Þjóðviljinn - 16.04.1981, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 16. aprll 1981. ÞJOÐVILJINN — SIÐA 13
nlmsloft og i Granada. Ef til vill
er þaö vitneskjan um sögufrægö
Granada sem veldur, þó er ég
frekar á þvi aö borgin búi yfir
þeim töfrum, sem aörar borgir
búa ekki yfir.
Fjöllum girt við frjósama
sléttu
Borgarstæöi Granada er glæsi-
legt. Borgin stendur viö rætur
hæsta fjallgarös Spánar Sierra
Nevada, sem þýöir Snjófjöll.
Fjallgaröurinn umlykur borgina
á þrjá vegu, en tilvesturs breiöir
sig La Vega sléttan, eitt frjósam-
asta landbúnaöarhéraö landsins.
Á þessari frjósömu sléttu rækta
menn flest þaö sem úr móldu vex,
enda hitastig afar hagstætt til
ávaxtaræktunar svo dæmi sé
nefnt. Ab auki, gagnstætt flestum
hérööum S-Spánar er enginn
vatnsskortur á La Vega sléttunni.
1 SierraNevada snjóar mikið yfir
vetrarmánuöina og i hæstu tind-
um f jallsins er snjór allt áriö. Þar
eru m.a. mörg af frægustu skiða-
hótelum Spánar og eru þau starf-
rækt jafnt sumar sem vetur. Og
fyrir bragðiö er þarna að finna
gnægð vatns og ekki bara það,
heldur er um að ræða mjög gott
vatn, ólikt þvi sem annarsstaðar
gerist I suðurhluta Spánar. Fyrir
utan kornrækt og ávaxtarækt er
mikið um tóbaksrækt á La Vega
sléttunni og hinir sérkennilegu
þurrkhjallar, sem tóbaksblöðin
eru hengd uppi, af þvi aö sólin má
ekki skina á þau meðan þau eru
aö þorna, eru mjög áberandi þeg-
ar farið er um Granadahérað.
Umhverfi Granadaborgar, séð
frá La Vega sléttunni er glæsi-
legt. Sierra Nevada er fagur
fjallgaröur og aö sjá snæviþakta
tindana bera við bláan himininn á
heitum sumardegi er tignarleg
sjón. Hæsti fjallstindur Spánar,
Picode Mulhacen, 3481 m. að hæð
er f Sierra Nevada. Ekki fjarri
Granada er lítiö fjall eða hæð er
heitir Sorg Márans. Nafnið er
dregið af þvi þegar Boabdil, sið-
asti konungur Mára á Spáni hafði
gefist upp fyrir Ferdinant og fsa-
bellu, fór hann uppá fjallið til ab
lita Granadaborg augum i siðasta
sinn. Með honum var móðir hans,
sem sögð var grimmlind og hörð
af sér. Þegar Boabdil leit yfir
borgina brast hann i grát. Þá
sagði móðir hans við hann þau orð
sem fleyg hafa orðið. ,,Nú grætur
þú eins og kona yfir þvi sem þú
gast ekki varið eins og karlmað-
ur”.
Lftiö sveitaþorp í upphafi
Granada er fyrst getið I sögunni
á 5. öld f.Kr. Þá hefur sjálfsagt
verið um að ræöa sveitaþorp, sem
myndast hefur sem miðstöð
verslunar og þjónustu viö ibúa
hinnar frjósömu La Vega sléttu.
Þá nefndist bærinn Elybirge, sem
er griskt nafn og er þvi ekki ólik-
legt að það hafi veriö á þeim tima
sem Grikkir réðu yfir Spáni,
raunar Pyreneaskaganum öllum,
en þeir lögðu hann undir sig á 7.
öld f.Kr. Eftir púnverska striðið
siðara náðu Rómverjar að leggja
skagann undir sig og höfðu lokið
þeim hernaði um 15 árum f.Kr.
Þeir nefndu borgina Iliberis en
siöar breyttist svo nafnið i
Granada.
Arið 711 lögðu Márarnir frá N-
Afriku Spán undir sig og réðu
rikjum þar fram til ársins 1492,
sem fyrr segir, þegar katólsku
konungshjónin Ferdinant og Isa-
bella unnu lokasigur á Boabdil við
Granada. Það gefur augaleiö að
Márarnir skildu eftir sig óaf-
máanleg spor á Spáni.hjá þvi gat
ekki fariö þegar litið er til þess
hve langt valdaskeið þeirra var,
auk þess sem þeir voru ein mesta
menningarþjóö veraldar á þess-
um tíma. Blómaskeið þeirra var
á þeim tima er þeir réðu yfir
Spáni einkum framan af.

Alhambra, höllin og virkiö.
Inngangan i Generalife-garðinn.
Garöur kvennanna. eða Paradisargarðurinn eins og Márarnir nefndu hann.
Márarnir höföu sérstakt dálæti á
Andalúsiu héraði. Ástæöan er
eðlileg, loftslag og landslagi þar
svipar mjög til N-Afriku þannig
að þeir hafa fundið sig heima á
þessum slóðum. Borgirnar Cor-
doba og Sevilla voru helstu borgir
Spánar framanaf valdatima Már-
anna., en eftir að þeir misstu þær,
Cordoba 1236 og Sevilla 1248 varö
Granada höfuðborg þeirra á
Spáni og vegur hennar hefur
aldrei oröið meiri en á þeim
tveim öldum sem hún var höfuð-
borg Márarlkisins spænska. Ekki
svo að skilja, aö Márarnir höfðu
Granada I hávegum allan sinn
valdaferil á Spáni, en aldrei eins
og eftir fall Cordoba.
Mekka sígauna
Granada er gjarnan kölluö
Mekka slgauna I Evrópu. Hvergi
munu samankomnir jafn margir
sigaunar á einum stað og þar.
Þeir búa þar i sérstöku hverfi
sem heitir Sacromonte. Hverfið
er I hlíöinni ofan viö elsta hluta
Granada borgar, alveg uppundir
hinn forna borgarvirkisvegg.
Eins og annarsstaðar I veröldinni
halda sígaunar mjög vel saman I
Granada og búa allir I þessu
hverfi. Að koma þangað UDDeftir
er eins og að hverfa nokkrar aldir
aftur I tímann. Aðeins tvennt
minnir þar á nútlmann, raf-
magnslínur liggjandi óvarðar ut-
an á kalksteinsveggjum og sjón-
varpsloftnetin. Tugþúsundir
þeirra lifa þarna i hellum, sem
grafnir hafa verið inni hliðina og
þeir betur stæðu hafa hlaðið upp
kalksteinsvegg fyrir framan
hellnaopið. Menn spyrja eðlilega
hvernig á þvi standi, að
sigaunarnir skuli ekki hafa komið
sér upp „almennilegum” húsum.
Þessu er fljótsvarað. Hellar þess-
ir eru afskaplega hentugt hús-
næði. Þeir eru svalir I brennandi
sumarhitanum og hlýir á köldum
vetrum. Þeir eru hoggnir inni
klaksteinsblandaðan jarðveg
hllðarinnar og þar er hátt til lofts
en ekki kannski vitt til veggja.
Þegarsvobúiö eraðkalka þá inn-
an eru þeir hin vistlegustu hibýli.
Eins og annarsstaðar i heimin-
um, neita sigaunar þessir að
samlagast þjóð landsins sem þeir
búa I. Þeir stunda ekki venjulega
atvinnu og þeir halda sig i hálf
einangruðu hverfi. Þeir lifa á þvi
að selja hverskonar smáhluti
niður I borginni og þykja aö-
gangsharðir sölumenn. I gegnum
tiSna hafa slgaunar verið frægir
eir og koparsmiðir og eru það
enn. Katlar og önnur Ilát úr eir
eða kopar þykja betur smlðaðir
hjá sigaunum en öðrum. A6 sjálf-
sögðu veigra þeir sér ekki viö að
betla I Granada frekar en annars-
staðar, og þjófóttir þykja þeir
Framhald á 14. slðu