Þjóðviljinn - 30.05.1981, Page 18

18 SIÐA — ÞJÖÐVILJINN Helgin 30. — 31. mai 1981
Hér sjáum vif) Arnþór lesa venjulegt letur með aðstoð ritsjár, en tæki þetta skiptir sköpum i sambandi
við atvinnumöguleika og sjálfstæði sjónskerts fólks. Einnig er hægt að tengja ritsjá við venjulega ritvél
með sérstökum útbúnaði. Litla tækið sem Arnþór heldur á i hægri hönd sendir bókletrið inn i tækið
lengst til hægri á myndinni, þar sem hann les með visifingri vinstri handar einhvers konar stækkaða,
upphleypta rafmynd af ietrinu.'
ÞRÖNGSÝNI
ER VISS BLINDA
Fyrir rúmri viku kom út hljóm-
platan 1 bróðerni en á henni eru
lög eftir þá bræður Arnþór og
Gisla Helgasyni. Með atburð
þennan að yfirskini heimsóttum
við þá bræður vestur á Nes, en
eins og nærri má geta, þegar jafn
afkastamiklir menn eiga i hlut,
þá bar ýmislegt annað á góma úr
starfi þeirra en hijómpiötugerð.
Gisli, sem hafði komið þennan
sama dag frá Kaupmannahöfn,
byrjaði á byrjuninni og lagaði
kaffi. Hinsvegar er skipulaginu
ekki fyrir að fara hvað viðtalið
snertir, en þeir GIsli og Arnþór
eru greinargóðir menn, þannig að
alit sem máii skiptir ætti að kom-
ast til skila áður en yfir iýkur.
— Það má eiginlega segja að
lögin á þessari plötu hafi séð tlm-
ana tvenna, þar sem þau eru
samin allt frá árinu 1966 og fram
til ’80.
Arnþór: Fréttaaukinn er nú
eiginlega enn eldri. Það lag er
upphaflega samið fyrirhljómsveit
ina Loga, sem báðu mig að semja
fyrir sig íag 1S7. Ég átti þá i fórum
minum tveggja ára gamalt stef
og úr þvi varð þarna um árið þetta
popplag. Ég fór svo með lagið til
Asa i Bæ og bað hann að semja
texta við það. Út frá þvi kom
þessi fréttaauki frá Vietnam og
Logar sprungu á limminu. Text-
inn hentaði ekki þeirra tima
stefnu i danslagatextagerð
þannig að lagið var aldrei sungið
þá. Viðsungum þetta að visu ein-
hverntimann á herstöðvaand-
stæðingaballi hér i Reykjavik
fyrir mörgum árum; það var
svona nokkurskonar prófsteinn á
þetta.
Gisli: Og svo komum við þessu
lika á framfæri á skólaballi MR'72
þar sem Hljómsveit Ragnars
Bjarnasonar flutti lagið. En ekki
áleit Ragnar að gestum Hótel
Sögu myndu litast sérlega vel á
textann þannig að hann söng hann
ekki.
Arnþór: Mig langar að geta
þess, ef einhver færi nú að finna
að áherslum söngvarans, að þetta
er allt gert með vitund og vilja
beggja höfunda. Guðmundur
syngur lagið alveg eins og fyrir
hann var lagt. Það er maður sem
tekur vel tilsögn en það er erfitt
að syngja þetta lag þar sem það
er uppfullt af hálfnótum og fullt af
gildrum fyrir óvana söngvara. En
svona áherslur eru algengar i
sálmasöng.
— Hafa lögin mikið breyst frá
þvi þiðsömduð þau og þar til þau
birtast nú á hljómplötu?
Arnþór: Nei, alls ekki lögin
sjálf, en aftur á móti verður að
viðurkennast að útsetningarhug-
myndir eru kannski töluvert
aðrar en við ætluðumst til i upp-
hafi. Sérstaklega vegna þess að
þarna fer höndum um þaulvanur
poppari og tónlistarmaður þar
sem Helgi E. Kristjánsson er.
Hann sér náttúruiega og kemur
auga á miklu fleiri möguleika en
við höfum nokkurn tima látið
okkur detta i hug.
Gisli: Það voru að visu 2 lög
sem við lengdum og lagfærðum
aðeins til að þau hæfðu betur út-
setningunni, en það var algjört
samvinnuatriði.
— 1 fljótu bragði heyrist manni
af plötunni að þú sért „poppaðri”,
Arnþói;a.m.k. isumum lögunum.
A: Ja—á... þegar þú segir
þetta skaltu lita á hvenær þau eru
samin. Ég á elstu lögin á plötunni
eins og Fréttaauka, Vestmanna-
eyjar og Haustmót.
G: Ég byrjaði ekki að semja lög
að marki fyrr en 76.
A: Astæðan fyrir þvi að ég er
kannski poppaðri, ef svo má
segja, er sú, að ég byrjaði fyrr að
hnoða saman lögum, og kannski
má segja að ég hafi verið undir
áhrifum miklu meiri danslaga-
hefðar en Gisli. Þegar hann
byrjar að semja er það frekar
nórræn visnatónlist sem hann
tekur til fyrirmyndar.
G: Ég á i fórum minum lög sem
reyndar eru ekki á þessari plötu
en ég hef spilað i Musica nostra,
sem eru á mörkum þess að vera
popp og djass. Arnþór hefur þvi
ekki alveg rétt fyrir sér. Ég er að
visu undir sænskum áhrifum i
sumum lögum minum, skal
viðurkenna það, en samt sem
áður, þegar ég er að semja lög þá
er ég að segja frá eða tjá tilfinn-
ingar minar. Eins og lagið
Heim — þetta er ekkert annað en
frásögn. Sama er að segja um í
minningu látins leiðtoga og sér-
staklega Draumur um von sem ef
til vill rætist.
— Já. Fyrst þú minnist á í
minningu látins leiðtoga. Þið
hafið verið nokkuð orðaðir við
Kina og þá sérstaklega þú, Arn-
þór. Ert þú ekki formaður Kin-
versk-íslenska menningarfélags-
ins?
A: Jú, svo mun vera.
G: En lagið er ekkert endilega
tengt Kina. Ég samdi reyndar
lagið 2 mánuðum eftir að Maó dó
og kallaði það þessu nafni og það
er að visu geymt af þvi afrit i
grafhýsi Maos og lagið er alveg
eins tileinkað minningu hans eins
og annarra mikilmenna sem mér
hefur þótt vænt um. Það er alveg
eins tileinkaö minningu föður
mins.
Þegar segir á plötunni að lagið
sé samið skömmu eftir dauða
Maós formanns þá er náttúru-
lega óbeint verið að gefa i skyn
hvert tilefnið hafi verið og lika er
þettaláara timasetning.
„Mér er sagt að ég sé slæmur
söngvari, enda segja sumir að
það sé landlægt I Eyjum....”
— Eg hleraði það einhvers-
staðar að þú hefðir skroppið til
Kina um páskana, Arnþór.
A: Jú, jú en ætlaðirðu að taka
viðtal um Kina eða plötuna?
— Ja, ég er nú kannski komin út
af sporinu, en viðtalið snýst nú
um ykkur og þið komið viða við...
A: Jæja, — jú, jú við fórum 5
saman til Kina nú um páskana og
lentum þar bæði i messu og á
diskóteki, á diskóteki á föstudag-
inn langa og i messu á páskadag.
Og við urðum hvorki varir við að
diskótek vekti mikla hrifningu i
Kina né að búið væri að mölva
niður allar myndir af Maó eins og
hin vestræna pressa gerir ráð
fyrir. En hinu er ekki að neita að
Kinverjar eru að breyta andliti
stórborga sinna töluvert i vest-
ræna átt og höfða nú meira til
auglýsinga en áður og reyna að
hvetja fólk til að bæta lifskjörin
með aukinni eljusemi og meiri
aukavinnu.
A einum stað sáum við t.d. ljós-
myndavöruverslun, þar sem
fjöldi manns — eða fjöldi karl-
manna — stóð og var að skoða
ljósmyndavörurnar, en þegar
betur var að gætt þá var mynd af
brjóstaberum kvenmanni i glugg-
anum. Svo að það er ýmislegt
farið að sjást i Kina sem ekki sást
á dögum menningarbyltingar-
innar. En hvað sem öðru liður þá
virðist fólkið vera frjálsara og þvi
liður betur og við verðum að
sætta okkur við þetta.
— Við hér á Vesturlöndum
heyrum afskaplega litið sagt frá
hinum almenna kinverska borg-
ara. Höfðuð þið samskipti
við — hvaö eigum við að
segja —svona venjulegt fólk?
A: Já, það má segja að við höf-
um komist i tæri við a.m.k. einn
venjulegan einstakling, án þess
að hafa túlka yfir okkur, og hann
var mjög sáttur við þær breyt-
ingar sem verið var að gera I kin-
versku þjóðlifi sérstaklega. Og
það var alveg greinilegt að þeir
kinverskir leiðtogar og embættis-
menn sem við töluðum við skrifa
núverandi stefnu kommúnista-
flokksins á reikning Maós og
Zhou Enlai, svo að það fer senni-
lega fyrir Maó eins og Jesú Kristi,
að það geta ýmsir tileinkað sér
stefnu hans á hinum ýmsu
timum.
Það má kannski bæta þvi við að
Maó hefur að visu verið gagn-
rýndur heiftarlega upp á sið-
kastið fyrir ýmis mistök sem
hann hefur gert, og það var sagt
að hannhefði orðið óráðþæginn og
tortrygginn á sinum efri árum
eins og Stalin varð. En þeir vilja
þó ekki gleyma þvi sem hann
hefur gert fyrir kinversku bylt-
inguna og rikið, og hann er enn
álitinn einn af mestu mikilmenn-
um kinverskrar sögu. En sem
betur fer er hann ekki lengur guð-
leg vera.
...þeir bentu mér á að sólarlagið
væri ekki eingöngu rautt... svo
var sýnd mynd sem heitir Blóð-
rautt sólarlag...”.
— Hvað með fjórmenningaklik-
una—er enn mikiö rætt um
hana?
A: Það er ekki mikið talað um
fjórmenningana lengur, en það
virðist vera að þessi klika hafi
verið orðin hötuð um meira og
minna allt land svona undir lokin
ogáttisérformælendur fáa. Ann-
ars er erfitt að átta sig á þessu
vegna þess að Kinverjar eru dá-
litið fyrir að sveigjast til og frá
eftir þvi sem vindurinn blæs
hverju sinni frá flokknum.
Annars verð ég að viðurkenna
að ég varð fyrir menningaráfalli
fyrst þegar ég kom nú til Kinay en
það lagaðist smátt og smátl, sér-
staklega þegar fólk var farið að
vikja sér að okkur á götum úti og
spjalla um daginn og veginn á
ensku eða þýsku. Þetta er nokkuð
sem ekki þekktist á dögum menn-
ingarbyltingarinnar að menn
reyndu að gera. Og munurinn á
t.d. rússneskum og kinverskum
spjöllurum er sá, að Moskvubúar
eru yfirleitt að snikja af manni
tyggigúmmi eða gjaldeyri, en
Kinverjar að spjalla um daginn
og veginn, sem er heldur við-
kunnanlegra. Þeir spyrja hvaðan
maður sé, hvað lengi maður verði
i landinu og segja svo frá eigin
högum. Samskipti eru öll áber-
andi auðveldari og ekki alltaf
verið að setja á svið sýningar þar
sem útlendingar eru á ferð.
— Mér dettur allt i einu i hug
ein „Gróa” — er það satt að þið
flytjið inn kinversku vinin?
Gisli: Nei, nei, nei...
A: Það er tóm lygi — Rolf Jo-
hansen sér um það. Annars má
segja að ég hafi óbeint útvegað
honum umboðið Ég vildi á sinum
tima gjarnan fá innflutnings-
leyfið en það var tafið meðan for-
stjóri Afengisverslunarinnar var
að útvega Rolf umboðið. Þegar
búið var að ganga frá þvi var mér
heimilað að reyna að hefja inn-
flutning á þessu vini, en fékk þá
þær upplýsingar frá Kina, að um-
boðssali væri kominn fyrir þetta á
Islandi. Þannig var nú
það — heldur óhreint alltsaman.
— Jæja — svo við snúum okkur
nú að öðru — vinnið þið báðir við
Hljóðbókagerð Blindrafélagsins?
Gisli: Ég er búinn að vinna
þarna sem fastur starfsmaður
siðan 1977, og Arnþór hefur verið
þarna siðan i desember i vetur.
Það lenti i okkar verkahring að
byggja þetta upp á sinum tima.
Þegar farið var út i að hljóðrita
bækur á snældur þá einhvernveg-
inn varð það að við kynntum
okkur málin og hvernig þetta var
gert erlendis, eða réttara sagt
Arnþór, — og við þurftum að út-
hugsa það kerfi sem notað var við
þetta vegna þess að við höfðum
ekki nógu mikið og gott samband
við hin Norðurlöndin. Og þar sem
við höfðum komist i kynni við
tæknimenntaða menn i sambandi
við útvarpið þá atvikaðist það af
sjálfu sér að við — eða ég fór út i
þetta og festist þarna. Ég sé ekki
eftir þvi.
— Hvaða ferðalagi varst þú að
koma úr, Gisli?
G: Það var einmitt i sambandi
við starfið, eða kynnisferð um
hljóðbókagerð á Norðurlöndum.
— Fór ekki annar hvor ykkar i
háskólanám?
G: Við fórum báðir, en ég lauk
ekki prófi.
A: Ég tók islensku, sögu og
norsku til BA-prófs og bætti siðan
við mig prófi i uppeldisfræði.
— Nú eruð þið sjón-
skertir — hvernig var með bóka-
kost?
A: Ég fékk aðeins tvö ritverk
skrifuð á blindraletur. Hitt var
allt lesið fyrir mig af aðstand-
endum, aðallega móður minni,
eða þá samlestrarfólki — sam-
stúdentum.
— í hvaða námi varst þú, Gísli?
G: Ég villtist i lögfræði og var
þar i tvö ár.tók svo 1 1/2 stig i is-
Iensku, 1 i sögu og 1 i norsku. Al-
gjör stigamaður. En aðalástæðan
fyrir aðég hætti var sú að ég fann
að ég gat að visu slampast i gegn
með þvi að byggja á fyrirlestrum
en mér fannst mig skorta allar
heimildir og gögn i hendur. Að
minu áliti fór bara allt of mikill
timi i að berjast við að ná i þetta
og einhvernveginn þróaðist minn
áhugi út i að sinna þessari hljóð-
bókagerð. Þarermikið starf fyrir
höndum og þörfin alveg gifurleg.
Svo þegar Borgarbókasafnið
kemur inn i þetta með þvi að
dreifa bókunum þá eykst eftir-
spurnin og það kallar á aukna
þjónustu — Auk þess er blint fólk