Þjóðviljinn - 16.04.1981, Blaðsíða 10

10 StÐA — ÞJÓÐVILJINN. Fimmtudagur 16. april 1981.
Fimmtudagur 16. aprll 1981. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11
Það var kannski ekki nema von
að gripið væri til sameiningar-
táknsins: allir fréttaskýrendur
voru að velta fyrir sér, hvort
Júgóslavia, sem er sambandsriki
lýðvelda, sem mjög eru misjafn-
lega á sig komin i rikidæmi, sam-
riki margra þjóða, gæti staðið
eftir að gamli maðurinn væri
dauður. Efnahagserfiðleikar voru
talsverðir, nýbúið að fella dinar-
inn um 30%, og Sovétmenn voru
sagðir hafa áhuga á að koma litla
fingri eða meir inn á milli
samheldni landsmanna.
Jón pantar vlsu
Nema hvað: i Portoroz
heyrðum við kvölds og morgna
þjóðlegan slagara undir
geðþekku lagi, sem endaöi á þvi,
að landið var ákallað með nokk-
urri lyftingu i tóni: Júgóslavijo,
Júgoslavijo! Nú bar svo við að i
hópi tslendinga, sem þarna voru
Stutt eriþokkalega,gamIa smábæi.
að hvila sig með Útsýn, reis upp
einn Jón og tók að sér að vera
hrókur fagnaðar — þið kannist við
þetta: slikir menn vekjast upp á
öllum ferðalögum og stýra dansi
og söng og fleiru (Gengur þaö
allt vel, nema ef svo illa vill til að
tveir risa upp i einu). Nema
ferðabróöir Jón kemur að máli
við undirritaðan og skorar á hann
i nafni félagsandans, að búin sé til
islensk visa viö lagið júgóslavn-
eska, svo að mannskapurinn geti
sungið i rútubilum sér til hóp-
eflis. Varö þá þetta til:
Júgósiavia brosir sæ! viðsól
syni friða og dætur landiðól
samt þau kyrja mædd með
krepputón:
Dauður er Titó og dapurt
Iheimi
dinarinn fallinn og Rússr
á sveimi.
En bráðum kemur Jón
Bráðum kemur Jón...
Annars sit ég heima
Er nú skemmst frá þvi að
segja, að Portoroz reyndist
ferðalangi hið besta pláss. Þetta
er litill orlofsbær og þokkaiegur,
hótel risa þar i röðum skammt frá
sjónum og orlofsheimili, og er
stutt að fara allra nauðsynlegra
erinda. Vin, mineralvatn, ávextir
og sólarhattar fást i kaupfélag-
inu. I miðju plássi er rútubilastöð
fyrir þá sem hafa æðiber i rassin-
um og vilja fara i innkaupaferð til
stærri bæja eða til Trieste, sem er
Italiumegin. Hjá rútustöðinni er
kapella, sem hefur verið holað
niður á milli tveggja búða.
Skammt þar frá var útibió.
Verðlag var mjög hentugt Islend-
ingi. Sólskin eins og hver vildi
hafa. Sjórinn þarna i Portoroz var
mjög notalegur. Hálfur dauður
smokkfiskur, bananahýði og tvær
sigarettur sem siglingasnápar
höföu hent fyrir borð. Verra gat
það veriö, sagði lrinn. Ég hafði
lesið áður en ég fór suður hroll-
vekjuum Adriahafið i Spiegel, en
þegar til kom fannst mér ekki
ástæða til að trúa henni, ekki fyrir
þennan part Istriuskagans þar
sem Portoroz er. Má vera að um
þá bjartsýni hafi mestu ráðið sú
nauösyn sem segir: annað hvort
fer ég i sjóinn eða ég sit heima.
Letin ljúfa
Stundum er eins og lslendingar
skammist sin fyrir sólarströnd.
Kannski vegna þess að þar hægir
timinn á sér og hvislar þér i eyra :
lifi letin ljúfa. Og arfur Bjarts i
Sumarhúsum, sem situr
einhversstaðar i sálarkirnunni,
hann mótmælir á sinn hátt:
Maður á að halda áfram að gera
eitthvað. Nema hvað: innan tiðar
er Bjartur sofnaður, enda ekki
vanur miklum hita. Og letinginn
tekur við ýmiskonar smátiðind-
um inn um hálflokuð augun og
eyrun. Tvö meistaraverk i konu-
liki til vinstri við flekann þinn
hafa fengið félagsskap og æfa-
gamall leikur er byrjaður og
skilst ofurvel þótt hann fari fram
á slovensku. Jón er kominn og
býöur upp á bjór. Úti á vikinni
fljúga spengilegir unglingar á
seglskiðum. Vinsamleg hjón
roskin hafa gert þig óveröskuldað
að trúnaðarmanni sinum: þau
hafa nú loksins sigrast á áfengis-
vanda hennar. Hvernig getur
þessi serbneska stúlka undir
sólhlifinni grúft sig yfir Bræðurna
Karamzaof annan daginn i röð og
látiðeins og hún viti ekki af þeirri
indælu spennu sem hún hefur
magnað i kringum sig? Lúsugur
hundur velti sér i skrælnuðu
grasi. Feiti maöurinn danski hélt
Þegar komið var yfir landamæri ítaliu og
Júgóslaviu varð mér litið út um gluggann á bilnum
og upp i fjallshlið. Þar hafði nafn Titos marskálks
verið letrað stórum stöfum, en sá aldni garpur var
þá nýlátinn — mér var sagt, að áletrunin væri ný;
það var eins og ráðamenn i landinu vildu nota nafn
marsskálksins til að galdra burt óheillavænleg af-
skipti að utan. Seinna sá ég þetta svo staðfest i
bókaflaumi og spánnýjum plötum með músik til
heiðurs Titó.
áfram að sötra kókið sitt og biða
eftir þvi að einhver nennti að
tefla við hann damm.
Ef þú horfir lengi út i himin-
blámann og hafblámann þá
streymir fram sú friðsæld sem
aðgangsharðir sölustjórar hug-
ræktarkerfanna auglýsa af mikl-
um móð.
Samtal
Þú ætlar ekki á kvennafar
drengur? sagði spánnýr kunningi,
hnellinn Slóveni, sem var i orlofs-
húsi uppi i hliðinni.
Mælirðu með þvi? spurði ég.
Já, þaðer allt hægt, sagði hann.
Þér væri nær að hugsa um
alvörumál, sagði ég. Titó farinn,
og allra veðra von.
Uss sagði hann, kerfið gengur,
bara ef við höfum vit á að halda
saman (Titó skildi eftir sig
merkilegt stjórnkerfi, þar sem
vald það sem hann fór með
gengur i hring á milli fulltrúa
einstakra þjóða Júgóslaviu).
Slóveninn var eins og margir
Júgóslavar: hann bar sig saman
við grannana i öðrum
Austur-Evrópurikjum og þóttist
vel staddur. Maður getur komið
og farið allt með júgóslavneskan
passa, sagði hann. Og það er
margt skynsamegt sem gert er
hérna. Þessi hressingardvöl min
er ódýr, það gerir orlofskerfið.
Fyrirtækin gera lika mikið af þvi
að byggja yfir sitt fólk með
góðum kjörum. Það er nóg af
allskonar matvöru i búðunum.
Það er að visu nóg af vörgum allt
i kring. Búlgarar vilja helst
krækja sér i Makedóniu og Alban-
ir hafa augastað á Kosovo (svo
nefnist sjálfstjórnarsvæði i
Serbiu þar sem mikið er um
Albani). Og Rússar biða bara eft-
ir að eitthvað fari úrskeiðis hjá
okkur. En ég held þetta bjargist;
ég held við munum standa okkur.
Það er að sumu leyti kostur að
við búum við einsflokks kerfi,
sagði hannlika, þá erumeiri likur
á, að hægt sé að setja niður deilur
sem gætu orðið háskalegar sjálfri
samloðun rikisins. En ég er ekki
að segja að ég sé ánægður með
alla hluti. Mér finnst launastiginn
of brattur. Og mér finnst for-
stjóraveldið of mikið.
Töfrafjallið
En þetta var annars ekki
pólitiskur upplýsingaleiðangur,
þótt það sé auðvitað meira en
nauðsynlegt að fara i sérstaka
forvitnisferð einmitt til
Júgóslaviu, sem hefur sérstöðu
um margt og hlýtur að vera
forvitnileg sósialistum. Þetta
var, sem fyrr segir, letiferð. En
það siast alltaf eitthvað inn i
mann af sögu og samtiö. Asamt
með fegurð i fjöllum og skógum
og lika i gömlum fiskibæ eins og
Piran, sem er örstutt frá Porto-
roz, og er upphaflega partur af
sjóveldi Feneyinga, eins og svo
margt annað á ströndinni. Það er
lika hægt að fara upp til Bled, eða
skjótast i rútu til Ljúblana, sem
er mjög geðsleg höfuðborg sam-
bandslýðveldisins Slóveniu. Og
jafnvel þeim sem telur skynsam-
legast aö hreyfa sig hvergi, hon-
um mun erfitt að standast þá
freistingu að stinga sér ofan i
kalkhellana frægu i Postojna þar
sem tíminn og vatniö hafa i tvær
miljónir ára togað tröllakerti nið-
ur úr klettamyrkrinu og hlaðið
ótrúlegar höggmyndir upp af
hellnagólfi. Flóðlýsing þessara
furðulegu salarkynna og svo
ferðamannahalarófurnar gátu
ekki truflaö þann áfenga grun, að
hér værir þú kominn rakleitt inn
að rótum töfrafjallsins, þar sem
ótti, undrun og forvitni geta af sér
þjóðsöguna.
— áb.
ÞAÐ HEFUR ÖRUGGLEGA EKKIFARIÐ FRAMHJÁ NEINUM SEM ÆTLAR AÐ FERÐAST í SUMAR AÐ ÚRVAL BÝÐUR AÐEINS ÞAÐ BEZTA
AÐEINS ÞAÐ BESTA - ÍBÚÐAGISTING Á SJÁLFRI MAGALUF-STRÖNDINNI
ÚRVALS-feröir eru oft á tíðum uppseldar fram í tímann, er því viðskipta-
vinum ráðlagt að panta eins snemma og mögulegt er, þannig að tryggt sé
að þeir geti ferðast þegar þeim hentar og notið bestu gistingar sem völ er á.
f3*ikWÍjre ÆSi
Tíí Vji Ma&S
'W’
ÞAÐ ER STAÐURINN!
Komdu með til
URVAL
SÍMI26900
1 / 2 / 3 VIKUR -15. APR. - 2. MAÍ - 26. MAI - 2. JÚN. - 16. JÚN. - 23. JÚN. - 7. JÚL. -14. JÚL. - 28. JÚL. - 4. ÁGÚ. -18. ÁGÚ. - 25. ÁGÚ. - 8. SEP. - 15. SEP. - 29. SEP.
/e~e-e-g
3. APRIL 1981
BIÐLISTI
BIÐLISTI
10SÆTILAUS
FULLBÓKAÐ
FULLBÓKAÐ
LAUS SÆTI
LAUS SÆTI
LAUS SÆTI
FA SÆTI LAUS
l
BIÐLISTI
FULLBÓKAÐ
ETI
15 SÆTI LAUS
LAUS SÆTI
LAUS SÆTI
LAU^ SÆTI