Þjóðviljinn - 28.03.1981, Page 6

6S1ÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 28.-29. mars 1981
UOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
titgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eióur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Ólafsson.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friðriksson.
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlöðversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.
íþróttafréttamaður: Ingólfur Hannesson.
Þingfréttaritari: Þorsteinn Magnússon.
útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guörún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiðsla: Kristin Pétursdóttir, Bára Siguröardóttir.
Slmavarsia: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Sfðumúla 6,
Reykjavfk, sími 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
ritstjornargrcin
Vaskleg vörn
• Þjóðviljinn birti i gær töluröð byggða á upplýsingum
Þjóðhagsstofnunar um þróun kaupmáttar ráðstöfunar-
tekna heimilanna annars vegar, og þróun viðskiptakjara
okkar i utanrikisviðskiptum hins vegar á árunum 1977-
1981. Þetta voru fróðlegar upplýsingar. Við verðum þó að
biðja lesendur velvirðingar á þviað i þessum tölum var ein
villa.
• Þjóðhagsstofnun hafði ibyrjun þessa árs gert ráð fyrir
þvi að kaupmáttur ráðstöfunartekna á mann hefði lækkað
um 5% á siðasta ári, og við þetta var miðað i okkar
uppsetningu. í þeim gögnum frá Þjóðhagsstofnun, sem
fylgja þeirri fjárfestingar- og lánsfjáráætlun sem lögð var
fram á Alþingi nú i vikunni,koma hins vegar fram nýjustu
upplýsingar stofnunarinnar, sem eru þær að ráðstöfunar-
tekjur á mann hafi ekki lækkað um 5% á siðasta ári, heldur
um 3%. Og þetta stig ráðstöfunartekna, þeirra tekna sem
heimilin halda eftir þegar allir skattar hafa verið greiddir.
telur Þjóðhagsstofnun að muni haldast óbreytt á árinu
1981, eins og nú horfir. Litum svo á samanburðinn:
• Árið 1977 var siðasta heila árið sem rikisstjórn Geirs
Hallgrimssonar fór með völd. A þvi ári voru gerðir kjara-
samningar, sem styrktu mjög kaupmátt launa á siðara
hluta ársins.
• Þjóðhagsstofnun telur að nú i ár verði viðskiptakjör
okkar út á við nær 15% lakari en þau voru árið 1977, en
' spáir þvi engu að siður, að kaupmáttur ráðstöfunartekna
heimilanna verði 7-8% meiri en hann var á árinu 1977.
• Þessi smanburður segir sitthvað um breytilegt stjórn-
arfar.
• Enn ljósari verður þó myndin ef árið 1976 er borið
saman við árið i ár.
• Þjóðhagsstofnun telur að viðskiptakjör i utanrikisvið-
skiptum okkar verði 7-8% lakari i ár en þau voru á árinu
1976. Samt er það dómur hagfræðinga stofnunarinnar að
eins og nú horfir megi vænta þess að kaupmáttur ráðstöf-
unartekna heimilinna verði i ár nær 21% meiri en hann var
fvrir fimm árum, á árinu 1976.
• Hér er sannarlega ærinn munur á. Og þessi saman-
burður sýnir reyndar svo glöggt sem verða má, að
kaupmáttur ráðstöfunartekna almennings er nú um 20%
hærri en búast hefði mátt við samkvæmt fyrri reynslu, ef
hægri öflin hefðu verið einráð i stjórnarráðinu siðustu árin.
úr aimanakínu
Það hefur trúlega farið fram
hjá fáum sá mikli ágreiningur
sem risinn er I borgarstjórn
vegna skipulags framtiðar-
byggðar i Reykjavik. Það er ekki
aðeins eitt eða tvennt sem
borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins finna nýja skipulag-
inu til foráttu heldur bókstaflega
allt. Þegar þeir eru svo spurðir
hvað þeir vilji gera i staðinn
kemur i ljós að þeir vilja halda sig
við úrelt, óframkvæmanlegt og
rokdýrt skipulag sem þeir létu
vinna fyrir þremur árum.
Allan þann tima sem núverandi
meirihluti i borgarstjórn hefur
starfað hefur ihaldið tönnlast á
aðgerðaleysi hans i skipulagsmál-
um. Söngur hans um lóðaskort og
fyrirhyggjuleysi hefur verið uppí-
staðan i öliu málflutningi Sjálf-
stæðisflokksins og svo hefur
skattpiningarlagið verið leikið
undir. Þessi samræmdi kór fær að
sjálfsögðu inni i Mogga, sem að
öðru leyti lætur sig borgarmálin
litlu skipta og hefur t.d. ekki séð
ástæðu til að skýra 'frá þvi einu
orði i fréttum að það sem af er
kjörtimabilinu hafa ein átta dag-
vistarheimili tekið til starfa.
Hvað sem segja mátti um Sjálf-
stæðisflokkinn i meirihluta.
verður ekki sagt að hann hafi
staðið sig vel i minnihluta og mál-
efnafátæktin hefur verið þá alveg
lifandi að drepa. Manni hefur
stundum orðið á að hugsa hvar
þeir eiginlega væru staddir ef
þeir hefðu ekki hana Sjöfn. En
nóg um það.
Ég veit satt best að segja ekki
hversu oft ég er búin að hlusta á
samræmdan ræðufiutning þeirra
um skipulagsmálin og langar að-
eins til þess að rifja upp hvernig
þeir sjdlfir skildu við þann mála-
flokk einkum hvað varðar ný
byggingasvæði og benda á i
hverju tillögur þeirra um gamla
skipulagið eru fólgnar.

DQoddd
□ Ddodo
dodddd
DODODD
QOD DQo
Odoood
DDQQOo
dqddqo
□QQDoa
□qqoqd
□ QDQdd
Doqodd
vitað ein leið opin til þess að gera
skipulagið að veruleika, — sú að
taka landið eignarnámi. Þó það
virðist fáránleg tilhugsun að biðja
rikið vinsamlegast að leyfa borg-
inni að taka land rikisins eignar-
námi er ekki loku- fyrir það
skotið að alþingi hefði fallist á
slikt en eftir hve langan tima?
En það var ekki aðeins að nýju
byggingasvæðunum hafði verið
ætlaður staður á landi sem ekki
var tiltækt heldur kom i ljós að
skipulagið var i heild reist á
sandi. Það miðaðist m.a. við að
Reykvikingum myndi fjölga um
tugi þúsunda fram til aldamóta
en nýjar mannfjöldaspár sýndu
óverulega eða enga aukningu á
sama tima. Og fleira kom til.
Óhætt virtist að létta vatnsvernd
af stórum svæðum, m.a. við
Rauðavatn og að öllu þessu
samanlögðu var ákveðið fyrir
einu ári að endurskoða hugmynd-
ir um framtiðarbyggð borg-
arinnar.
I maimánuði voru fjórir val-
kostir lagðir fram. öllum var
þeim sameiginlegt að gera ráð
fyrir að fyrst skyldi byggt i Selási
og á Artúnsholti og áður en gert
var upp á milli þeirra var sam-
þykkt i borgarstjórn að hefja
undirbúning að deiliskipulagi á
þessum svæðum tveimur.
Sá valkostur sem skipulags-
nefnd hefur nú samþykkt — að
býggja umhverfis Rauðavatn i
beinu framhaldi af Arbæjar-
hverfinu og Breiðholtinu er ólikt
betri en hinn: að byggja ails ekki
neitt á komandi árum. Um það
Valkostur Oialdslns
• Þessar beinhörðu staðreyndir er hollt fyrir menn að
hafa i huga i öllu þvi moldviðri, sem stjórnarandstaðan
reynir að þyrla upp um kaupgjaldsmálin.
• Töluraðirnar frá 1976 lita svona út-.
Viðskiptakjör Kaupmáttur ráðstöfunar-
tekna á mann:
1976 100.0..............................................100.0
1977 108.4..............................................112.5
1978 108.4..............................................121.5
1979 97.2...............................................124.5
1980 93.8..............................................120-8
1981 92.4...............................................120.8
• Þetta eru tölur Þjóðhagsstofnunar, og getur hver og
einn dregið sinar pólitísku ályktanir af þeim. Það sýnist
ekki erfitt verk.
• í rikisstjórn Ólafs Jóhannessonar hinni siðari krafð-
ist Alþýðuflokkurinn þess frá upphafi til loka, að i heilt ár
yrðu aldrei greiddar hærri verðbætur á laun en 4% i upp-
hafihversverðbótatimabils hvað sem verðlagshækkunum
liði. Þessi krafa Alþýðuflokksins var i fullu samræmi við
ákvæði kaupránslaga stjórnar Geirs Hallgrimssonar frá
febrúar 1978, en þau lög náðu aldrei að standa óbreytt
nema i þrjá mánuði vegna kosningaskjálfta og siðan falls
þeirrar rikisstjórnar i júni 1978.
• Kröfu Alþýðuflokksins var siðan algerlega hafnað af
Alþýðubandalaginu og náði hún aldrei fram að ganga.
• Með „leiftursókninni” fyrir kosningarnar 1979 boðaði
svo Sjálfstæðisflokkurinn þá stefnu að banna með lögum
allar verðbætur á laun. Þeirri stefnu höfnuðu kjósendur i
kosningunum.
• Menn mættu gjarnan velta þvi fyrir sér, hvernig
launamálin stæðu nú, ef „viðreisnardraumurinn” hefði
Eins og fiestum mun ljóst þarf
að vinna skipulag nýrra bygg-
ingasvæða með miklum og góðum
fyrirvara og þó ákveðið sé að taka
eitthvert svæði undir byggingar
líöur langur timi þar til búið er að
ganga frá hönnun svæðisins og
gera þaö byggingarhæft. A þeirri
löngu leið þarf llka að mörgu að
hyggja. Þegar vinstri meirihlut-
inn komst á I sumarbyrjun 1978 lá
ekki mikið eftir Sjalfstæðisflokk-
inn I þessum efnum fremur en
öðrum. Þar var ekki fyrirhyggj-
unni fyrir að fara. Orlitil svæði I
Breiðholti og eitthvað á Eiðs-
granda var enn óbyggt en þó til-
tölulega langt á veg komiö varö-
andi allan undirbúning. Þaö sem
slðan átti að taka við skv. sam-
þykktum borgarstjórnar var
byggöi í Keldnalandi, — landi
sem Háskóli íslands á og rlkið var
alls ekki tilbúiö aö sleppa.
Þétting byggðar var svar
meirihlutans i þessu óíremdar-
ástandi, — þó ekki einvörðungu
vegna þess að engin bygginga-
svæði lágu á lausu, heldur vegna
hins fyrst og fremst að það var
hagkvæm byggðaþróun og
stefnumörkun hjá meirihlut-
anum. Um réttmæti þeirrar
stefnu efast fáir nú, enda hefur
ekki orðið ágreiningur eða deilur
nema um lltinn hluta svonefndra
þéttingarsvæða.
Jafnframt þvi sem þéttingar-
svæðin voru skipulögð var byrjað
að huga að framtlðar-
býggð, — landi sem borgin gæti
byggst upp á um ókomna tlð. Til-
tölulega nýtt skipulag lá
fyrir, — frá 1977, og samkvæmt
þvi átti aö byrja að byggja I
Keldnalandi við Grafarvog. Þeg-
ar það skipulagvartil afgreiðslu I
borgarstjórn á sinum tima var
ekki minnst á það einu orði að það
væri ekki framkvæmanlegt og
þáverandi meirihluti þagði vand-
lega yfir þvi að Keldur væru ekki
falar undir byggingar. Að þvi
komst núverandi meirihluti fyrst
eftir kosningar þegar hann ætlaði
að fara að framkvæmá skipu-
lagið. Þá fyrst urðu hörð mótmæli
Keldnamanna að umræðuefni i
borgarstjórn og I ljós kom að
árum saman hafði staðið i þófi
um landið.
Meirihlutinn fór strax að leita
nýrra leiða til lausnar þessari
deilu. Samningaviðræður komust
aftur á, en uppúr þeim hafði slitn-
að með litlum kærleikum i tið
ihaldsins; kannað var hversu
stórt landsvæði þyrfti að vera
fritt umhverfis tilraunastöðina
vegna hugsanlegrar smithættu,
framtiðaráform Keldnamanna
voru athuguð og svipast var um
eftir nýju landsvæði sem flytja
mætti stofnunina á. Allt kom fyrir
ekki, — skipulag ihaldsins og
óskir Keldnamanna voru engan
veginn samræmanleg. Það þarf
vart að taka framaðallan þennan
timaglumdiviö söngurinn um að-
geröaleysi meirihlutans i skipu-
lagsmálum og skammir yfir þvi
að ekki var farið að byggja á
svæðinu.
Þegar samningaleiðin hafði
verið reynd til þrautar var auð-
Álfheiður
IngadóttirjL
skrifar
eru flestir aðrir en ihaldið sam-
mála en valkostur þeirra: að
halda i gamla skipulagið og
byggja á Keldum þýðir einfald-
lega ekki neitt annað.
Afmörkun Keldnalands á nýja
skipulaginu er gerð i fullu sam-
komulagi við forsvarsmenn
Keldna.
Hins vegarer margt ófrágengið
I skipulaginu eins og það nú liggur
fyrir og fyrirvarar hafa verið
gerðir um nánari útfærslu þess,
m.a. varðandi golfvöllinn, að-
stöðu Fáksmanna i Selási, af-
mörkun Arbæjarsafns og tvö
svæði á Bæjarhálsi sem sýnd eru
sem atvinnulóöir. Þessir fyrir-
varar hafa komið fram hjá meiri-
hluta skipulagsnefndar og um-
hverfismálaráðs og hér er um að
ræöaatriði sem snerta fjölmarga
borgarbúa og skipta þá miklu
máli. Hins vegar er ekkert sem
bendir til þess að ekki megi leysa
þessi atriði svo allir megi vel við
uha og aö þvi er nú unnið.
Afstaða Sjálfstæðisflokksins er
hins vegar allt annars eðlis en
gagnrýni og hagsmunir ibúa i
Arbæ og hestamanna svo eitthvaö
sé nefnt. Þeir hafa verið kjrönir i
borgarstjórn til þess að samræma
hagsmuni þegar þeir rekast á og
höggva á hnúta með pólitiskum
ákvöröunum. Þeim ber skylda til
þess sem slikum að leggja fram
raunhæfa valkosti þegar þeir
hafna i heild tillögu um skipulag
nýrra byggingasvæða. Það hafa
þeir hins vegar ekki gert og er
það I samræmi viö öll þeirra verk
i minnihluta I borgarstjórn
Reykjavikur. Þeirra eina svar er
úrelt, óframkvæmanlegt og fok-
dýrt skipulag þ.e. engar
byggingaframkvæmdir á
komandi árum. Svo tala þessir
herramenn um fyrirhyggjuleysi.