Þjóðviljinn - 04.06.1981, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 4. júni 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Og svona skiptast
gjöldin
Samkvæmt rikisreikningi
námu útgjöld rikissjóðs á siðasta
ári tæplega 379 miljörðum
gamalla króna. Af þessari upp-
hæð fóru 40,1% til heilbrigðisvel-
ferðar- og tryggingamála, 16,2%
fóru til mennta- og menningar-
mála (ásamtkirkjumálum), 9,9%
fóru til samgöngumála, 9,4% i al-
menna stjórn og löggæslu, 7,1%
fór i niðurgreiðslur, 4,6% með
einum eða öðrum hætti til land-
búnaðarins, 4,4% til iðnaðar og
orkuvinnslu. Aðrar upphæðir eru
smærri.
Rikisútgjöldin fóru á siðasta ári
nokkuð fram úr áætlun fjárlaga
eins og tekjurnar, samtals um
35,7 miljarða gamalla króna, það
er 10,4% (en tekjurnar reyndust
13,5% hærri en fjárlög gerðu ráð
fyrir). Sem dæmi má nefna að til
heilbrigðis- og tryggingamála
fóru 20.131 milj. gkr. umfram
fjárlög, til menntamála 4.723
milj. gkr., dóms- löggæslu og
kirkjumála 4.674 milj. gkr., sam-
göngumála 3.802 milj. gkr. og
annarra verkefna alls 9.320 mili.
gkr.
Bætt staða gagnvart
Seðlabankanum
Greiðsluafkoma rikissjóðs við
bankakerfið var hagstæð um 6.217
milj. gkr. Skipting þeirrar fjár-
hæðar er sú, að sjóður hækkaöi og
staðan á bankareikningum við
innlánsstofnanir batnaði alls um
1.697 milj. gkr., staðan á hlaupa-
reikningum i Seðlabankanum
versnaði um 3.565 milj. gkr., en
greiðslur af lánum við Seðla-
bankann námu 8.085 milj. gkr.,
þannig að greiðsluafkoman viÓ
Seðlabankann var hagstæð um
4.520 milj.gkr.
Ný lán tekin á árinu vegna A -
hluta rikisins námu nettó 8.314
milj. gkr. án lánahreyfinga við
Seðlabankann. Innkomið lánsfé
nam 13.731 milj. gkr. og afborg-
anir 5.417 milj. gkr. Hér er fyrst
og fremst um að ræða lánsfé af
andvirði seldra spariskirteina svo
og af erlendu fé.
Greiðslur úr rikissjóði vegna
veittra lána og hlutafjár- og
stofnfjárframlaga námu nettó 797
milj. gkr.
Nær óbreytt
krónutala skulda
Skuldir rikissjóðs vegna A-
hluta námu i árslok 1980 sam-
kvæmt umsömdum lánum alls
126.324 milj. gkr. og þar af við
Seðlábankann 4.000 milj. gkr.
vegna ríkissjóðsvixla og 30.550
milj. gkr. vegna skuldabréfa.
bessar skuldir miðast við gild-
andi gengi og visitölur i árslok
1980 i þeim tilvikum, að skuldirn-
ar séu bundnar með þeim hætti.
Hækkun skuldanna á árinu 1980
vegna breytinga á gengisskrán-
ingu og visitölum nam 36.951 milj.
gkr. og kemur sú fjárhæð á móti
fram á endurmatsreikningi.
Endurmatshækkunin ræðst af
almennri efnahagsþróun i land-
inu og þá fyrst og fremst verð-
bólgunni og er þvi ekki sérstak-
lega á valdi fjármálastjórnar
rikisins. Hækkun skuldanna á
greiðslugrunni og án þessara
verðbólguáhrifa nam þvi aðeins
229 miij. gkr. samtals að meðtöld-
um Seðlabankaiánum, en 8.314
milj. gkr. að þeim undanskyld-
um. A árinu 1979 nam heildartal-
an 17.233 milj. gkr. og þar af lán
utan Seðlabankans 4.076 milj.
gkr.
Rekstrarreikningur
ríkissjóðs 1968 - 1980
Rekstrarjöfnuður
Ar Gjöld Tekjur 1 millj. gkr. % af qjöldum
1968 6.907 6.741 166 T 2,4%
1969 7.590 7.455 - 135 — 1,8Á
1970 9.352 9.800 + 448 + 4,8%
1971 13.534 13.258 — 276 2,0%
1972 18.395 18.530 + 135 + 0,7t.
1973 25.129 24.876 — 253 ■t 1,0%
1974 41.008 37.721 — 3.287 - 8,0%
1975 58.577 51.044 — 7,533 . t 12,9%
1976 70.508 71.324 + 816 + 1,2%
1977 102.821 100.278 2.543 ■í 2,5%
1978 165.260 163.651 r 1.609 — 1,0'i
1979 249.146 248.036 - 1.110 T 0,4%
1980 378.985 392.882 + 13.897 + 3,7%
t gömlun krónum
Lántökur ríkissjóðs
að frádregnum
afborgunum 1968 - 1980
Allar tölur í milljónum g.kr.
Samtals 1 Seóla- banka Utan Seólabanka Lán utan Seólabanka sem hlutfall af tekjum rikissjóðs
1968 98 14 84 1,2%
1969 787 598 189 2,5%
1970 44 rl29 173 1,8%
1971 145 t260 405 3,1%
1972 1.555 940 615 3,3%
1973 378 t315 693 2,8%
1974 1.050 220 830 2,2%.
1975 5.725 3.548 2.177 4,3%
1976 5.907 3.998 1.909 2,7%
1977 5.536 1.727 3.809 3,8%
1978 2.308 r3.400 5.708 3,5%
1979 17.233 13.157 4.076 1,6%
1980 229 t8.085 8.314 2,1.
NB
Rétt er að taka fram að svo mikil lántaka hjá Seðla-
bankanum árið 1979 er til komin vegna þess að á því ári
var verið að breyta hlaupareikningsskuld í f ast umsamið
lán. Þessi hlaupareikningsskuld var í ársbyrjun 1979
10.900 miljónir g.kr., en engin í árslok.
Frá opnu skólastarfi I Hiiðaskóia
Fundur Fræðsluráðs og skólastjórnenda:
Breyttir kennsluhættir
%/ hagnýtum leiðbeiníngum um
- opinn skóli
A siðasta fundi Fræðsluráðs
Reykjavlkur með skólastjórum
og yfirkennurum grunnskól-
anna i borginni á þessu skólaári
var umræðuefnið tengt innra
starfi skólanna og skólastefnu,
þ.e. breyttir kennsluhættir —
opinn skóli.
Framsögu á fundinum höfðu
Guðný Helgadóttir, sem hefur
tekið saman matsskýrslu um
Fossvogsskólann, Kári Arnórs-
son, skólastjóri Fossvogsskóla
og Hörður Bergmann, fulltrúi i
Fræðsluráði.
Guðný gerði grein fyrir helstu
einkennum opna skólans og
byggði á yfirliti i skýrslu sinni:
Ahersla er lögð á að nemendur
fái aö velja um sambærileg viö-
fangsefni og alls ekki ætlast tii
að allir séu i senn að fást við það
sama og reynt er að tengja
námið sem best reynslu og um-
hverfi nemenda. Einnig er
áhersla lögð á virkni og sjálf-
stæði I námi og fjölbreytni i
vinnubrögöum og vali á við-
fangsefnum. Starfsdeginum er
ekki skipt i 40 minútna einingar
með ólikum viðfangsefnum og
nemendur á óllkum aldri fá að
vinna saman i hópum. Leitast er
við aö skapa hlýlegt umhverfi.
Hlutverk kennara verður frem-
ur fólgið i að leiðbeina og aö-
stoða en að miðla þekkingu. Ná-
iðsamstarf kennara er ein meg-
inforsenda opins skólastarfs.
Kári Arnórsson lýsti með
hvaða hætti starfslið Fossvogs-
skólans hefði framkvæmt opið
skólastarf. Hann taldi einn
helsta ávinning þessara
kennsluhátta fyrir nemendur
felast i þeirri þjálfun sem þeir
fá i sjálfsnámi, i að velja sér
viðfangsefni og bera sjáifir
ábyrgð á framvindu námsins. A
kennurunum hvildi mikil undir-
búnings- og skipulagsvinna en á
móti kæmi það að þeir kynntust
nemendum vel og agavandamál
væru fátið.
Hörður Bergmann rakti
ástæður þess að Fræösluráð
hefði tekiö þetta umræðuefni á
dagskrá fundarins: Lokið væri
tilraunatimabilinu i starfi Foss-
vogsskóla og komin út skýrsla
með mati á hvernig á hvernig til
hefði tekist. Skólar i Reykjavik
hefðu siðan 1966 verið byggðir
þannig að auðvelt væri að skipu-
leggja opið starf i húsnæði
þeirra. Uppbygging skólabóka-
safna væri vel á veg komin og
ljósritunarvélar komnar i skól-
ana og gæti það auðveldað þró-
un skólastarfs i þessa átt. Ot
væri komin bók eftir Ingvar Sig-
urgeirsson, námsstjóra, meö
hagnýtum leiðbeiníngum
hvernig kennarar gætu hver
fyrir sig eða fleiri þróað
kennsluhætti eftir nýjum braut-
um. Og loks væri greinilega
vaxandi áhugi I skólum landsins
á samþættum verkefnum og þvi
að leggja heföbundna stunda-
skrá til hliðar um skeiö.
Hörður taldi að þróun i átt til
opins skólastarfs væri æskileg
og yrði hún að byggjast á áhuga
innan skólanna sjálfra. Fyrir-
skipanir ofan frá um innra starf
skólanna hefðu ekkert gildi —
hins vegar gætu fræðsluyfir-
völd, þ.á.m. Fræðsluráð, stutt
þróunarstarf innan skólanna
t.d. með kynningarfundum,
námskeiðshaldi, tímabundnum
stuðningi til að ráða auka-
starfslið og stuðningi til að afla
nauðsynlegra gagna.
Umræður beindust einkum að
þvi að skýra vandamál tengd
samstarfi kennara, vinnuálagi
og þjálfun kennara. Ahersla var
lögð á að húsnæðið ráði ekki úr-
slitum um hvernig til tækist um
opið skólastarf, heldur kennara-
liðið.
Kristján Benediktsson, for-
maður Fræðsluráðs, stjórnaði
fundinum og gat þess I lokaorð-
um að gera yrði ráð fyrir að
breytingar i skólamálum tækju
langan tima og taldi rétt að gefa
Fossvogsskóla tækifæri til aö
starfa með alla bekki grunn-
skólans, þó þannig aö 7.-9.
bekkur kæmu inn i skólann við
góð ytri skilyrði. jjB.
___Jil viÓskiptamanna_
banka og sparisjóða
Vaxtabreytingin
1. júni oq Spariinnlán
Nú er aðalf iokkun spari-
innlána og vaxtakjör þessi:
Jk Sparisjóðsbækur eru allar með sömu kjörum, þ. e. nú með 34% ársvöxtum frá
1. júní. Ákveðið hefur verið, að uppsagnarákvæði í öllum sparisjóðsbókum (6 og 12
mánaða og 10 ára bókum) verði felld niður og innstæðan laus til ráðstöfunar fyrir
eiganda eins og hann óskar, þar með talið til flutnings innstæðu inn á eftirtalda
innlánaflokka. Vextir sparisjóðsbóka eru færðir um áramót eins og verið hefur.
D Sparisjóðsreikningar með uppsögn eru til 3ja mánaða á 37% ársvöxtum eða 12
ö mánaða á 39% ársvöxtum, en voru áður kallaðir vaxtaaukareikningar. Vextir eru
færðir tvisvar á ári, 30. júní og 31. desember ár hvert, og eru lausir til útborgunar í
næstu sex mánuði þar á eftir, en síðan bundnir uppsögn eins og höfuðstóll. Athygli
skal vakin á því, að heimild til flutnings innstæðna af 12 mánaða sparisjóðsreikn-
ingum yfir á verðtryggða reikninga rennur út um næstu áramót.
Verðtryggðir reikningar eru með 6 mánaða bindingu, lánskjaravísitölu og 1% árs-
^ vöxtum með óbreyttum vaxtareikningi.
1. júní 1981
— Samvinnunefnd banka og sparisjóóa —