Þjóðviljinn - 04.06.1981, Blaðsíða 5

I T •» I ■* 1 «
»f I I
» : i »
Fimmtudagur 4. júni 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Hverjir eru ,,öfgamenn til hægri” í Rómönsku Ameríku?
Morðmgjarnir eru gerðir
út af stjórnvöldum sjálfum
eftir
Regis
Debray
í fréttum frá Suður-Ameríku,
lengi vel frá Uruguay eða Argen-
tinu, nú siðast frá E1 Salvador, fer
mikið fyrir þvi, að stjórnvöid
segjast varnarlaus gagnvart
„öfgaöflum til hægri og vinstri,
sem stundi hryðjuverk”. Að baki
þessum fregnum er oftar en ekki
svivirðulegt spil: það eru stjórn-
völd sjálf sem i raun hafa skipu-
lagt pólitisk mannrán og morð —
einatt með þvi að láta sérþjálfaða
lögreglumenn fara i borgaraleg
föt.
Um þessa aðferð skrifar Rcgis
Dcbray, sem Mitterand Frakk-
landsforseti hefur nýlega skipað
einn af ráðgjöfum sinum I utan-
rikismálum, i bók sinni um Suð-
ur-Ameriku. „Gagnrýni á vopn-
in” (La critique des armes).
Hann flettir ofan af hræsni stjórn-
valda og samspili þeirra við
Bandarikjamenn, sem hafa lagt á
ráðin um það hvernig hægt sé að
snúa á almenningsáiitið i heim-
inum, halda yfirbragði laga og
réttar og jafnvel lýðræðis. Og
hafa, eins og greint er frá á öðr-
um stöðum sama rits, sérþjálfaða
böðla Suður-Ameriku i svonefnd-
um „hernaði gegn skæruhern-
aði”. Við gefum Regis Debray
orðið:
Ut úr vítahring
Hvað er þá Dauðasveit?Hún er
bandarisk uppgötvun og i raun
snilldarbragð, þvi hún var lausn á
óleysanlegu máli. Langþráð leið
út úr þeim vitahring sem má lýsa
á þennan hátt: hvernig getur
„stjórnarskrárbundin” og „lýð-
ræðisleg” stjórn i hinum „frjálsa
heimi” útrýmt byltingarsinnuð-
um andófsmönnum og lamað
fjöldahreyfingar með hermdar-
verkum — og haldið um leið ytra
yfirbragði laga, lýðræðis og þing-
bundinnar stjórnar? Bandarikin
fundu svarið og prófuðu þaö i
Rómönsku Ameriku i stjórnartiö
frjálslyndishetjunnar Kennedys;
það var siðan fullkomnað i Guate-
mala, Santo Domingo og Brasiliu-,
og það er notað nú um stundir i
Argentinu og Uruguay (Þetta er
skrifað 1974, en á við um ýmis
þessara rikja og önnur ný enn i
dag).
Falleg framhliö
Aðferðin er sem hér segir:
Stjórnvöld fylgja fram kúgun
sinni með leynd. Ekki með þvi að
setja upp sérstakar rikisstofnan-
ir, heldur með þvi að fá þeim op-
inberum stofnunum sem til eru ný
hlutverk. í flestum löndum Róm-
önsku Ameriku er borgaraleg
löggjöf einkar frjálslynd. Til
dæmis var dauðarefsing afnumin
i Uruguay þegar árið 1906 og
málarekstur fyrir dómstólum
fylgir öllum lagaformum, sem
fengin eru að láni frá móðurlönd-
unum i Evrópu. Efst i toppi þjóð-
félagsins er svo sú skipting valds,
sem ætlað er að vera aðalsmerki
vestræns lýðræðis, og er sú skipt-
ing á sinn hátt milduð með viss-
um hefðum umburðarlyndis og
með spiliingu.
Þessa framhlið þjóðféiags-
byggingarinnar var ekki hægt að
fella á einum degi án þess að
hefðbundin valdstjórnarform
misstu hugmyndalega réttlæt-
ingu sina. Þvi var hið „sérstæða
strið” sem Bandarikin hófu að
mannhvarfi, á limlestu llki sem
fundist hefur. Sá maður sem i gær
lyfti simtóli og gaf skipun um
mannrán er nú alveg miður sin,
og ef einhver skyldi efast um ein-
lægni hans, þá mun hann aftur i
dag taka upp simann frammi fyr-
ir sendinefnd þeirra sem mót-
mæla vilja ótiðindum — og skipa
þeirri lögreglusveit, sem framdi
mannránið i gær, að látá einskis
ófreistað til að koma upp um þá
seku. Og meðan allt þetta gerist,
þá eru þingmennirnir að rifast,
dómstólarnir dæma og heistu
dagblöðlandsins birta hjartnæma
leiðara um skeifilegar aftöku-
sveitir á Kúbu...
Og svo reka ráðherrarnir sem fyirskipuðu morðin upp stór augu og fyrirskipa ýtarlega rannsókn...
Myndin er frá E1 Salvador, en þar er sú saga sem Regis Debray segir að endurtaki sig á hverjum degi. — áþ snaraði
reka i þessum hluta heims fólgið i
þvi að halda yfirborðinu ósnertu
(það var hugmyndafræðileg
nauðsyn — þvi ef þetta var ekki
gert,þá var erfitt að finna réttlæt-
ingu á þvi að verja „frjálsan
heim” fyrir kommúnisku alræði).
En um leið er það fólgið i þvi að
skipuleggja hermdarverk og
morð (sem var praktisk nauðsyn
— hvernig hefði annars átt að
vera hægt að bægja frá hættunni á
byltingu?).
Leynifélag hinsopinbera
Hinar sérstöku sveitir — Mano i
Guatemala, La Banda i Santo
Domingo, Dauðasveitin i Uru-
guay, svo að aöeins fáar séu
nefndar — eru ekki sérstakar lög-
reglusveitir. Þær eru opinber lög-
reglukúgun og hernaðarnjósnir,
sem starfa með óopinberumhætti
— með sinum felustöðum, dul-
nefnum, farartækjum, óskrásett-
um vopnum. Með öðrum orðum:
þessar sveitir starfa nákvæmlega
eins og neðanjarðarsamtök,
nema hvað þær eru aldrei i neinni
hættu og þær hafa öll tæki rikisins
til ráðstöfunar að vild. Þær hand-
taka ekki fólk, en ræna þvi i
venjulegum bilum, sem búnir eru
fölskum skrásetningarnúmerum.
Það er ekki farið með fangana á
iögreglustöðvar heldur til leyni-
fangelsa. Þegar búið er að yfir-
heyra fangana og pynta þá. eru
þeirekkidæmdirtildauða heldur
myrtir með leynd — likum þeirra
er hent i sjóinn. Allt er þetta svo
afskaplega leynilegt, að ekkert
kemst upp — munurinn er bara
sá, að það er ráöherra, hershöfð-
ingi eða forsetinn sjálfur sem gef-
ur skipun um það sem gera skal
(vitaskuld aðeins munnlega, ekk-
erter skjalfest). Og sá, aðþað eru
lögregluforingjar rikisins sem
framkvæma skipanirnar I far-
kostum, sem keyptir eru fyrir
leynisjóði ráðuneytisins. Þegar
sprengjur drynja, þá kemur
sprengjuefnið úr birgðastöðvum
hersins eða innanrikisráðuneytis-
ins, og þegar „atburðir” eiga sér
stað i héruðum þar sem lögregla
er á ferð með reglubundnum
hætti, þá munu aðalstöðvar lög-
reglunnar hvetja alla lögreglu-
bila til að yfirgefa vettvang tlð-
inda, til að koma i veg fyrir ein-
hverja ótimabærar uppákomur.
Með þessu móti er allt hið
virðulegasta út á við, og fulltrúa-
lýðræðið sýnist við lýði eins og
ekkert hefði i skorist.
Hræsni og fals
Sömu mennirnir og vinna sam-
viskusamlega eftir lögum og
reglugerðum i allra augsýn i
skrifstofum ráðuneyta, sýslu-
manna eða ráðherra, munu
hverfaöðru hvoru til að vinna slik
störf sem að framan greinir —
siðan birtast þeir aftur og taka
upp sin fyrri, opinberu störf.
Stjórnvöld mæta með undrun,
skelfingu og samúð dapurlegum
fréttum sem vinir og ættingjar
fórnarlambanna færa: þau eru
orövana þegar þau lesa (ef eitt-
hvað slikt slæðist i blöðin) hroða-
lega lýsingu á mannráni, morði.
Hér er lítið
sýnishorn af
okkar iága
vöruverði:
verð
Stór/úða i stykkjum kg-verð kr. 22,00 ■
Hvalkjöt i sneiðum kg-verð kr. 24,00
Sö/tuð rúllupylsa kg-verð kr. 26,50
Franskar kartöf/ur (is/enskar)
2ja kg pokar kr. 32,00
Paprikusalat (Bd/garia) kr. 9,80
Krakus jarðaber 1/2 dósir kr. 11,25
Ananasbitar 1/1 dósir kr. 10.30
Ke/logg's kornflögur 500 gr kr. 15,35
Trix ávaxtakú/ur 226 gr kr. 12,60
Ka/iforniurusinur Champion 250 gr kr. 8,05
Grænar baunir 1/2 dósir kr. 6,05
Gular baunir 250 gr. kr. 2.95
Hrisgrjón 390 gr. v kr. 3.60
Brasiliskt instant kaffi 200 gr. kr. 58.30
Cocomalt Ötker 400 gr kr. 15,55
Kakó 480 gr. kr. 21.30
Royal-lyftiduft 450 gr. ' kr. 10,55
Dixon þvottaefni 4,5 kg kr. 86,85
WC pappir 8 rúllur i pakkningu kr. 23,30
E/dhúsrú/lur 2 stk. i pakkningu kr. 9,80
Bossa barnableyjur, 40 stk. kr. 37.50
Matvörudeild:
Opið fimmtudaga
og föstudaga kl. 9-22
VORUKYNNINGAk ALLA FÖSTUDAGA KL. 14-20
Allar aðrar deildir
eru opnar til kl. 22
á fimmtudögum
og til kl. 19
á föstudögum.

A A i A A i
— - - -JOu.TXT'
..- - JUi KI Li j
-------)uijQi r
Jón Loftsson hf. nrSŒmHt
Hringbraut 121 Simi 10600