórn Baldvins Halldórssonar
3) Arni Hjartarson, jarð-
fræðingur.
4) Sönghópur Rauðsokka flytur
lög við ljóð eftir Þórarin Eldjárn,
Hjört Pálsson o.fl., á milli atriða.
Fundarstjóri á Lækjartorgi:
Andri ísaksson, prófessor.
Að loknum fundinum á Lækjar-
torgi verður gengið að sendiráði
Bandarikjanna við Laufásveg. Þar
mun formaður Miðnefndar her-
stöðvaandstæðinga flytja ávarp og
afhenda bandariska sendi-
herranum ályktun.
Reykjavik, 6. mai 1980
Miðnefnd
Samtaka herstöðvaandstæðinga
KJARNORKUARAS A
KEFLAVÍKURFLUGVÖLL
Stórbœtt útgáfumál
herstöðvaandstæðinga
Fallegt og eigulegt blað
Loksins er komin regla á út-
gáfumál herstöövaandstæðinga.
Búiö er að prenta fyrsta hefti
ársins 1980 af málgagninu —
Dagfara.
Blaðið er ekki aðeins stórfall-
egt, enda hönnuðinum Birni
Björnssyni margt til lista lagt,
heldur mun það koma út ná-
kvæmlega fjórum sinnum þetta
árið. Askrifendur geta treyst
þvi aö fá blaðiö, ef þeir eru rétt
skráöir hjá skrifstofunni, og
ekki siður ef þeir borga áskrift-
ina fljótt, fljótt.
Auðvitaö nægir ekki aö gefa út
fallegt og læsilegt blað, þaö
veröur einnig að vera áhuga-
vert. Likt og gert verður 1
öðrum tölublöðum þess árs,
fjallar fyrsta tölublaö Dagfara
um eitt ákveðið þema, eitt
höfuðviðfangsefni.
ísland og þriðja heims-
styrjöldin
Meginviðfangsefniö er hættan
sem herstöðvar á lslandi bjóða
heim, og afleiöingar kjarnorku-
árása á landiö ef til striðs kæmi.
„Ef til striðs kæmi”, er alls
ekkert fjarri lagi, helstu ráö-
gjafar Ronalds Reagan fyrrum
kúrekaleikara og núverandi for-
setaframbjóðanda I Bandarikj-
unum gera fastlega ráð fyrir að
til slikra átaka muni koma
innan fárra ára.
Dagfari fjallar um þetta
þema á 15 af 48 sföum blaösins.
En á öðrum slðum ritsins er
vlða komið við. Þar er að finna
tvö ljóð eftir Birgi Svan
Símonarson, smásögu eftir ólaf
Hauk Slmonarson, ljóð eftir
Þórarin Eldjárn, frásögu eftir
Vilborgu Dagbjartsdóttur, og
teikningu eftir Sigurð Orn
Brynjólfsson.
Hvar stendur Alþýðubanda-
lagiö i herstöövamálinu? Bragi
Guöbrandsson og Ólafur
Ragnar Grimsson reyna að
skýra afstöðu fiokksins fyrir
lesendum Dagfara. Jón Asgeir
Sigurösson skrifar fréttaskýr-
ingargrein um E1 Salvador,
birtar eru teiknimyndir eftir
Kúbumanninn Nuez, og Inga
Lára Baldvinsdóttir ræðir um
teiknimyndasögur.
En sjón er sögu rikari!
Borgið áskriftina strax
Málgagn andstæðinga her-
stööva og NATO-aöildar á sér
lengri sögu en Samtök her-
stöðvaandstæöinga. Dagfari var
einnig gefinn út af Samtökum
hernámsandstæðinga, sem
stofnuð voru á Þingvöllum áriö
1960. Finar Bragi skýrir frá að-
draganda Þingvallafundarins —
baráttunni fyrir og eftir 1960 — i
nýjasta hefti Dagfara.
Þessa dagana er veriö að bera
út eða póstleggja 1. tölublaö á
árinu 1980. Akveðið hefur verið
að gefa út alls fjögur tölublöö á
þessu ári. Voru gerðir samn-
ingar um kostnaö við alla útgáfu
þessara fjögurra tölublaöa,
þannigaö greitt veröur fyrir allt
kostnaðarveröiö strax þegar
fyrsta tölublað er komiö út.
Þetta þýöir að jáfnframt út-
sendingu fyrsta tölublaðsins
veröur innheimt áskriftargjald
fyrir allt áriö 1980, en það er
5.000 krónur. 1 Reykjavik
verður Dagfari borinn út og inn-
heimtur af herstöövaandstæð-
ingum sjálfum. Sama gildir um
nokkra stærri kaupstaöi utan
Reykjavikur. Eru áskrifendur
beðnir að bregöast vel við og
greiða áskriftina strax.
A landsbyggðinni verður
Dagfara dreift af póstþjónust-
unni.en jafnframt verða áskrif-
endum sendir giróseölar I sér-
stöku bréfi. Brýnt er að menn
-greiði giróseðlana sem allra
fyrst.
Framhald á bls. 13