Þjóðviljinn - 15.12.1981, Blaðsíða 3

Jólablað Þjóðviljans — StÐA 3
yf ir það hafinn, skólagenginn sem
hann var, að ræða við mig sem
jafningja... ómenntaðan tré-
smið... Satt að segja... þá rakti
hann fyrir mér alla sina ævi-
sögu... En það er ekki til að upp-
vekja hér... svo er ég ekki maður
til þess... og má það beinlinis
ekki; þetta var trúnaðarmál.
Stúlkan sagði ekkert við þessu,
en var að þvi komin að spyrja,
hvað sér kæmi þetta við, þegar
hann hélt áfram:
Uppá siðkastið, þá var hann oft
og iðulega að vikja talinu að ein-
hverri sérstakri stúlku, sem hann
þó aldrei nefndi með nafni... Ég
veit ekki einusinni hvort hún er
lifs eða liðin... eða hvort hún hef-
ur nokkurntima verið til i raun-
veruleikanum... Kannski var hún
aldrei annað en draumsyn, ósk-
hyggja, jafnvel óráðshjal... Ég
veit þaðekki... Það er liklega bezt
að tala ekki meira um það... Of
seint, hvort eð er. Vist er um það.
Of seint.
Eftir þessa löngu ræðu manns-
ins varð löng þögn, sú eina hing-
aðtil sem stúlkunni fannst bein-
linis óþolandi, og hún var ákveðin
i þvi að standa upp og kveðja
þennan ókunna mann án frekari.
eftirgangsmuna, og hún ræskti
sig. En þá var það sem hún heyrði
hann endurtaka lágt fyrstu orðin
sem hann hafði sagt við hana þar
sem hún stóð innan við dyrnar:
Hve gott þú komst...
Jæja, sagði hún. Ég veit það
ekki.
Jú. Sjáðu til, hélt hann áfram...
Ég man eftir þér allar götur frá
þvi ég leigði hjá honum frænda
þinum og var að innrétta fyrir
hann siðar. Þú varst vist varla
meira en fermd... nei, liklega alls
ekki svo gömul... En nú ertu upp-
komin... og máski gift kona?
bætti hann við i spurnartón.
Gift? Ég? Hnei, ég ætla sko
aldrei að gifta mig, sagði stúlkan.
Hann, lágt: Ég hef alltaf kann-
azt við þig i sjón siðan... Mikil
myndarstúlka, eins og allt það
fólk... og liklega góð i þér, ef þér
kippir i kynið...
Æ, það veit ég ekkert um, sagði
hún og vildi eyða þessu tali. En
þegar sjúklingurinn lauk saman
höndum eins og i uppgjöf, sá hún
aumur á honum og fannst ekki
rétt að skilja við hann þannig.
Frændi segir að þú hafir verið
með svo voða mikið af bókum og
lesið alveg voða mikið,sagði hún.
Æ. Varla til að hafa orð á,
gegndi maðurinn... Ég hef alltaf
forðazt eins og heitan eldinn...
að eignast bækur. Sá sem ekki á
þak yfir höfuðið, hann á ekki að
sánka að sér bókadrasli.. né
neinu. Vist er um það.
En þú hefur kannski lesið mik-
ið, sagði stúlkan, fengið bækur á
söfnum og svoleiðis...
Fyrir kom það. Já. Fyrir kom
það. Svo átti ég jú... örfáar ljóða-
bækur. Af gamla tæinu... Frá
þeim tima þegar menn kunnu að
yrkja á islenzku.
Ég les aldrei neitt, sagði stúlk-
an.
Ekki það? sagði maðurinn og
lauk upp augunum. En þú hlustar
þá kannski á músik? spurði hann.
Ja-á. Á popp og pönk og svoleið-
is, sagði hún.
Ég sé þú ert með plötur i plast-
umslaginu þvi arna, sagði hann.
Æ, það er eitthvað klassiskt,
sagði hún. Ég er send með þetta
fyrir aðra. Það er ekkert almin-
legt.
Maðurinn lét nú augnlokin siga
að nýju, og stúlkunni fannst
skyggja i stofunni þegar hún sá
ekki lengur þessa einu birtu i her-
berginu: hitasóttargljáann i
augntóftum hins sjúka manns.
Slydduhryðjur héldú áfram að
slást utan i gluggann með ójöfnu
millibili, likt og rokur i hámennt-
uðu tónverki sem enginn nennir
að leggja eyrun að nema sérvitr-
ingar. Ef nokkuð var, þá hafði
veðrið frekar rokið upp þessa
stuttu stund sem liðin var frá þvi
stúlkan kom hingað inn* og það
ásamt mannamáli utan af gang-
inum kom i veg fyrir að hún
heyrði greinilega það sem sá i
rúminu var að segja:
Ég naut min aldrei, nema þá
égkvað
og áttum skiptu amaveðrin
hörðu...
Henni heyrðist ekki betur en
hann væri að amast út i veðrið, og
hún tók undir það heilshugar: Já,
það er bara að snarversna, svei-
mér þá; ég held ég ætti að fara að
koma mér.
Nei, fyrir alla muni, farðu ekki
alvegstrax, sagði þá maðurinn og
opnaði augun. Ég... ég má ekki
láta þig fara algera erindisleysu.
En hvað er það þá? spurði nú
stúlkan og greip plastpokann upp
af gólfinu og lagði i kjöltu sér; sat
þannig reiðubúin að fara.
Satt bezt að segja, góða min, þá
ertu of seint á ferð... En það er
ekki þér að kenna... ekkert frek-
ar. En ef þú hefðir komið eins og
degi fyrr... tveim dögum fyrr...
Ég var vist að nefna það við þig
áðan, að stundum var eins og pilt-
urinn hér við hliðina á mér væri
með óráði... en hvað er óráð og
ekki óráð i mannlifinu? Hann tal-
aði ekki aðeins um þessa dular-
fullu stúlku... hann var farinn að
tala við hana stundum... og
heyrði vist ekki þótt ég reyndi að
sansa hann... enda hætti ég þvi
fljótt... Kannski sá hann hana...
hafði ofsjónir, ég veit það ekki.
Kannski leið honum beinlinis vel
þessar stundir sem hann var i þvi
ástandi; ég veit það ekki heldur...
En þá var það sem ég fékk hug-
myndina varðandi þig...
Mig? hálfhrópaði stúlkan.
Sjáðu til, góða. Ég veit þér
finnst þetta skrýtið, og það er
stórskrýtið hvað manni getur
dottið i hug... Þegar hann var að
lýsa henni fyrir mér, þá kom mér
alltaf þúi hug... svona ung og fal -
leg og hrein og...
Nei, heyrðu mig nú, tautaði
stúlkan.
Og þá tókst mér loks að koma
til þin skilaboðum, en það er lik-
lega meira en vika siðan... Ef þú
hefðir getað komið hingað inn á
gólfið... bara komið og gengiö að
rúminu hans, staðnæmzt þar og
birzt honum, án þess að segja
orð... Hann hefði dáið alsæll...
Ég á ekki krónu, sagði stúlkan
lágt. Hvað ætli veslings maðurinn
hefði haft gaman af að sjá mig,
bláókunnugu manneskju, sem
hefði ekkert getaðsagt við hann...
og ekkert gert fyrir hann...
Hún svipti með annarri hendi
hárinu, sem var skipt i miðju, aft-
ur fyrir axlirnar og hnykkti til
höfði. Það var eins og dregin
væru tjöld frá tómu leiksviði.
Mér fannst, hélt maðurinn
áfram lágt,... mér fannst honum
hraka mikiö eftir óveðrið þarna á
dögunum. Hann var hræddur á
meðan á þvi stóð... en mér leið
vel. Ég lá og hlustaði og kærði
mig ekki um ljós fremur en
endranær... Það var dásamlegt
að heyra vindinn gnauða. Ég
saknaði ekki útvarpsins... En það
gerði vist hann... Maður hlustar
mikið á útvarp hér... og hann var
miklu iðnari við það en nokkurn-
tima ég... lá með þetta uppi i eyr-
anu alla daga, öll kvöld; ég vissi
reyndar ekki alltaf hvort hann
vakti eða svaf... En i óráðinu sem
á honum var, kom það iðulega
fyrir að hann ruglaði ýmsu sam-
an sem hann hafði skynjað þannig
úr tækinu.... kannski fannst hon-
um hann sjálíur vera þátttakandi
i hinu og þessu... Ég veit það
ekki... Eins og ég var vist búinn
að segja þér, þá talaði hann fátt
af viti undir það siðasta. Þó er
mér minnisstæð seinasta setning-
in, sem ég heyrði hann tauta i
samhengi... Gerir svosem ekkert
til, þótt ég segi þér hana... Það
var seint i gærkvöldi... Við lágum
hér i algerri kyrrð... og ég hélt
hann svæfi... Þá heyri ég hann
allt i einu segja, alveg furðu
greinilega:... Jeg ville elske at
være dronning!...
Hér rak stúlkan upp hláturs-
bofs,sem kafnaði þó i fæðingunni,
þvi að hún minntist þess sem al-
varlega hjúkkan i býtibúrinu
hafði sagt viðhana: að ekki mætti
koma sjúklingnum til að hlæja.
En það var reyndar sjúklingur-
inn sjálfur, sem hafði komið af
staðeinhverjusem i' fyrstunni gat
minnt á hlátur, en breyttist nú óð-
ara i fullkomna andstæðu sina:
andarteppu. Þrátt fyrir ljósleysið
i sjúkrastofunni komst stúlkan
ekki hjá þvi að sjá það greinilega,
að sjúklingurinn greip annarri
hendi fyrir kverkar sér, virtist
reyna að setjast upp i rúminu, en
féll aftur á koddann. Og það korr-
aði i honum. Augun uppglennt...
sjálflýsandi fosfórglyrnur... og
önnur kræklótt höndin sperrtist út
i loftið eins og þögult neyðarákall
drukknandi manns.
Stúlkan jesúsaði sig og spratt á
fætur, hraðaði sér fram eftir
ganginum og hrópaði áður en hún
var alveg komin að býtibúrinu:
Hann er búinn að fá kast!
En það var enginn þar inni.
Dyrnar stóðu opnar, en enginn
var þar fyrir. Og stúlkan leit til
beggja átta i löngum ganginum.
Þar var ekki sálu aö sjá.
Halló, er enginn hér? kallaði
hún lágt, þvi að henni fannst ekki
viðeigandi að hrópa i þessari við-
urstyggilegu kyrrð húss, sem var
markað sjúkdómi og dauða.
En enginn heyrði til hennar.
Ef hún færi upp á efri ganginn,
þá hlyti hún að rekast á einhvern.
En hún fór ekki upp á efri gang-
inn. Henni barst til eyrna bjöllu-
hringing. Auðvitað. Auðvitað gat
hann hjálparlaust náð til bjöll-
unnar, sem var við hvert einasta
sjúkrarúm... Hún hraðaði sér til
dyra. 1 þann mund sem hún var
að þoka upp viðamikilli hurðinni
sá hún þó útundan sér hvar hjúkr-
unarkona og sloppklæddur mað-
ur, kannski læknir, komu gang-
andiniður stigann; en þau virtust
ekki taka eftir henni — og heldur
ekki láta bjölluhringingu neitt á
sig fá. Hún lét þau aískiptalaus.
Hún átti lika að vera farin burt úr
þessu húsi fyrir löngu. Það hafði
ekki verið neitt vit i þvi að hanga
þarna svona lengi eins og hún
hafði gert. Siðan var hún horfin út
i góuhretið með Missa solemnis i
plastpoka. <Marzl981)
Hafðu allt tabúkt og fyrsta flokks
iiegar sniórinn kemur *
DACHSTEIN
Göngu & svigskíði, skói; gleraugu og fatnaður
arna, unglinga og f ulloroinsstærðir
ÚTSÖLUSTAÐIR:
VÉLSM. STÁL, Seyðisfirði
VERSL. ÖGN, Siglufirði
VERSL. SKÓGAR, Egilsstöðum
SPORTBORG, Kópavogi
BÓKAV. ÞÓRARINS STEFÁNSS., Husavík
FÁLKINN
sk/ðavörude/ld
SPORTHLAÐAN, Ísafirði
VERSL. BJARG, Akranesi
VÉLSM. SINDRI, Ólafsvík
KAUPFÉLAG SKAGF., Sauðárkróki
K.E.A., Akureyri
VIÐAR GARÐARSSON, Akureyri