Þjóðviljinn - 16.01.1982, Síða 3

Helgin 16.— 17. janúár 1982. ÞJóÐVILJlNN — SIÐA 3
r r
Ur útvarpsþœttinum „A vettvangi :
Einvígi Sigurjóns
og Morgunbladsins
i útvarpsþættinum ,,A vett-
vangi” i fyrrakvöld vöktu spurn-
ingar Anders Hanscn, blafta-
manns og svör Sigurjóns Péturs-
sonar forseta borgarstjórnar.
mikla athygli. Þjóðviljinn birtir
þennan hluta þáttarins orörétt
hér aft neftan.
Fyrirtœki
borgarinnar
Anders :Sigurjón, eftir f jögurra
ára stjórn vinstri manna i
Reykjavik, liggur fyrir að mörg
af fyrirtækjum borgarinnar virð-
ast hreinlega vera á hausnum
fjárhagslega. Ég get nefnt að
höfnin er komin i þrot og verður
nú að fá lán erlendisfrá tilað geta
sinnt hlutverki sinu, hitaveitan er
i þroti fjárhagslega og borgin er
orðin að olfukyndingarsvæði á ný.
Strætisvagnarnir eru styrktir um
fjóra miljarða á ári og Bæjarút-
gerðin er rekin með fimmtán mil-
jarða króna halla. Er þetta ekki
talandi dæmi um óstjórn i borg-
inni? Ráða vinstri menn við
stjórn borgarinnar? Hefur það
ekki sýnt sig að svo er ekki?
Sigurjón• Vinstri menn ráða
mjög vel við stjórn borgarinnar.
Þessi dæmi sem þú ert að nefna
eru afleiðingar af ákveðinni bar-
áttu við vísitöluna, — verðstöðv-
unarlögin sem hafa staðið hér i
landi frá 1970 i tið viðreisnar-
stjórnarinnar sálugu, sem flestir
eru nú væntanlega búnir að
gleyma en ættu alltaf að hafa i
minni. Vissulega er rétt að þessi
fyrirtæki standa mjög illa fjár-
hagslega. Gliman gegn verðbólg-
unni hefurkomið illa niður á þeim
vegna þess að visitölufjölskyldan
býr i Reykjavik, og hvergi annars
staðar. Þessi fyrirtæki hafa verið
á niðurleið á öllum þessum ára-
tug og þar hefur vissulega, má
segja, keyrtum þverbak á siðustu
fjórum árum, vegna þess að þau
voru kominsvo langtniðurað það
var ekki lengra hægt að fara.
Þú nefndir sérstaklega Bæjar-
útgerðina. Bæjarútgerðin er
sennilega með betur reknu fyrir-
tækjum i sjávarútvegi á Islandi.
Ég veitekki hvortþaö hefur farið
fram hjá nokkrum að sjávarút-
vegurinn i heild er rekinn með
verulegum halla. Bæjarútgerð
Reykjavik er hins vegar rekin
mtíi tiltölulega minni halla, þrátt
fyrir að hún er að fjárfesta i
tveimur glænýjum skipum, sem
kosta að sjálfsögðu mjög mikið i
afborgunum.
Strætisvagnar Reykjavi'kur,
sem þú nefndir einnig: Gjaid-
skrármál þeirra eru i miklum
ólestri eins og önnur gjaldskrár-
mál vegna verðstöðvunarstefnu
og verðhömhmarstefnu, en þar
verður hins vegar að taka inn i
myndina að viðerumað kaupa 40
nýja strætisvagna, sem að sjálf-
sögðu kosta sinn pening.
Ikarus-vagnarnir
Anders: Þegar þú minnist á
kaup á strætisvögnum, þá koma
upp i hugann ungverskir strætis-
vagnar af Ikarus gerð sem ennþá
hafaekki veriöteknirinotkun. Er
það vegna þess að strætisvagn-
arnir hafa ekki efni á þviað leysa
þá úr tolli?
Sigurjón: Nei. Þessir Ikarus-
vagnar voru afhentir núna fyrir
klukkutíma síðan og ég kem ein-
mitt beint frá þvi að taka á móti
þessum vögnum. Ég fékk tæki-
færitil aðskoða einn af þeim áðan
og þetta eru vagnar sem lita mjög
vel út. Ég ræddi við bilstjórann
sem dk þessum vagni. Hann var
mjög ánægbur með vagninn og ég
vona sannarlega að þessir vagnar
reynist Reykvikingum mjög hag-
kvæmir. Þeir eru 40% ódýrari,
þ.e.a.s. 40 gömlum miljónum
krónum ódýrari en þeir vagnar
sem við erum að fá af Volvo-gerð
á götuna og nú veröa þeir settir
undir þann dóm, sem enginn
áfrýjar, það er að segja dóm
reynslunnar. Ég ætla ekki að
segja um þaö ennþá hvernig hann
verður, en ég vona sannarlega,
hag strætisvagnanna og borgar-
innar vegnaað sá dómur verði já-
kvæður.
Anders: En um það eru vinstri
mern ekki sammála, þ.e. um
gæði þessara vagna, að fenginni
skoðunarferð til Ungverjalands
og nákvæmum útlistunum tækni-
manna.
Sigurjón: Ég get ekki ímyndað
mér að menn íeili yfirhöfuð dóm
fyrirfram. Reynslan er sá aðili
sem sker úr. Um það vorum við
sammála: að láta reynsluna
skera úr og keyptum til reynslu
þrjá vagna. Ég veit ekki hver sá
ersem setur sig i dómarasætiyfir
reynslunni.
Fjúrmálastjórnin
Anders: Mig langar til að geta
meira um það sem ég kalla
Anders Hansen, blaðamaður.
stjórnleysi i borginni að undan-
förnu. Er þaö ekki talandi dæmi
um stjórnleysið i borginni á þessu
kjörtimabili að t.d. kostnaður við
útitaflið margfræga fjór- eða
fimmfaldaðist áður en yfir lauk?
Nýlega hefur komiö I ljds að áætl-
un um flutning á borgarstofnun,
þ.e.a.s. Borgarskipulagi, þrettán-
faldaðist. Ég get nefnt að Tóna-
bærfór á siðastaári 150% fram úr
fjárhagsáætlun. Hvað er að ger-
ast? Er stjórn borgarinnar öll
með þessum hætti?
Sigurjón: Slik dæmi geturðu
fundið á öllum timum um einstök
verk. A öllum timum. Ef þú talar
um að stjórn borgarinnar sé öll
með þessum hætti, þá er þaö al-
veg fráleit vitleysa, vegna þess að
fjármálastjórn borgarinnar hefur
aldrei verið betri og borgin hefur
aldrei staöiö betur gagnvart
bönkum og gagnvart sjóðum. All-
irþeirverktakarog þeirsem eiga
að fá greidda reikninga hjá
Reykjavikurborg munu geta vott-
að þetta hvenær sem er. Það er
mjög sjaldgæft nú til dags að það
standi miði á dyrum borgargjald-
kera: „Ekki greitt i dag”. Þessi
miði var orðinn fastur á hurðim-
ar 1978 og fyrir þann tima.
Skattheimtan
Anders: Kannski er það vegna
þess að skattarnir em nú mun
hærri en áður var...
Sigurjón: Skattarnir eru vissu-
lega hærri...
Anders: Útsvarið er hærra en i
öllum nágrannabyggðarlögunum,
eignarskattar hærri og ekki að-
eins hærri en i' nágrannabyggðar-
lögum heldur hafa þeir lika hækk-
að meira heldur en kaup fólksins
á sama tima. Þetta gerist i stjórn
vinstri manna.
Sigurjón:Það vill nú svo til að
það eru gefnar út opinberar
skýrslur um það hvernig skattar
liggja i kaupstöðum landsins.
Reykjavik er þriðja lægst i þeim
efnum. Þannig að allt kjaftæði
um það að þetta sé lægra i ná-
grannabyggðunum sem njóta af
þvi að vera i nágrenni Reykjavik-
ur, njóta af þeirri þjónustu sem
við veitum en skapa enga sjálfar.
Þeirgeta vissulega haldið lágum
sköttum.
Anders: Hvers vegna hafa
þessir skattar þurft að hækka á
siðasta kjörtimabili? Aður en þið
tókuð við voru skattarnir sam-
bærilegir héri Reykjavikog i ná-
grannabyggðarlögunum.
Sigurjón: Þeir þurftu að hækka
vegna þess að borgin var rekin
með verulegu og stórfelldu tapi á
árinu 1978. Þegar viö vorum að
gera núna fjárhagsáæUunina, þá
gerði ég samanburð viðfjárhags-
Anders
Hansen
spyr
Sigurjón
Pétursson
milliliðalaust
áætlun frá 1978, — hún var ekki
sýnd með neinni lántöku. Þar var
alit falið í tiöSjálfstæðisflokksins.
Eigi að siður vantaði uppá 47 m il-
jónir nýkróna til þess að sú fjár-
hagsáætlun hefði átt einhverja
minnstu von um að geta staðist.
Anders:Hér stendur nú fullyrö-
ing gegn fullyrðingu og kjósend-
ur...
Sigurjón: Þetta eru stað-
reyndir, sem hver maður getur
séð...
Stjórnkerjið
Andcrs: ...minnast þess vænt-
aniega að þegar þið tókuö við þá
varð aldrei upplýst um stóra
hneykslið i stjórn borgarinnar
einsog margir höfðu þó talað um.
En mig langar til að koma að-
eins inn á annað. Nýlega sagði
borgarstjóri i samtali viö dag-
blaðið Tfmann að núverandi fyr-
irkomulag á stjórn borgarinnar
væri mun þyngra i vöfum heldur
en var iti'ð Sjálfstæðismanna. Ert
þú honum sammála I þessu efni,
eða greinir ykkur þarna á?
Sigurjón: Nei. Ég er honum al-
gerlega sammála um það. Það
hefur aldrei leikið nokkur m innsti
vafi á þvi að einræðisst jórn er sú
lang- langvirkasta sem til er.
Virkt einræöi, — það erekki lengi
að taka ákvarðanir. Það er bara
einn maður. Svoleiðis var þetta
hér IReykjavik. Núna þurfa þrir
flokkar aö koma sér saman, það
rikir lýðræði i borginni, það tekur
lengri tima. Ég er sammála þvi.
Varðandi hitt, aðstóra hneyksl-
ið hafi aldrei komið fram, þá er
það rangt. Stóra hneykslið hefur
komiðfram. Ég gerði samanburð
á þvi i sumar eftir þriggja ára
stjórn vinstri meirihlutans i
Reykjavík á þeirri úttektar-
skýrslu, sem var gerð á miðju
sumri 1978 og úttekt á sömu hlut-
um, — hlaupareikningi, inneign-
um borgarinnar, skuldum borg-
arinnar ógreiddum reikningum,
eins og það var þá, fært til verð-
lags dagsins i dag. Það munaði 5
gömlum miljörðum hvað borgin
var betur stæö á hlaupareikningi,
það munaði einum og hálfum mil-
jarði hvað var minna af ógreidd-
um reikningum 1981 helduren var
1978.
Lántökur
Anders: Og þetta hafið þið m.a.
leyst með stórfelldum erlendum
lántökum, sem gerir kannski
ykkar reikninga betur útlits held-
ur en ella væri. En varðandi ein-
ræðisstjórn, sem þú talar um.
Likir þú meirihluta þeim sem var
áður en þið tókuð við, lýðræðis-
lega kosnum af borgarbúum
Sigurjón Pétursson, forscti borg-
arstjórnar.
Reykjavikur i íimmtiu ár, — likir
þú þvi við einræðisfyrirkomulag
eins og við sjálfsagt öll þekkjum
það austan járntjalds t.d.?
Sigurjón: Stjórnkerfi hans var
með sama hætti. Þar fór sáman
að borgarstjórinn i Reykjavik var
æðsti embættismaður borgarinn-
ar og tók þar af leiöandi ábyrgð
og ákvarðanir fyrir hönd embætt-
ismannanna. Hann var jafnframt
oddviti þess meirihluta og tók
ábyrgð og ákvaröanir fyrir hönd
þess meirihluta. Þess vegna þá
segi ég aö stjórnkerfiö var það
sama.
Varöandi hitt sem þú nefndir,
að þetta væri gert með ertendum
lántökum, þá er það rangt hjá þér
vegna þess að erlent lán hefur
ekki verið tekið af Reykjavikur-
borg til annarra hluta en til
beinna fjárfestinga eins og verið
hefur áður. Það er hins vegar
áætlað að taka 40 miljón króna
lán á þessu ári,— það er ekki búið
að taka það. Viö tókum lán á sið-
asta ári og þetta eru lán sem við
tökum til skamms tima eöa til sex
mánaða i senn.
Dagvistarmál
Andcrs: Fyrir kosningarnar
1978 talaði Alþýöubandalagið um
að fjölga dagheimilisplássum i
Reykjavik. Það var jafnvel talað
um aö fjölga þyrfti þeim um allt
að þrjú hundruð á ári, og það yrði
gertef að vinstri menn næðu tök-
um á stjórn borgarinnar. Staö-
reynd er að þeim hefur fjölgað
um 60 aö meðaltali. Staöreynd er
einnig aö þeim fjölgaði að meðal-
tali um 150 s.l. tiu ár undir stjóm
Sjálfstæðismanna. Nú er rætt um
kvennaframboð og þaö virðist
nánast ákveðiö. Þær haf a lýst þvi
yfir, forsvarskonur* þess fram-
boðs.að þar veröi dagheimilamál
m.a.ofarlega á baugi.Skýtur það
ekki skökku við um hugmyndir
sumra forkólfa Alþýðubanda-
lagsins um flokk sinn að einmitt
slikt framboð sé nauðsynlegt nú?
Ég get einnig nefnt það að ný-
lega sögðu leikhússtjórar f Iðnó
að fyrsta kjörtimabil vinstri
manna yrði best lýst meö þvi að
það hefði valdið vonbrigðum. Hiö
sama virðist einnig vera uppi á
teningnum hjá fjöldamörgum
stuðningsmönnum vinstri flokk-
anna og innan þeirra eru jafnvel
raddir um að það eigi ekki að
halda vinstra samstarfi áfram þó
að styrkur fáist til. Það má nefna
að i Alþýðublaðinu hafa slikar
skoðanir verið viðraðar og vitað
er að þæreru uppi i öllum vinstri
flokkunum. Sannar þetta ekki að
þið hafið gefist upp á st jóm borg-
arinnarog þið treystið ykkur ekki
til þess að halda áfram þessu
samstarfi?
Sigurjón : Nei. Þetta er nú flest
rangt sem þú ert að segja. Svo ég
fari nú aðeins yfir það. Varðandi
dagheimilisplássin, þá hafa bæst
við 577 pláss á dagvistunarstofn-
unum i Reykjavilc á þessu kjör-
timabili.Hvernigþví verður deilt
niður i sexti'u á ári, — það fæ ég
með engu móti skilið. Það er ein-
hver annar reikningur heldur en
ég lærði.
Anders: En minar tölur segja
mér að þau séu sextiu á ári...
Sigurjón: 577 dagheimilispláss
hafa bæst við frá þvi á miðju ári
1978 og til dagsins i dag. Það hef-
ur bæst viö og um þaö á ekki að
þurfa að deila. Þetta eru stað-
reyndir. t öðru lagi vil ég benda á
það, að svokallað dagmömmu-
kerfi hefur verið tekið inn i dag-
vistunarkerfi borgarinnar. Ég
þori ekki að fara með tölur ná-
kvæmlega, en mér er nær að
halda að það séu um 6 - 700 börn
sem njóta dagvistunar i gegnum
þetta kerfi. Það er niðurgreitt
með nákvæmlega sama hætti af
Reykjavikurborg eins og inni á
dagvistunarstofnunum, þ.e. for-
eldrarnir greiða nákvæmlega það
sama. Þarna er um að ræða veru-
lega viðbót lika. I þriðja lagi vil
ég nefna það að þessi meirihluti
hefur gertáætlun um það að full-
nægja þörf fyrir dagvistun á
stofnunum á tiu árum. Af þeim
eru trúlega tvö ár liðin núna og ef
sliku verður haldið áfram þá
verður þörf fyrir dagvistarstofn-
anir endanlega fullnægt.
Borgarleikhús
Varðandi það að þessi meiri-
hluti hafi ekki stutt Leikfélag
Reykjavikur, þá verð ég að segja
það, að það er mikil rangfærsla. I
fyrsta lagi vil ég benda á að við
höfum á þessu kjörtimabili heim-
ilað Leikfélaginu aö fjölga starfs-
mönnum, þrátt fyrir það að þeir
séu i óbreyttu húsnæði. 1 öðru lagi
vil ég benda á að við höfum styrkt
þá sérstaklega, utan þess styrks
sem við veitum þeim að jafnaði
árlega, tvisvarsinnum til að sýna
barnaleikrit, sem er utan við
þessa fjárhagsáætlun...
Andcrs: Byggingaframkvæmd-
ir.... segja leikhússtjóramir...
Sigurjón: 1 þriðja lagi vil ég
benda á það að þegar þessar
byggingaframkvæmdir við Borg-
arleikhhsiö voru hafnar, þá var
þaðm.a. ískjóliþessa mikla arfs,
þessarar höfðinglegu dánargjaf-
ar sem þeir fengu, en sú dánar-
gjöf hún liggur ekkert á lausu.
Byggingin var eigi að siður hafin
af mikilli bjartsýni. Borgarstjórn
Reykjavikur tók ákvörðun um
það á seinni fundi sinum um fjár-
hagsáætlun nú i janúar aö hækka
framlagið til Borgarleikhússins
úreinni og hálfri miljón i þrjár og
hálfa miljón króna. Með þvi er
séð fyrir esidann á þessum bygg-
ingaáfanga.
Leiguibúðir
Andcrs: Mig langar til að
spyrja einnar spurningar að lok-
um: Hvað hefur núverandi borg-
arstjórnarmeirihlutibeittsér fyr-
ir þvi að byggðar verði margar
ibúðirtil leigu á siðasta kjörtima-
bili?
Sigurjón: Hann hefur beitt sér
fyrir þvi að það er verið að byggja
43 nýjar leiguibúðir. Hann hefur
beitt sér fyrir þvi aö það er veriö
að innrétta 17 ibúðir á vegum Fé-
lagsmálastofnunarinnar. Hann
hefur beitt sér fyrir þvi og þegar
keypt tvær i'búðir á venjulegum
frjálsum markaði með fjárveit-
ingu fyrirátján til viðbótar. Auk
þess hefur hann lagt drög að þvi
að það veröi byggðar i verulegum
mæli leiguibúöir og tekið frá á
annað hundraö lóðir þess vegna.
Anders: Það hefur enginn flutt
inn i leiguibúð sem þið tókuð
ákvörðun um á ykkar kjörtima-
bili?
Sigurjón:Nei. Þaðhefur enginn
flutt inn í þær íbúðir ennþá vegna
þess einfaldlega aö þú tdcur ekki
ákvörðun i dag og byggir húsið á
morgun.