Þjóðviljinn - 15.07.1981, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 15. júli 1981 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
RÓSTUSAMT í STÓRBORGUM BRETLANDS:
Eymd, atvinnuleysi, vonleysi
Svo til á hverjum degi bætist ný
borg viö á þann lista yfir vettvang
átaka milli iögreglu og unglinga,
sem hófust fyrir tæpum hálfum
mánuöi i Liverpool. Thatcher for-
sætisráöherra, Whitlaw innan-
rikisráöherra sem og lögreglu-
stjórar vilja helst kenna þvi um
aö aginn I samfélaginu sé á
undanhaldi, Hfsþægindagræögin
mikil og foreldrar hafi vanrækt
aö kenna börnum sinum lög-
hlýðni. En miöjumenn, vinstri-
menn, kirkjunnar menn og al-
mennir borgarar hafa meö ýms-
um blæbrigðum sameinast um aö
túlka óeiröirnar sem útrás fyrir
þá heift sem langvarandi at-
vinnuleysi hefur skapaö.
ömurlegt dæmi.
Þaö var i Toxtethhverfi i Liver-
pool sem óeiröirnar hófust, og þar
hafa þær verið einna hremmileg-
astar. Financial Timessegir I ný-
legri grein um óeirðirnar aö þetta
hverfi sé einmitt eitt skýrasta
dæmiö um „félagslega og efna-
hagslega hnignun” sem hægt sé
aö finna á Stóra-Bretlandi yfir-
leitt.
Allt frá þvi um 1960 haföi margt
verið skrifaö um hverfiö og niður-
nitt húsnæöi þess. Ýmsir hópar
sem og borgaryfirvöld hafa siðan
þá gert ýmislegt til aö bæta aö-
búnaö fólksins, hressa upp á eldri
hús og byggja ný á vegum
borgarinnar. Ýmislegt fleira
hefur þarflegt veriö unniö i þá
veru aö gera hverfið aö skárri
vistarveru mannfólki.
Stærsti vandinn.
En þessi umbótaviöleitni hefur
ekki leyst höfuövanda ibúanna
sem er atvinnuleysiö og þaö von-
leysi um betra lif sem þvi fylgir.
Sex af hverjum tiu æskumönnum
i Toxteth ganga atvinnulausir og
meöal svartra ungmenna er hlut-
falliö enn hærra, eöa þrlr af
hverjum fjórum.
Liverpool liggur i Merseyside-
héraöi; þar er atvinnuleysið
helmingi hærra en þaö er aö
meðaltali i landinu eöa um 16%.
Og einmitt i Toxteth eöa i viöun-
andi fjarlægö frá þvi hverfi er
einna minnst von i starfi. Einkum
fyrir ófaglæröa — og flestir þeirra
sem i slömmbyggjunni Toxteth
búa eru einmitt ófaglæröir.
Margföld kreppa.
Þessi þróun er tengd hinni al-
mennu kreppu I landinu. Þaö sem
gerir svo illt verra, er þaö, aö á
stuttum tima hefur oröiö mjög ör
þróun i þeirri tækni sem notuö er
viö skipaviögeröir og viö hafnar-
vinnu — þetta hefur breytt mjög
snögglega til hins verra ölium
lifsskilyröum á þvi svæöi sem
fyrr var helsta hafnarsvæöi
Stóra-Bretlands.
Þróunin þýöir ekki aöeins aö
pm 15000 hafnarverkamenn hafa
nú misst vinnuna — þar á eftir
fara margar þúsundir sem höföu
Össur Skarphéðinsson skrifar frá Bretlandi
Stjómlii ber ábyrgðina
Undanfarna 10 daga
hafa mikil átök staðið milli
lögreglu og unglinga í öll-
um helstu borgum Eng-
lands. Svartir jafnt sem
hvítir hafa staðið hlið við
hlið í átökum sem ungling-
ar segja vera mötmæli
gegn atvinnuleysi og of-
beldi af hálfu lögreglu.
Mörg hundruð lögreglu-
menn hafa særst og hand-
tökur eru orðnar svo marg-
ar að sérstakir dómstólar
haf a verið settir á laggirn-
ar til að afgreiða mál
hinna handteknu.
segir Pnor
atvinnumála-
ráðherra
Óeiröirnar brutust út i niður-
niddum innhverfum stórborg-
anna þar sem allt aö 60% vinnu-
færra unglinga eru án atvinnu.
Þær hófust nær samtimis I Liver-
pool og tveimur hverfum I London
en breiddust hraöfari til annarra
borga. Múrsteinum og heimatil-
búnum bensinsprengjum var
beint aö unglingunum og lögregl-
an mátti sin litils gegn fjöldan-
um. Kveikt var i húsum og bilum,
ráðist var á a.m.k. tvær lögreglu-
stöövar og mörg hundruö versl-
anir voru brotnar upp og rændar.
Flestum ber saman um aö ræt-
ur óeiöranna megi rekja til hins
gifurlega atvinnuleysis unglinga
i stórborgum. Svo telur m.a. Jim
Prior, atvinnumálaráöherra,
einn helsti andstæðingur Thatch-
er innan rikisstjórnarinnar.
Margaret Thatcher sjálf segir
hins vegar aö uppþotin séu frá-
leitt afleiöing stjórnarstefnunnar
og hefur nefnt til flest aöra hluti,
allt frá hreinræktaöri stiga-
mennsku yfir til skipulagöra aö-
geröa villta vinstursins. Rikis-
stjórnin er áhyggjufull yfir þess-
um atburöum og hefur setiö á
löngum fundum. Jim Prior vill
hrinda af staö f járfrekum umbót-
um I fátækrahverfum stórborg-
anna en þaö verkar á Margaret
Thatcher og hennar liö eins og
rauö dula á naut.
Viöbrögð ihaldsblaöanna hafa
veriö forvitnileg. Þau fallast á aö
i fyrstu hafi um sjálfsprottnar að-
gerðir veriö aö ræöa en eftir þaö
hafi andskotinn hlaupiö i spiliö i
liki villimanna af vinstri kantin-
um sem notuöu talstöövar og
mótorhjól til aö stjórna uppþotun-
um.
Þannig hélt eitt blaöanna þvi
fram i fyrirsögn aö rósturnar
væru allar verk fjögurra grimu-
klæddra vinstri manna.
Fram aö þessu hafa einu viö-
brögö ihaldsins verib aö kaupa
betri búnaö handa lögreglunni.
verkefni og tekjur af hafnarsvæð-
inu. Þróun siöari ára sem og
efnahagsstefna Thatcher-
stjórnarinnar hefur fækkað mjög
smærri fyrirtækjum á Mersey-
sidesvæöinu. Þar eru tiltölulega
mun fleiri starfandi viö fyrirtæki
sem hafa meira en 1000 manns i
vinnu en gengur og gerist á Bret-
landi.
Allt þetta þýöir svo aö þegar
efnahagsástandiö skánar eitt-
hvaö er Merseyside þaö svæöi
sem siöast fær aö njóta þess.
Þegar kreppan ágerist er
Merseyside fyrst út I kuldann.
Liverpool og Merseyside i heild
veröa nú fyrir svipaöri þróun og
ýmsar bandariskar stórborgir. A
sl. áratug hafa um 100 þúsund
manns flutt á brott frá borgar-
kjarnanum eða 16,4% þeirra sem
þar búa og Ibúum i öllu Mersey-
side hefur fækkaö um 7% á sama
tima. Þeir flytja út i úthverfi
Liverpooi eða alveg á brott sem
helst eru ,,á uppleiö” I félagslegu
tilliti, þeir sem eiga fleiri kosta
völ sakir menntunar eöa sér-
hæfni. Þaö sem eftir veröur er
Toxteth og önnur slik hverfi, þar
sem flestir eru ófaglæröir verka-
menn og enginn gerir sig liklegan
til aö skapa þeim atvinnutæki-
færi. Ekki Thatcherstjórnin, svo
mikiö er vist; atvinnuleysið er
eitt þeirra ráöa sem hún telur
nauösynlegt til aö kveöa niður
veröbólgu.
//Svo hlaut að fara".
A ýmsum öörum stööum hafa
átökin hafist meö einhverri ögrun
kynþáttahatara viö þeldökka Ibúa
stórborgarhverfis. Þvi er haldiö
fram aö ekkert slikt hafi átt sér
staö viö upphaf átakanna I
Toxteth — þar hafi reyndar skap-
ast um margt furöu góö samstaöa
milli hvitra og svartra, sem eru
nokkuö I sama báti. En þaö er og
tekiö fram, aö þessi samstaöa nái
aöeins til hverfisins sjálfs; hún
tengi fólkiö ekki viö samfélagiö
fyrir utan. Og ýmsir menn t.d.
Dick Crawshaw, einn af tals-
mönnum Sósialdemókrataflokks-
ins nýja I Toxteth, segir, aö það sé
verulegur munur á framkomu
lögreglunnar viö hvita unglinga
eöa svarta, og þessi mismunun
geti hvenær sem er orðiö neisti
sem kveikir mikiö bál — þar til
Framhald á blaösiöu 14.
I borg
Hverjar sem þarfir
Isuzu-pallbíllinn er lausnin
legum fylgibúnaði og bensín
uppfylla þeir ólíklegustu þarfir
sport- eða skemmtibíla.
Engu skiptir hvernig búinn þú
sem er betra en þú bjóst við;
endingu og sparneytni véla, sem kreista
Þegar þú sérð Isuzu-pallbílinn veistu
eins að hann er byggður fyrir þínar þarfir.
SAMBANDSINS
Á rmúla 3 Reykjavík Sfmi38900
ISUZU