Þjóðviljinn - 11.10.1980, Blaðsíða 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 11.-12. október 1980
Viðtal við
Karólínu
Eiríksdóttur
tónskáld
1 septeraber s.l. voru haldnir
Norrænir Músikdagar i Hel-
sinki. Þeir eru haldnir á tveggja
ára fresti, og skiftast Norftur-
iöndin fimm á aö vera gest-
gjafar þannig að dagarnir eru
haldnir á tiu ára fresti i hverju
landi. tsiendingar sáu um
Músíkdagana I þriðja sinn fyrir
fjórum árum og þóttist takast
með miklum ágætum. Þetta er
einn helsti kynningarvett-
vangur nýrrar tónlistar á
Norðurlöndum og þvf eftir tals-
með heiðursgestaland er ekkert
nýtt, t.d. var Kanada hjá okkur
fyrir fjórum árum, og Austur-
Þjóðverjar voru siðast f Svi-
þjóð. Þetta er eflaust tilraun til
að tengja Norðurlandatónlist
inni heimstónlistina, hvernig
sem það nú tekst.
SP: Þú hefur væntanlega
fengið inspirasjónir þarna. Ertu
þá ekki með eitthvað nýtt i
smiöum?
K: Jú, ég var svo heppin að fá
starfslaun til niu mánaða, svo
ég þarf ekki aö kenna i vetur og
sinni þá bara heimilinu og tón-
smiöunum. Ég er komin vel
áleiðis með verk fyrir einleiks-
fiölu, fyrir hana Guðnýju Guð-
mundsdóttir, og er jafnvel að
vona að hún geti leikið það á
tónleikum Músikhópsins um
miðjan nóvember. Það er
spennandi. Svo er ég með nýtt
hljómsveitarverk i huganum, og
er að vona að það verði að veru-
leika seinna i vetur. — Það er
alveg ótrúlegur munur að þurfa
ekki að skipta sér á milli tón-
smiða og kennslu og með
þennan niu mánaða styrk þykist
ég aldeilis fær i flestan sjó.
SP: Músikhópurinn, sem þú
nefndir i sambandi við fiðlu-
verkið, hvað er hann?
K: Hann er afskaplega laus-
Karólina: Það er alveg ótrúlegur munur að þurfa ekki að skipta sér milli tónsmfða og kennslu.
Ljósm. :gcL
fæðast ekki á hverjum degi
verðu að seilast að fá þar flutt
verk eftir sig. t Helsinki voru
flutt verk eftir fjögur fslensk
tónskáld: Atla Heimi Sveinsson,
Jón Asgeirsson, Karólinu Ei-
rfksdóttur og Pál P. Pálsson.
Við hittum Karólfnu að máli á
dögunum og þýfguöum hana
ögn um þetta og annað f leiðinni.
„Notes” heitir hljómsveitar-
verk Karólinu sem var flutt i
Helsinki, og við spyrjum hvað
það eigi að þýöa.
K:Nafniðmeinaröu? Þaðerá
ensku vegna þess að þetta var
samið sem meistrarprófsverk-
efni við háskólann i Michigan i
Bandarikjunum, þarsem ég var
fjögur ár við nám. Eg er alltaf i
vandræðum meö nöfn á það sem
ég geri, en þetta gæti samt lýst
sæmilega andanum i þessu,
semsé einfaldlega að þetta sé
athugun, tiiraun — með músik-
nótur. („notes of notes)”.
SP: Þetta er þá ekki músik
sem byggist á lagrænum eða
hljómrænum skýrskotunum? Út
frá hverju gengurðu þá?
K: Ja, ég get eiginlega illa
lýst þvi i orðum. Þessi músik
einsog önnur talar best fyrir sig
sjálf. En það er rétt, ég hugsa
ekki lagrænt beinlinis og ekki
„tematiskt” svo að endurtekn-
ingar á stef jum koma ekki fyrir
hjá mér. Ég reyni i upphafi að
gera mér grein fyrir ákveðnu
formi að visu, en framkvæmd
þess byggist fyrst og fremst á
sifellum, breytingum eða til-
brigðum efnisins, sem getur
verið röð tónbila, hljóðfalls eða
hljóðfæraskipunar — tón-
listar — . Ertu nokkuð nær?”
SP: Ég er það nú kannski
ekki, og þó virðist mér þú ekki
standa svo fjarri „serialist-
unum” svonefndu þó að vinnu-
brögðin séu kannski frjálsari,
ekki eins kreddubundin.
K: Mér finnst ég heldur ekki
vera bundið neinni aðferð eða
stefnu og ekki skulda neinum
neitt þó ég hafi vissulega lært af
mörgum.
SP: Hvernig gekk annars i
Helsinki, hvernig var t.d. verkið
þitt flutt og hvernig var þvi
tekið?
K: Það var sæmilega flutt, en
það var betur leikið hér i
Reykjavik á sinfóniutónleikum i
fyrra. Það er svosem ekkert
fallegt að vera að kvarta yfir
svonalöguðu, en það er stað-
reynd að flutningur verka er
sjaldnast eða aldrei fullkominn,
og sist á svona hátiðum. Það eru
svo mörg ný verk á dagsskránni
og æfingatiminn er takmark-
aður. En miðað við aðstæður
heppnaðist þetta ljómandi vel.
SP: Er þá eitthvað gagn i
svona músikdögum, ef búast má
við að verkin séu þar meira og
minna rangtúlkuð?
K: Rangtúlkuð er nú kannski
einum of mikið sagt, en það
gefur auga leið að 30-40 ný verk
á einni viku fá trauðla nema
hálfa meðferð hvorki hjá flytj-
endum né áheyrendum. Hins-
vegar er gifurlega gott og lær-
dómsrikt fyrir okkur tónskáldin
að sækja þetta og kynnast ólik-
um viðhorfum, jjvi hvert land
hefur sin sérkenni og tilbreytnin
er ótrúlega mikil á ekki stærra
svæði en Norðurlöndin eru.
Annars var þarna lika músik frá
landi utan Norðurlanda, Bret-
landi, sem var heiðursgestur að
þessu sinni, og það var
skemmtilegt að heyra hvaö tón-
skáldin þar hafa að segja. Það
var eitthvað allt annað en
Norðurlandasöngurinn,])ó ég sé
alls ekki að segja að það hafi
verið eitthvað betra eða merki-
legra. En Bretar tefldu þarna
fram sinum bestu mönnum, t.d.
Maxwell Davis og Birthwistle,
sem var mikill fengur i. Þetta
leg samtök, og varla hægt að
kalla hann samtök, frekar
kunningjahóp, sem hefur áhuga
fyrir að koma verkum sinum og
annara á framfæri eftir þvi sem
efni og ástæður leyfa. A þessum
tónleikum i nóvember verða tvö
elektrónisk verk, eftir Þorstein
Hauksson og Snorra Birgisson,
kammerverk eftir Askel Más-
son og liklega fiðluverkið mitt.
Við höfðum tónleika i fyrra sem
gáfust bara vel, og vonum þvi
að þetta geti haldið eitthvað
áfram. Hinsvegar höfum við
ekki áhuga að koma upp
„seriu” af tónleikum, ekki eins
óg er a.m.k. þvi að það gæti leitt
til að farið væri að halda tón-
leikana tónleikanna vegna og án
þess að til þess væri knýjandi
nauðsyn. Við viljum semsé biða
og vita vissu okkar að við höfum
eitthvað i pokahorninu sem við
getum staðið við. Ný verk fæð-
ast heldur ekki á hverjum degi.
„Hausthljóð í
sinfóníunni”
Fyrstu almennu tónleikar
Sinfóniuhljömsveitar tslands á
þessuhausti voru i Háskólabíói
i fyrrakvöld. Heldur voru þeir
nú daufir. Auðvitað er stórkost-
legt að fá að heyra Blöndal
Bengtson, jafnvel I D dúr kon-
sert Haydns, þvi hann er lista-
maður sem á einna greiðastan
aðgang að hjartanu. En hljóm-
sveitin var einfaldlega ekki
nógu lifleg til að styðja hann til
mikillar sköpunar þetta kvöld,
hvort sem um má kenna vetrar-
kviða eða einhverju þaðan af
verra'.
Spyr sá sem ekki veit.
Við stjórnvölinn var nýráðinn
„sjeffi” Jean-Pierre Jacquillat,
og komst hann þokkalega frá
fyrsta verkefninu, Sinfóniu eftir
J. C. Bach. En I lokaverkinu
brást honum algjörlega að
vekja upp lýriska angurværð og
stórmannlegan baráttuhug,
sem maður tengir ósjálfrátt i 2.
sinfóniu Brahms. Eiginlega
skilur þessi flutningur fátt eftir
nema vangaveltur um það sem
Ravel sagði einu sinni:
Brahms? Svoleiðis valsa leikum
við ekki i Paris.
Það er annars fróðlegt að
skoða efnisskrá Sinfóniuhljóm-
sveitar Islands fyrir komandi
vetur. Ekkisfst ef mannskapur-
inn sem skipar svokallaða verk-
efnavalsnefnd er tekinn með i
reikninginn. I nefndinni eru
þjóðkunma r manneskjur sem
þekktar eru aö góðu einu, svo
nöfn þeirra ættu að vera bestu
fáanleg meömæli: Guöný Guð-
mundsdóttir, konsertmeistari,
Jón Sen, varakonsertmeistari,
Páll P. Pálsson, aöstoðarhljóm-
sveitarstjóri og tónskáld, Lárus
Sveinsson, trompetleikari, Guð-
mundur Jónsson, söngvari og
framkvæmdastjóri og Siguröur
Björnsson, sem er lika fram-
kvæmdastjóri og söngvari.
Tveim siðastnefndu, sem vissu-
Auðvitað er stórkostlegt að fd að
heyra Blöndai Bengtson, jafnvel
i D-diir konsert Haydns.
lega eru bæði góöir söngvarar
og framkvæmdastjórar, má ef-
laust þakka hvað mikið er af
óperumúsik á þessariefnisskrá.
Þar eru kunngeröar tvær stórar
óperur ( (I konsertformi) seinna
i vetur, Fidelio og Othello.
Framkvæmdastjórarnir eru
væntanlega sjálfkjörnir þar i
hlutverk, þd eflaust eigi þeir
óhægtum vik, sökum anna. Þeir
hafa kannski lika stungið upp á
Vinarkvöldi (eru það Strauss og
Lehar?) með einsöngvara frá
Volksoper i Vin og ööru
„kvöldi” meö atriðum úr
ameriskum söngleikjum. Þaö
eru aðeins tveir islenskir ein-
leikrar kynntir á skránni,
Guðný Guðmundsdóttir, sem á
að leika fiðlukonserta eftir Her-
bert Agústsson (annað tveggja
nýrra Islenskra verka) og
Sibeilius, og Lárus Sveinsson,
sem verður með trompetkon-
sertinn eftir Haydn. Ekki veit ég
hvað eru margir i einleikara-
félaginu (FIT), þeir skipta alla-
vega tugum, en þessir lágu auð-
vitaö beinast við.
Það er vissulega ánægjulegt,
aö von skuli á nýjum fiðlukon-
sert eftir Herbert Ágústsson,
sem lengi hefur verið einn af
traustustu starfsmönnum
hljómsveitarinnar, eða allt frá
þvi að hann flutti hingað til
landsins og var ráðinn fyrsti
hornisti, um eða uppúr 1950. Þaö
er lika gaman aö sjá að Páll P.
Pálsson ætlar að stjórna eftir
sig nýju verki, á tónleikum i
janúar, þvi hann hefur alltaf
haldið vel á sinu. Þessi tvö
islensku tónskáld frá Austurriki
eiga fátt skilið nema kærar
þakkir fyrir velunnin störf i
þágu islenskrar tónlistar osfrv.
osfrv. En hvað er Jón Sen aö
gera i nefndinni? Jú, eflaust er
hann meö til að tryggja aö gætt
sé fyllsta hlutleysis og að eigin-
hagsmunir fái hvergi að ráöa.
Bengtson
og Blyme
selló og píanó
í Norræna-
húsinu í dag
Tveir af fremstu hljóöfæra-
snillingum Danaveldis gista
Reykjavik þessa dagana. Þeir
eru Erling Blöndal Bengtson
sellóleikari, sem við lslendingar
köllum gjarnan hálflanda, og
Anker Blyme pianóleikari.
Þeir hafa báðir látiö heyra i sér,
svo um munar, Erling á
sinfóniutónleikum og Blyme á
einleikstónleikum I Norræna
Húsinu.
1 dag kl. hálf fimm munu þeir
svo leika saman sitthvað
fallegt, i Norræna Húsinu, og
samanstendur efnisskráin af
Beethoven, Mendelsohn og
Hermann Koppel. Sá siðast-
nefndi er eitt af þekktari tón-
skáldum Danmerkur af eldri
kynslóðinni og hefur samið fleiri
eneitt verk fyrir Bengtson, m.a.
selló konsert, sem var fluttur
hér á Norrænum Músikdögum
1954.