Þjóðviljinn - 18.07.1981, Qupperneq 18

Þjóðviljinn - 18.07.1981, Qupperneq 18
18 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 18.—19. jiiH 1981 ffnir vendir Nú um helgina væri gaman að fara í góðan göngutúr um móa og mýrar. Fífan skartar hvítum kollum. Áður f yrr var hún notuð í kveiki. Nú varpar Ijósaperan birtu um híbýlin. Til að glæða rómantík- ina dálítið er f íf uvöndur kjörinn. Sömuleiðis marg- vísleg puntstrá. Nokkrar blóðbergsviskar bundnar saman við krækilyng eða beitilyng þorna vel og halda lit og angan. Ekki held ég að það verði amalegt að reka nefið í það í vetur, þegar skamm- degið sest að í líkama og lund. — Er lyktin úr mosa- þúfunum við Elliðaár eins og lyktin úr fífuf lóanum í Sogamýrinni? Tómatbuff með æti - sveppum Nú er hátíð tómatanna islensku og er því um að gera að gæða sér í munni á meðan verðið á þeim er lágt. (slenskir sveppir eru líka falboðnir í annarri hverri búð og kosta heldur engin ósköp. Til að gefa ykkur færi á að slá tvær flugur í einu höggi birtum við hér uppskrift að Tómatbuffi með æti-. sveppum Þetta þarf: 8—10 tómatar, 2 matlaukar, 4 matsk. af smjöri, 250—300 gr. sveppir. Krydd: salt og pipar, majoram, basillka, steinselja og ef vili einn geiri af hvitlauk. Þeim sem ekki likar hvitlaukurinn má benda á aö ögn af kardimommum á hnifs- oddi út á sveppina dregur sveppabragöiö fram á mjög viö- feldinn hátt. Svona er farið aö: 1. Skoliö tómatana og skcriö þá i þykkar sneiöar. Hreinsiö sveppina og brytjið þá niöur. Fiysjiö laukinn og skeriö hann i þunnar sneiöar. 2. Brúniö iaukinn i dálitlu af smjörinu og setjiö hann svo á volgt fat. 3. Steikið tómatsneiöarnar i smjöri í nokkrar minútur setjiö þær svo á fatiö meö Iauknum. Stráiö yfir salti og pipar ásamt pinulitiu af majoram og basiliku. 4. Steikiö sveppina i af- ganginum af smjörinu viö háan hita. Bragöbætiö meö salti, pipar og möröum hvitiauk (kardimommudufti ef menn vilja heldur). Setjiö sveppina svo á fatiö meö lauknum og tómötunum og klippið nokkur biöö af steinselju yfir um leiö og fram er boriö. Þessi uppskrift er ætluö fjórum og þaö tekur um þaö bil tuttugu minútur aö búa þetta til. Meö þessum rétti er gott aö hafa gróft brauö meö léttreyktu áleggi. Eins passar þetta meö kaldri kjötflls eöa reyktum fiski. Húsráö: Þaö er auðveldara að flysja lauk hafi hann fengiö aö liggja smástund áöur i volgu vatni, eins er léttara aö skera lauk i finar sneiöar ef lauk- kakan (rótin) er ekki skorin af fyrr en siöast. af görðum og gróöri PW Umsjón Hafsteinn Hafliðason og Sævar H. Jóhannsson: Nt_£>STm E>Lj5é>i M &UR.T I POTTIMH EííF' v;F|TWÍÐ Sumargrœðlingar meðferö græðlinganna, Þess vegna ætti enginn aö missa móðinn i fyrsta skipti, þó árang- urinn veröi ekki hundraö prósent. Svona gerir þú á sumrin Þeir græölingar sem þú tekur yfir sumariö, sumargræöling- arnir, eru meö laufblöðunum á. Þú þarft aö muna aö fjarlægja þau blöö, sem lenda niðri i vatn- inu eða ofan i moldinni. Þrátt fyrir að auðvelt og þægilegt sé að setja græðlingana bara i vatn, þá mæli ég með aö þú stingir þeim beint i mold, helst góða garömold eöa gróðurmold (mold blandaða vikri, sandi og eða mosa). Þá rótfesta græö- lingarnir sig strax og ræturnar sem myndast aölagast moldar- tilverunni frá byrjun. Það er nefnilega munur á þeim rótum sem myndast i vatni og þeim er myndast i mold, þvi þegar rótaður græð- lingur er fluttur úr vatni i mold, verður stór hluti rótanna að endurnýjast. Þess vegna stopp- ar vöxturinn hjá græölingunum, sem geröist ekki, ef hann heföi strax myndað rætur i moid. Á höttunum eftir græölingum Sumargræölingurinn er viökvæmur og þolir ekki mik- il áföll án þess aö láta i minní pokann. Gættu þess fyrir alla muni aö græðlingarnir þorni ekki áöur en þú „stingur” þeim. Settu þá i plastpoka um leiö og þú hefur klippt þá og taktu þá ekki úr honum fyrr en þú ætlar aö „stinga” þeim. Best er aö taka miölungi kröftuga hliöar- sprota (grein) af aöalgrein ef hægt er. Kröftugustu og veiklu- legustu sprotarnir mynda oftast ver rætur. Foröastu helst sprota sem eru meö blómhnöppum. Þegar þú „stingur" Upplagt er að nota mjólkur- fernur (klippa ca. 1/3—1/2 ofan af) til þess aö „stinga” græösi- ingunum i og stingdu ca. þrem- ur i hvern pott. Auövitað getur þú notaö hvaöa potta sem er (ath. að frárennsli sé gott). Þrýstu moldinni vel aö græöl- ingunum og vökvaöu hæfilega (vel rakt). Til þess aö foröast ofþornun verður þú að þekja græðlingar.a (pottana) meö plasti. Hvitt plast er best, þvi að þá veröur hitinn ekki eins mikill, ef sól nær að skina á pottana. Ef þetta eru aðeins fáir pottar, sem þú ert meö, nægir að setja litinn plast- poka meðnokkrum götum á yfir hvern, eða buröarpoka (nóg er nú af þeim!) yfir þrjá til fimm. Séu pottarnir margir er gott aö setja þá i kassa og klæöa yfir með plastfilmu, mundu að stinga nokkur göt hér og þar til að fá svolitil loftskipti. Settu græðlingana i stað i háifskugga, þannig að þeir fái góða birtu, en að ekki veröi of heitt á þeim. Annað kastiö þarf að vökva, þó svo plastið hindri mikið uppgufunina. Volgt vatn og gætileg vökvun eiga þá best viö. Kalt vatn og gusugangur geta aftur á móti „sjokkeraö” smáplönturnar svo aö þær biöi varanlegt tjón. „Herðing" og áburðar- gjöf Eftir aö rótarvöxtur er kom- inn vel af staö, byrja græðling- arnir að vaxa og þá veröur aö venja þá við útiloftiö. Agæt að- ferö er aö rifa þá göt á plastiö. Fyrst litil, siöan stærri og stærri. Sýnist plönturnar hraustar og safaspenntar, ættu þær að þola útiloftiö eftir 12 til 14 daga „heröingu” Samtimis má byrja að gefa þeim áburðarvatn ca. 1 teskeið af blönduðum garðáburöi i fimm litra af vatni. Gott er aö hafa smáplöntur- nar i skýlum reit fyrstu ltil2 ár- in, þvi aö við plöntun beint á vaxtarstaö fyrsta haustiö má búast við miklum afföllum. Þetta fer þó talsvert eftir teg- undum. Hérna er svo litill listi, geröur af handahófi yfir nokkrar teg- undir sem auðvelt er aö fjölga með sumargræölingum. Trjákennt: — Krækilyng, beitilyng og holtasóley vilja magra mold — helst mosa og vikur til helminga, fjalldrapi, reynir, allar viðitegundir, glæ- ösp (en samt er betra að stinga rótargræðlingum af henni á vor- in), alaskaösp, kvistir — (Spira- ea), toppar — (Lonicera — gjarnan meö „hæl” þ.e. rifin frá þannig að eldri viður fylgi, ekki klippt), sirenur — (Syringa), yllir — (Sambucus), rósir — (eðalrósir eru of veikburöa til að lifa úti i eigin rót), rifs og sól- ber, runnamura, snækóróna — (Philadelphus), bergflétta mis- plar — (Cotoneaster). Gull- sópurinn guödómlegi er lika i þessum flokki. Og ekki má gleyma eininum okkar islenska, hann rætir sig fljótt i rökum mosa og vikri. Og af jurtkennda taginu: Reyniö allt sem ykkur dettur i hug. Klippiö af neöan viö blaö eða brum og takið burt toppana, oftast er nóg að hafa tvö til þrjú brum á hverjum græðling. Haf- ið siöan hugfast aö mistökin skapa meistarann. EKK.I ÁVONAr Hefur þessi eða hinn græðlingurinn komið tii? Það er oftast spennandi að „fjölga" einhverju sjálfur — eða hvað? Því ekki að reyna sig við eitt- hvað úr jurtaríkinu. Margirhafa einhverntima séð og jafnvel sett „Lisu” eöa „Kólus” græöling i glas meö vatni eða beint i pott með mold til aö fá nýja plöntu. En það eru aldeilis ekki aðeins stofuplönt- urnar sem hægt er aö fjölga á þennan hátt. Mörgum fjölærum plöntum, runnum og jafnvel trjám er hægt að fjölga jafn auöveldlega meö græölingum og stofublómunum áöurnefndu. Oft takast ekki fyrstu tilraun- irnar eins vel og ætla mætti þvi byrjandinn þarf aö taka margt með i reikninginn, t.d. veður, hreysti móöurplöntunnar og

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.