Þjóðviljinn - 26.07.1980, Page 15

Þjóðviljinn - 26.07.1980, Page 15
HELGIN 26.-27. júli WÓÐVILJINN — SIÐA 15 Á þessu korti eru merkt í rauðum lit þau svæði þar sem jarðf ræði- legar líkur eru f yrir þv^að olía f innist. Hingað til hef ur oliuleitin verið áköfust við Persaflóa og í Bandaríkjunum, og þar eru flestar bor- holur. Alls hafa um 70.000 oliubrunnar verið boraðir og um 7000 bætast við á þessu ári. Þótt ýmis ný svæði (merkt með stjörnum) freisti manna, telja flestir sérfræðingar að helstu olíulindirnar séu þegar fundnar. Þaðséaðeinseftir aðfinna smærri lindir. Margt er á huldu um Sovétríkin sem olíuland. Sumir spá þar olíu- skorti innan skamms; aðrir telja að þar sé von á miklum olíuf undum. Olíuspárnar rætast ekki í raun og veru veit enginn hve mikið er af olíu í jörðu. ótal spár hafa verið settar saman og flestar hafa varað við þvi að olian verði búin eftir um það bil 30 ár. En það hefur orðið að endurskoða spárnar, og enn eru birgðirnar metnar til 30 ára ef svipuð nýting helst og nú er. Hingað til hafa spárn- ar reynst rangar vegna þess að nýjar oliulindir hafa fundist hraðar en sem svarar neysluaukn- / ingunni. Vissulega telja flestir sérfræð- ingar að nú þegar sé búið að finna bestu og auðugustu oliulindirnar. En þá kemur hækkandi verðlag til sögunnar og gerir það að verk- um, aö birgðir, sem menn áður vissu vel af en ekki borgaði sig að nýta, eru orönar nýtanlegar með hagnaöi. Til dæmis er vinnsla oliu úr oliusandi i Albertafylki i Kanada nú orðin hagstæð. Bandarikjamenn ætla að verja 100 miljöröum dollara i ýmsar svonefndar syncrude-áætlanir, sem miða að þvi að vinna oliu úr gifurlega stórum oliusand- spildum undir sléttunum i mið- vesturrikjunum. A Orinocosvæðinu i Venezúela eru einhverjar mestu oliulindir heims, en þar er svarta gullið I formi hnausjjykkrar hráoliu, sem likist einna helst malbiki, og hingað til hefur ekki verið talið hagkvæmt að nýta hana. Nú eru rannsóknir i fullum gangi og innan skamms verður tekið til við að vinna þessa ollu I stórum stil. I Sovétrikjunum vinna menn baki brotnu að þvi aö bæta bá tækni sem notuö er til að vinna oliu á freðmýrum Siberiu. Vetrarhörkunar þar og svo vatnselgur á sumrin gerir vinnsluna firna kostnaðrsama. Talið er að ekki liöi á löngu þar til það rándýr aðferð við að vinna oliu úr kolum veröi ábatasöm. OPEC, samtök oliurikja, hafa bannaö oliusölu til Suöur-Afriku og þvl hefur rikið lagt mikið fé I að bæta þær aðferðir sem fyrr voru þekktar við aö breyta kolum 1 oliu. Það hefur komið I ljós, að oliu má finna mjög víða við strendur meginlandannajhefur siðastliðinn áratugur verið timi mikilla bor- anna á landgrunninu. Nú eru 50 oliuturnar I notkun við strend- urnar og innan skamms verður fyrsti borturninn reistur I Is- hafinu Endurvinnsla Einna mestan áhuga hafa menn þó á gömlum oliulindum, sem búið var að fleyta rjómann af. I flestum tilvikum hefur hingaö til ekki verið hægt að finna nema Þegar verðið hækkar flnnast nýjar Tvo dollara ollufatiö. Þegar olian var enn svo ódýr voru nýttar lind- ir sem gátu sjálfar þrýst ollunni upp á yfirboröið eöa þá aö hægt var aö dæla henni upp meö ein- földum aöferöum. 70—80% oli- unnar var áfram I jöröinni. Tiu dollara fatiö. Hækkandi oliu- verö geröi torunnar oliulindir aröbærar. Oliukreppan 1973—74 ýtti mjög undir tækniþróun i oliuvinnslu á landgrunninu. Atján dollara fatiö. Hröö þróun borunar- og vinnslutækni; hægt er aö fara lengra frá landi og miklu dýpra en áöur. Senn er fariö aö vinna oliu á heimskautasvæö- um. 20-25% af þeirri oliu sem undir var á hverjum staö. Afgangurinn þrir fjóröu hlutar magnsins, liggja eftir, þvi að ekki hefur verið hægt að dæla upp úr þeim gleypu berglögum sem oliuna geyma. En um skeiö hafa oliufélögin reynt að nýta lindirnar betur með þvi að dæla niöur i þær reglulega vatni, gufu eöa gasi, og auka þar með nýtingarprósentuna upp i 30-40%. Nýjar aöferðir byggja á ýmis- konar efnaupplausnum sem eiga að gera það auöveldara að dæla upp oliunni. Sovéskir sérfræðingar vinna nú að þvi að nota öflugan rafstraum og segulsvið til aö gera það mögulegt að dæla upp 80-90% af þeirri oliu sem finnst i hverri lind. Ekofiskssvæðið út af Noregi, sem hefur verið I notkun i meira en 10 ár, er gott dæmi um hina nýju tækni. Gert var ráö fyrir að á þvi væru 670 miljónir málesta af hráolíu, og 'fyrstu útreikningar gerðu ráö fyrir þvi að hægt væri að ná upp alls um 145 miljónum smálesta. leiðir til að Með þvi að dæla niður vatni fást nú 70 miljónir smálesta i viðbót, en það svarar til þriggja ára oliu- notkunar Svia. Ef að menn hefðu frá byrjun beitt hinni nýju tækni, heföi enn verið hægt að auka vinnsluna um 70 miljónir tonna i viðbót. 30 ár eða 100? Fyrir siöustu olíuverðs- hækkanir gerðu flestir sérfræðingar ráð fyrir þvi að unnt væri að vinna um þaö bil 300 milj- arði tonna af oliu á jörðunni allri. En hin nýja tækni og nýjar efnahagslegar forsendur vinnsl- unnar hafa freistað margra til að tvöfalda eða jafnvel fjórfalda þessa spá. Með sömu reiknings- aðferð llöa ekki 30 ár þar til olian veröur upp urin heldur 60 eða 100. Þetta þýðir heldur ekki að olia verði horfin um það bil 2080. Eftir þvi sem gengur á olíuforðann og verðið hækkar munu menn um- gangast oliuna með meiri var- úð — kannski verður hún fyrst og fremst notuö i efnaiðnaði (byggt á DN) vinnu olíu 2ðJolLwijjrta^ Tuttugu og fimm dollara fatiö. Meö aöferöum sem þegar voru þekktar veröur þaö aröbært aö vinna olfu úr oliusandi og oliuleir. Umhverfisverndarmenn eru hinsvegar ekki hrifnir af þessari vinnslu. Þrjátiu dollara fatiö. Veröiö er oröiö svo hátt aö þaö borgar sig aö endurvinna gamlar oliulindir. Meöal annars meö þvi aö dæla of- an I þær vatni, gasi eöa gufu til aö kreista meiri oliu út úr jarölögun- um.

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.