Þjóðviljinn - 01.05.1982, Blaðsíða 13

Þjóðviljinn - 01.05.1982, Blaðsíða 13
Helgin 1 — 2. mai 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13 einnig æfingar á „SnöbolLskrig- et”, sem var sýnt fyrr i vetur, en verður nú leikið á finnsku. Leik- stjóri „Happy Days” er Ritva Holmberg, en Kaisa Korhonen (leikhússtjóri Lilla Teatern) leik- stýrir „Snöbiollskriget”. Báðar voru þær hér heima fyrir ári siðan og tðku nokkra leikara i tima á eftirminnanlegu og vel heppnuðu námskeiði. Auk þess er Kaisa okkur vel kunn fyrir leik- stjórn sina á þeim finnsku leik- sýningum, sem komið hafa til, íslands siðustu ár, sýningu KOM teatteri á „Þrem systrum” (á Listahátið ’80) og sýningu Svenska Teatern á „Konunum frá Niskavuori” (s.l. haust), sem hún leikstýrði ásamt Kára Halldóri. kom teatteri Vegna húsnæðiserfiðleika hefur KOM leikhópnum verið skipt upp i tvo hópa. Annar þeirra hefur nýlokið við að leika „Me Pommittajat” hér i Helsinki, en hinn er nú i Þýskalandi og leikur þar leikritið „Dauðaskipið” eftir B. Travis. I vetur hefur KOM haft inni i gamalli, stórri verksmiðju i verk- smiðjuhverfi og komið sér þar upp mjög merkilegri aðstöðu. Salurinn, sem þau leika i, er risa- stór geymir með leifum af gömlum vélum og tækjum. Hálf nöturlegt allt saman, en gefur þó undarlega magnað andrúmsloft og ótrúlega möguleika i leik- sýningum. Þó ekki skildi ég orð i sýningu þeirra á „Me Pommittajat” (We bombed in New Haven, e. Joseph Heller), sem Kalle Holmberg um- skrifaði, leikstýrði og lék sjálf- ur stórt hlutverk i, naut ég sýningarinnar vel. Þetta var sterk sýning, framúrskarandi vel leikin og naut sin vel i þessu magnaða umhverfi. Mér skilst, að ekki hafi sýning þeirra á .Kulervo” frá i vetur siður notið sin á þessum stað. En nú hefur þetta merkilega hús verið tekið af þeim og á að notastsem lager (!?). Ýmsir full- yrða að hér sé pólitik i spilinu, þvi kommararnir þykja fullróttækir i augum sumra, sem með völd fara i Helsinkiborg. -Hvað um það. Starfsemin liggur niðri um tima, en þráðurinn verður fljótlega tekinn upp aftur. leikhúsdagar í ábo 55. finnsku leikhúsdagarnir voru haldnir i Abo i páskavikunni. Þessa daga safnast saman hundr- uð leikhúsmanna hvaðanæva að af landinu, halda fundi, ræða málin, fara i leikhús og drekka saman. Meðal þeirra sýninga, sem þá voru á boðstólum var gestaleikur frá Dramaten i Stokkhólmi: „Klassfiende” eftir Nigel Williams. Leikrit, sem tekur allt fyrir i senn, m.a. ung- lingavandamál, skólann, upp- lausn, vonleysi, atvinnuleysi — kerfið. Og Borgarleikhúsið sýndi leik- rit sin Skytturnar (byggt á sögu Dumas), Kulervo eftir Aleks- ander Kivi og Piaf, eftir Pam Gems, umskrifað af Elina Halt- tunen. Af upptöldum verkum er skemmst frá þvi að segja, að sýning þeirra Abo-manna á Piaf er sú besta, sem ég hef séð til þessa. Leikritið fjallar um ævi söngkonunnar Edith Piaf og eru margir söngvar hennar sungnir i sýningunni. 1 sýningunni var á engan hátt reynt að likja eftir Piaf sjálfri, hvorki i útliti eða söng, né heldur var dregin upp fegruð mynd af lifi hennar. En það var tekist á við þetta verkefni af hvilikri einlægni og áhuga, að sjaldgæft má telja. Sviðsetning og leikur var frábær. Og leikkon- unni, Kristiina ElstelS, sem lék Piaf, gleymir maður ekki eftir þessa sýningu. Hún var hreint út sagt stórkostleg. Lék og söng af þvilikri fjölbreytni og dýpt, að betur verður ekki á kosið. Þrátt fyrir málleysið var ég með á nótunum allan timann og svo hrifinn af leiknum, að ég gat allsendis óhikað tekið undir með öðrum áhorfendum, sem með tár i augum fögnuöu leikurum og Leikararnir Ritva Vaikama og Kalevi Kahra i hlutverkum sinum i „Voimamies” i uppfærslu Juoko Turkka i Borgarleikhúsinu. Hin stórkostlega leikkona Kristiina ElstelS, sem nú ieikur Edith Piaf i Borgarleikhúsinu i Abo. Asko Sarkola i hlutverki Axels (Strindbergs) á Lilla Teatern i Varnarræðu vitfirrings. Úr hinni sérkennilegu dans- og lðtbragðssýningu „Loputon Arvoitus” i Borgarleikhúsinu. leikstjóra kröftuglega i leikslok. Leikstjórinn hefur verið nefndur hér að framan: Jotaarka Penn- anen (leikstýrði Caligula i Þjóð- leikhúsinu og einnig ágætri sýningu hér i Abo á Kulervo). leikarinn — leikstjórinn A allsherjarumræðufundi leik- húsmanna i Abo á leikhús- dögunum, sem bar yfirskriftina „frá hugmynd til fram- kvæmdar”, urðu nokkrar svipt- ingar og ágreiningur um sam- band leikarans og leikstjórans. Til gamans sting ég hér inn hluta af ræðu eins leikarans, Hannu Lauri, frá fundinum: „Leikstjórar — að gefa af sjálfum sér á ærlegan og opin- skáan hátt er ekki aðeins for- réttindamál leikaranna. Aðstaða ykkar gefur ykkur tækifæri til að gagnrýna starfsgetu leikaranna, likamlega og andlega tjáningar- hæfileika þeirra, sköpunarmátt þeirra. En minnist þess, að þessi aðstaða ykkar tryggir ekki, að ykkur verði ekki á mistök. Hættið aö lita á sjálfa ykkur sem menntaða yfirstétt leikhús- starfsmanna. Gefið leikurunum þó ekki væri nema helminginn af þeim tima, sem þið hafið sjálfir til þess að undirbúa nýtt verk, og deilið þeirri þekkingu, sem þið búið yfir um bakgrunn verksins, meðleikurunum, eða a.m.k. þeim upplýsingum, sem visa á þá þekkingu. — Það á eftir að koma ykkur á óvart — skapandi umræða leikara og leikstjóra er möguleg! — Veitið leikurunum verkefni, sem þið óttist, að þeir geti ekki leyst af hendi, ekki verkefni, sem þið vitið að þeir leysa. „Pedagógiskur” leikstjóri ber ábyrgð á leikurum sinum og þroska þeirra. Hann hvetur leik- arann áfram þannig að hann beitir til fullnustu öllum þeim hæfileikum, sem hann kann yfir að búa. Hann setur ekki leikarann inn i auðveldar, fyrirfram ákveðnar aöstæður. Leikstjórar — verið pedagógiskir!” Að sjálfsögðu er hér aðeins um eina hlið á flóknu máli að ræða, máli sem er ansi afstætt mál, raunar eilifðarmál. En ekki get ég gert að þvi, að i hug mér hefur flogið við og við, hvort hér ríki nú leikstjórans tið, og spurt sjálfan mig, hvort leikstjórar væru hér, sumir, á æðra stalli, og notuðu m.a. leikara sem tæki til aö byggja upp og koma á framfæri eigin hugmyndum um verkið, listina, jafnvel eigin heimsmynd. Og svo á hinn bóginn, hvort leikara skorti meira sjálfstraust — frumkvæði; treysta þeir um of á ieikstjórann, leiðasagnargáfu hans og snilli.? niðurlag Það er áberandi i finnsku leik- húsi hve mikil dramatisering og umskrift á sér stað. Það er mikið dramatiserað af gömlu sem nýju efni, sögum og jafnvel ljóðum. Og Finnarnir eru aldeilis ófeimnir viö að umskrifa leikrit og breyta þeim, aðlaga þau eigin aðstæðum, aðlaga þau þvi leik- húsi eða þeim hópi, sem flytur verkið. Annað, sem einnig er áberandi, er rikuleg beiting tónlistar. Svo til i öllum sýningum er flutt músik, lifandi eða af segulbandi, oftast þó lifandi og þá flutt af allt frá einum hljómlistarmanni upp i heila hljómsveit. Þetta samspil tónlistar og leiks list mér vera þróað fyrirbæri hér og gefur sýningum aukið gildi. Finnska leikhúsið er lifandi leikhús. Að sjálfsögðu misjafnt, en fjölbreytt. Þó hafa ýmsir finnskir leikhúsmenn látið að þvi liggja, að nú riki eins konar millibilsástand i leikhúsinu al- mennt. Menn hafi náð einum áfanga, en ekki hafi verið mörkuð braut að hinum næsta. Það sé ekki mikið að gerast einmitt nú. Má vera rétt, en fyrir utanaðkomandi er samt heilmikið um að vera og margt hingaö að sækja og það vissulega frekar en til annarra nálægra landa. Leiksýningar bera hér viða merki mikillar ögunar og list- rænn standard er hár. Og maður finnur fyrir þeirri viðleitni að takast á við mannskepnuna, skoða hana og gegnumlýsa, varpa fram spurningum, nýjum myndum af henni, i þvi augna- miði, að við vöxum að skilningi á okkur sjálfum og lifinu — svo okkur takist betur að eiga við okkur sjálf og hvert annað, lifa betra lifi — kannski? Kann að hljóma barnalega, en þessi til- finning er til staðar hér, þegar maöur skoðar og upplifir, lærir um sjálfan sig og aðra. Það fer þvi veL á þvi að ljúka þessum pistli með tilvitnun þeirra Lilla Teatern-manna, sem er letruð aftan á siðustu leikskrá þeirra: „Livetharenlángsam rytm. Ilet för oss pá underliga omvagar till várt mál.” I Helsinki I2,april ’82, Sigurður Skúlason Svölu- kaffi 1. maí Svölurnar (félag fyrrverandi flugfreyja) efna til kaffisölu i Súlnasal, Hótel Sögu, i dag, 1. mai. Er þetta gert til að efla fjár- hag félagsins, en einn megintil- gangur þess er að vinna að mann- úðarmálum. Svölurnar hafa á þessu ári veitt 6 styrki til fram- haldsnáms i ýmsum sérgreinum. Súlnasalurinn verður opnaður kl. 14.00, en þar verður tiskusýning, happdrætti og kaffi. Eiðfaxi Ennþá er Eiðfaxi á ferðinni og skýrum við nú frá þvi efni sem fy rirferðarmest er I 3 tbl. i ár. I íorystugreininni fjallar Arni Þórðarson um verslun með hross og lýkur henni með þess- um orðum: „Hvað, sem gert verður til að greiða fyrir kaupum og sölu hesta i landinu má aldrei leggja stein i götu hestakaup- anna, þjóöariþróttar Islendinga i viðskiptum. Menn verða að hafa óskert frelsi til að fá fullnægt þessari sérstæðu viðskipta- hneigð”. Páll S. Pálsson hæsta- réttarlögmaður skrifar um hesta á þjóðvegum og lagagreinar, sem um það gilda. , Birt er viðtal við Karenu Jóns- f ttur og Tómas Brandsson á msstöðum i Grimsnesi, sem gja: Hrossin hai'a verið okkar 1 lifsi'ylling. Kári Arnórsson ræðir um þann vanda, sem menn geta komist i ef þeir tapa hesti. „Hann fékk sér bara hjálparbeisli”, segir Sigurður Ragnarsson. Jón Sigurðsson, bóndi i Skollagróf, ritar grein um hrossaútflutning og telur „fráleitt að banna út- flutning kynbótahrossa en með ieinhverjum hætti þarf að skjóta lokum fyrir þá ósvinnu, að selja slika gripi á smánarverði, eins og raunarheíur viðgengist til þessa. Einar E. Gislason á Syðra - [Skörðugili i Skagafirði segir Ifjölda kynbótagripa og gæðings- efna I tamningu i Skagafirði. B.S. ritar grein er hann nefnir:. „Þar upphefst vandinn” og er þar á ýmsu gripið úr misvindasamri sögu hestsins á Islandi. Jón H. Ásbjörnsson, heilbrigðisíulltrúi i Mosfellssveit svarar spurning- unni: Hvaða krölur gera heil- brigðisyfirvöld i þéttbýli um hreinlætisaðstöðu og frárennsli i hesthúsahverfum? Sagt er frá heimsókn i stóöhestastööina i Gunnarsholti. Haukur Hafstað, framkvæmdastjóri Landverndar, hvetu>- til þess að rækta upp án- ingarstaði hestamanna. Sagðar eru fréttiraf Búnaðarþingi. Rætt ervið Jón Ölaf Jóhannsson, 17 ára hestamann, sem hlaut 28 verð- launapeninga á sl. ári. „Þau eru hungruð”, nefnist grein eftir Marenu Amason og deilir hún þar á illa meðferð á hrossum. Þá eru og i ritinu fréttir af starfsemi ým- issa hestamannafélaga. —mhg ! Leigusamn- !| ingur um sum- I !j arbústaðaland j I Lögfræðingar bændasam- ' takanna hefur nú útbúið lóð- ' Iarleigusamning fyrir þá I jarðeigendur, sem áhuga hafa á þvi að leigja land und- * ■ ir sumarbústaði. Geta bænd- I [ ur fengið eyðublöðin hjá ■ Ijarðanefndum i héruðunum, I Stéttarsambandi bænda eða I Búnaðarfélagi Islands.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.