Þjóðviljinn - 15.12.1981, Blaðsíða 19

Jólablað Þjóðviljans — StÐA 19
Jóla-
skák-
dæmi
— Hvitur mátar i öðrum leik
— Svartur leikur og vinnur
Með hverjum koma fuglarnir,
pabbi, ef bréfin koma með póstin-
um og vinnan með simanum á
morgnana? Ég hef sjálfur heyrt i
henni, stundum eldsnemma þeg-
ar ég vakna á undan þér og
mömmu, þá glymur i simanum
vinna — na nú — na. Villtu segja
mér um fuglana, þeir eru ekki
alltaf, það er ég alveg viss um,
þvi stundum sést enginn einasti.
Svo má ekkert leita að þeim,
þvi hliðið er alltaf lokað og maður
sér ekki út á milli þessara rimla á
heimilinu. Af hverju eru þessar
rimplaspitur svona margar og
sterkar? Það er rétt hægt að
smeygja puttunum á milli Anna
Greta er alltaf að abbast ef manni
leiðist og biður mann að syngja
um rauða hanann, einsog ég
kunni nokkuð að syngja i alvöru.
Segir að þá komi fuglar, þeir
renni á hljóðið, en er það nokkuð
satt. Mamma segir að fuglar
fljúgi, og þaö sést i loftinu aö þeir
þjóta áfram upp og niður en ekki
bara renna. Ég veit hún er að
skrökva, enda segja stóru krakk-
arnir alltaf abba — abba þegar
hún kemur sem öllu ræður, og
lætur mann vera inni þó aðeins
séu smá dropar.
Hún lætur mann hima á gólfinu
en situr sjálf á kjaftastól og spilar
á gitar með höndunum. Svo talar
hún skritilega og stlepurnar segja
að hún sé frönsk en ég má ekki
standa við gluggann sem er svo
gaman i rigningu. Það er heldur
ekki gaman að þessu gauli i
krökkunum, meira spennandi að
hlusta á rigninguna lemja glugg-
ann svona iss-hviss þegar drop-
arnir springa og þá brýtur Anna
Greta á sér nöglina og æpir
hræðilega. Það er nú soltiö gott á
hana að meiða sig pinu-ögn fyrst
hún er alltaf að abbast uppá
mann og láta syngja. Hún þarf
ekki neitt að ýlfra svona eða arga
þó maður sé á þessu barnaheimili
og haldi sér i rimlana þegar allt
er leiðinlegt og engir fuglar.
Af hverju þurfum við að búa I
þessari blokk sem aldrei sér fugl
og bara heyrist vindur i glugga,
sog og hvinur. Megum við ekki
vera hjá Mæju frænku i litla hús-
inu, þar eru tré og garður. Hvað
ætli geri til þó það sé I skugga-
hverfinu fyrst það er ekkert fer-
lega dimmt þar.
Af hverju bannar mamma að
heimsækja Mæju frænku nema i
R-lausum mánuði. Eru það betri
mánuðir meö fuglasöng og ljósar
nætur, þegar hún er minna hrædd
við striöskanann. Var einu sinni
hernám i okkar landi, pabbi, og
striðskallar með stóra spitubissu
uppi á Kleppsholtinu?
— Hvitur mátar í öðrum leik
— Hvitur mátar I öðrum leik
— Hvitur leikur og vinnur
— Hvítur leikur og vinnur
— Hvitur leikur og vinnur
— Hvitur leikur og vinnur
Eins og venja er til, koma hér
fyrir augu lesenda nokkrar
skákþrautir og dæmi. Fyrstu
fimm myndirnar sýna þrautir
þar sem hvitur á að máta i
öðrum leik. Myndirnar, sem
merktar eru frá 6-10 eru hins-
vegar ekki skákþrautir, heldur
fremur dæmi Ur tefldum
skákum. Lausnir felast i
að finna rétta leikinn. t þessum
dæmum á hvitur að vinna, nema
I þeirri no. 7, sem svartur á að
leika og vinna.
—eik—
— Hvitur mátar i öðrum leik
— Hvitur mátar i öðrum leik
0-1 ÍSP '11 8JH9®H 0I83HEBH
'6 HXS ‘8 W 'I IPH
iS3 ‘9 ISHtpxa 'Stpxo it>p i sS
OH 'E UH £PH Z 90H iS^H I
01 'JM
0-1
iS§H 'I 8MH 9§xq '9 9J 9gxa
s spxa iwa t 93xa spxh
£ ipa i9»xa z 9oxa ;9oxa i
'6 'JN
(jnuuiA 8o 9oxa S kqxa
— kMHjaS iiiqxH \ ipxyi
9jxa £ SJ iWH Z 190 iiIPH 1
8 'JN
l — 0 EPH iSxq 01 iSxq
9J ‘6 8PXH 8pxa '8 8P3 SJ I
isqxH”
’9 (kJXHP4l3xp'9ja)zqxH’9
i£PH 9P S zqxa Z3XH 1 i +Z»H
Z3H E E39qxa-Z iiiaxH — ""t
; I 'JN
í * AJJ'S'O + t-3xa buSoa a=8M
'1 TOa) '15UI So + H = sq 'l
9 'JN
pa 'i
S 'JN
SPH 'I
1 'JN
WH 'l
C 'JN
l3H 'l
Z 'JN
ioa 'i
1 'JN
s|B op s‘6 61 siq uinuiæp5i?5(s
5 jiunsei 'iqBipf ' aC<5
umuiæp^B^s
B JIUSUBq
Mæja frænka
Það var hræðilega ljótt af þeim
að hrekkja Mæju frænku, sem tal-
ar útlensku, og binda hana með
hárinu sinu niður i rúmið. En
hvað er að ganga i skrokk á fólki
og rommfylla þaö? Þá var nú
kötturinn hennar duglegur að
klóra þá skrúnka sem ætluðu að
meið’ana frænku. Þó meðala-
skápurinn hentist niður og glösin
brotnuðu var það samt gott að
joðið og laxerolijan litaði þá.
Samt hefur það verið gasa erfitt
hjá henni að sarga og slita sundur
hárið sitt með glerbrotum, þegar
vondu kanarnir voru flúnir út
angandi af lisóli og kamfóru með
köttinn á hælunum. Samt gat hún
alveg losað sig ein og sjálf, þó
hræðslu martrööin skildi aldrei
við hana i skammdeginu eftir
þetta.
Getur Mæja frænka lifað á
tröllasúrum og ánamöðkum, er
svoleiöis nokkur mannamatur?
Af hverju getur hún ekki fengið
tekjutryggingu með ellilaununum
sinum þó hún selji rabbabara?
Mamma segir að hún sé ábyggi-
lega rugluö aö láta köttinn vera
úti nótt og dag og lifa á hráæti.
Hann á bara að veiða fuglana sem
ætla að éta ánamaökana úr garð-
inum hennar. Þeir eru hlussu
stórir frá Skotalandi þar sem
karlarnir ganga i pilsum og
söngla ofani sig hafragrautinn
með bjór útá. Samt er alltaf fullt
af fuglum við lita húsið þó guli
kötturinn sé aö læöast þar um i
lóðinni.
Hjá Mæju frænku verður alltaf
að banka tvisvar, þá heyrist
hringla i sveru járnkeðjunni. Sið-
an gægist hún út um rifuna milli
stafs og hurðar og hváir á mann
eins og furðuverk. Bærinn hennar
er heldur ekkert raritat sem
hvorki heldur vatni né vindi.
Veggirnir eru hellings þykkir
svona sem hendurnar ná, og þeg-
ar inn kemur i eldhúsið skellir
hún stóru útihurðinni i lás með
keðju og slagbrandi.
Spitugólfið hennar er nú dálitið
druslulegt meö breiöum svörtum
röndum á milli fjalanna einsog
brúnterta á sunnudegi, og
mamma segir að komi pöddur
uppum rifurnar. Borðstóllinn
hennar er nú ágætis finiri, sem
margir geta setið á i einu, en þó
ekki lengi þvi hann er grjótharð-
ur. Hún kallar það bekk sem fylg-
ir greninu, og tvisvar verði sá
feginn sem á steininn sest, skilur
þú það? Stærðar flikki kolsvart,
einhver járnvél, sem hún kallar
maskinu stendur við vegginn og
gerir hitann inni hjá henni. Þar i
getur hún látið koma brennheitan
eld með bréfum og spitum, sem
fuöra alveg upp i neistaflugi. Þá
kemur svartur ljótur reykur eins-
og aftan úr strætisbilum en fer þó
ekkert framani mann eða liggur
kyrr i loftinu, heldur streymir
upp himnastigann og hverfur.
Soltið agnalitið er nú Mæja
frænka skritin og gamaldags,
segir: Villtu körtu bita og þaö
sem ég á núna, siöan hefur hún
dósamat i skeljum sem hún hitar
upp á maskinunni. Þá snarkar I
með braki og brestum, gusast út
saltur sjávarþefur einsog þang-
lykt úr fjöru.
Siöan opnast skeljarnar ein af
annarri einsog ósýnilegur dósa-
hnifur hafi snert viö þeim, og litlir
rauðgulir bitar sjást salt-sætir en
funheitir.
Þá má ekki gretta sig eða vera
filulegur þvi Mæja frænka er aö
gera gott með rauðubitunum. Það
er bæði járn og eggjahvitu meðal
i þeim úr riki náttúrunnar. Svo
smjattar hún og sötrar sem
mamma segir að við eigum ekki
að gera við matborðiö. Ég fékk
ofboðlitinn bita en ætlaöi þá að
gubba af sterka saltbragðinu, og
hún gaf mér vatn i krús og sagði
ég værióvanur náttúrlegum mat.
Þá kom hún alveg að mér með
andlitiö og sagði: renndu niður
drengstauli og vertu harður af
þér. Hún var hérum bil búin að
reka i mig stóru vörtuna sina með
svera búkonu hárinu útúr. Ég ætl-
aði aðeins að spurja hvurnig? en
þá hvessti hún á mig augun og
horfði I gegnum mig foraðs-
grimm svo ég gleypti bitann
hennar alveg óvart lafhræddur.
Slðan hristi hún mig til óþyrmi-
lega og sýndist vera öskureið, en
þá klappaði hún mér á bakiö og
kummraöi i gegnum nefið eins og
Anna Greta gerir viö gitarinn. Þá
vissi ég aö hún var ekkert reið
bara kát.
Nú fékk ég lika að fara upp
himnastigann snarbratta, þvi
rauði fiskurinn hafði staðið i mér,
og þurf ti aö ber ja mig i bakiö. Þar
var aöeins tuskukaöall að halda
sér i, en Mæja frænka stóð sjálf
fyrir neðan stigann og sagöist
skildu gripa mig ef ég dytti.
Uppi i risinu hennar er pinulitil
skonsa einsog klósettið hjá okkur
i blokkinni, með hallandi loft-
spitum, sem standa með manni
en eru þó alveg fastar meö
ryöguðum nöglum er standa langt
útúr spitunum. Heljarstórar
karamellubrúnar ryðklessur
viösvegar, og svo héngu ótal
köngulóavefir út um allt, ógeös-
lega slimugir, sem vildu festast
viö puttana.
Feiknlega var dimmulegt þar
uppi og hráslaga mugga með kaf-
loðnu kuski. Gluggurinn götug og
skæld blikkplata, sem vældi og il-
aði, en skritnar pöddur hýmdu i
lausu lofti og dingluðu. Ég mátti
nú ekkert útbija mig eða svina, en
rimlaferlikið byrjaði sjálft að
vafra um og velta er ég datt niö-
uri það alveg mjúkt og vakurt
einsog þegar mamma lét vögg-
una mina rugga og ramba, svifa
og hallast i eldgamladaga.
Mikiö hoppandi var gaman að
sitja i dimma skotinu hjá Mæju
frænku i veltunni, halda sér fast i
slána og valsa um gólfiö. Færast
fram og til baka einsog ýtt væri
rólu. Þaö var lika glvöru ruggu-
stóll sem vallt og flakkaöi. Ef
pinu litil beygja kom, þá skrölti
hann sjálfur um gólfið.
Hvað ertu alltaf aö lesa pabbi?
Er það æöis fint? Getur baðið
veriö soltið lifandi og sprellið?
Kemur það fljúgandi inni mann
með stöfunum? Dansa þeir i
manni og fljúga hver á annan eða
læðast þeir bara svona fram hjá
nefinu og lykta einsog súkkulaði,
sem gerir gott oni maganum meö
miklu munnvatni? Þú hlustar
ekkert á talið mitt pabbi, bara
svona hváir og hummar. Er það
púlsvinna að rina svona I prent-
bækur? Geturu samt fengið pen-
ing þó enginn sjái þig gera það
nema ég aleinn og mamma?
Hvernig vita kallarnir að þú ert
búinn að lesa alla heilu hrúguna?
Seturu meiri stafi og strik þegar
þú ert búinn að fletta allri hellings
kássunni?
Af hverju getur mamma ekki
fengiö sér svona lesvinnu? Þá
væri svo gott, heima, heitur
matur og mikið tal. Ef mamma
væri sjálf þyrfti hún ekkert svona
mikið af prenti einsog þú. Svo les
hún stundum obbolitið fyrir mig
aleinan á kvöldin um Hróa hött.
Þá mundi ég ekkert vera á þessu
heimili með sterku rimlaspit-
unum allt i kring, þar sem Anna
Gréta spilar á gitar með brotna
nögl og lætur hvern syngja með
sinu nefi um rauða hanann villt
og galið.
Hvers vegna höfum við ekki
svona spitugang eða himnastiga
hérna i blokkinni einsog hjá Mæju
frænku? Þá væri alveg lafhægt aö
klifra upp og niöur i leik við
krakkana hérna, sem rétt sjást á
fleygiferð i liftunni upp og niöur.
Svo ætla ég að biðja mömmu að
gefa mér ruggustól, á konudaginn
og vera heima að láta velta. Þú
villt ekkert hlusta á talið mitt,
getur sjálfur farið með mömmu I
skrúðgönguna.
Smásaga
eftir
Pétur
Hraunfjörð