Þjóðviljinn - 05.06.1982, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 5.-6. júni 1982
KJartan
Ólafsson
skrifar
ingar okkar gáfu upp fyrir fjór-
um árum. I samræmi viö þetta
lagði Hafrannsóknastofnun til,
að á þessu ári yrðu veidd allt að
450.000 tonn af þorski, eða álika
magn og i fyrra, en þess er
skemmstað minnast, að á árun-
um 1977 - 1979 voru tillögur Haf-
rannsóknastofnunarum 250 þús.
- 275 þús. tonna þorskveiöi á ári.
Vilji menn lita á tölur Haf-
rannsóknastofnunar sem
marktækar, þá gefa þær vissu-
lega tilefni til nokkurrar bjart-
sýni um að aflabrest á fyrri-
hluta þessa árs megi e.t.v.
vinna upp að verulegu leyti
jafnvel nú i sumar og á siðari
helmingi ársins.
í þessum efnum höfum við þó
alls engar tryggingar nú fremur
en áðuijþvi svipull er sjávarafli,
og þekking visindanna tak-
mörkuö, þótt rannsóknum hafi
fleygt fram.
Skipaf jöldinn
En þegar við kvörtum yfir
aflabresti nú, þá er reyndar rétt
aðhafa i huga, að fyrir 10 árum,
þá var heildarþorskafli is-
lenskra veiðiskipa aðeins helm-
ingur þess afla, sem hér veidd-
ist á siðasta ári, en þá voru það
erlend veiðiskip, sem hér tóku
litlu minna aflamagn heldur en
okkar eigin skip.
Okkar veiðifloti er hins vegar
langtum öflugri nú en hann var
fyrir tiu árum, og afli minnk-
andi á hverja sóknareiningu.
Það var nauðsynlegt að byggja
upp flotann og tryggja sjómönn-
um okkar góð skip og hinn besta
búnað til veiða. En auðvitað
gengur ekki að fjölga áfram
togurunum fari heildarafli
minnkandi, þvi þá kemur aðeins
þeim mun minna i hlut þeirra
sem fyrir eru. >au mál öll þarf
að skoða vandlega nú með hlið-
sjón bæði af byggðasjónarmið-
um og hag þjóðarheildarinnar.
bjóðviljinn sendir sjómönn-
um á hafi úti, fjölskyldum
þeirra og þeim sem eiga daginn
I landi sjómannadagskveðju
með ósk um farsæld i störfum
og góðan aflafeng á komandi
tímum. Stéttarsamtök sjó-
manna hvetjum við til varð-
stöðu um kjör þeirra og réttindi.
— k.
r i tst jjór nargrci n
Aflabrestur og kjör sjómanna
A sjómannadaginn 1982 er
ekki sérstaklega bjart yfir hjá
islenskum sjómönnum, þeirri
stétt sem með störfum sinum
leggur grunninn að öllum þjóð-
arbúskap okkar Islendinga.
Minnkandi afli
Hjá okkar glæsilega togara-
flota hefur þorskafli verið ákaf-
lega tregur það sem af er þessu
ári, og loðnuveiðarnar, sem fyr-
ir fáum árum voru mjög drjúg-
ur þáttur i fiskveiðum okkar,
verða jafnvel alls engar i ár, þar
sem loðnan má heita horfin af
miðunum, og stofninum máske
nær aleytt.
Samkvæmt bráðabirgðatölum
Fiskifélagsins varð þorskafli
togaranna aðeins 56.447 tonn á
fyrstu fjórum mánuðum ársins,
en var tveimur árum fyrr yfir
90.000 tonn á sama tima, sem
reyndar var metár hvað varðar
afla togaranna á þessum árs-
tima. Frá siðasta ári dróst
þorskafli togaranna saman um
26% á fyrstu fjórum mánuðum
ársins, og þótt bátaafli hafi viða
verið i betra lagi á vertiðinni, þá
er samdráttur i heildarþorsk-
afla báta og togara samanlagt
um 16% á fyrsta þriðjungi þessa
árs miðað við sama tima i fyrra.
I maimánuði hélst sama afla-
leysið hjá togaraflotanum, og
enginn veit hvort úr muni rætast
þegar á sumarið liður.
Kjör sjómanna
Ekki þarf að lýsa þvi, hvaða
áhrif slikur aflabrestur hefur á
tekjur sjómanna, sem i flestum
tilvikum lækka i samræmi við
minnkandi afla. Þótt togararnir
hafi að litlu leyti bætt sér upp
minnkandi þorskafla með þvi aö
veiða meira af öðrum tegund-
um, svo sem karfa og grálúðu,
þá er þar um miklu verðminni
tegundir að ræða, sem auk þess
er útilokað að beina togaraflot-
anum á til lengdar i svo miklum
mæli, þar sem þessir fiskstofnar
þola ekki nema takmarkaða
sókn.
Hjá mörgum sjómannsheim-
ilum er tekjutapiö það sem af er
þessu ári einkar tilfinnanlegt.
ákvörðun liggi fyrir þegar sjó-
mannadagurinn rennur upp.
Það skal sagt hér að fiskverðs-
hækkun upp á 10% eða þar um
bil, sem einungis samsvarar
verðbótum á laun verkafólks i
landi, bætir sjómönnum auövit-
að að engu leyti það tekjutap,
sem þeir hafa orðið fyrir vegna
minnkandi afla. Aföll vegna
aflabrests eiga allir sæmilega
tekjuháir þegnar okkar þjóðfé-
lags að bera, og einnig sjómenn,
hver að sínum hluta. En það er
ekki sanngjarnt, að sjómenn
beri einir bótalaust og að fullu
þaö mikla tekjutap, sem hlýst af
nær 40% minni þorskafla togar-
anna nú heldur en tveim árum
fyrr.
Það er oft gert mikið úr ein-
stökum dæmum um háar tekjur
sjómanna, þegar vel veiðist.
Hitt vill gleymast, að tekjur sjó-
mannanna eru sveiflukenndar,
og oft harla litlar, þegar litið
aflast.
Hefur þorskstofninn
stækkað?
Menn velta fyrir sér ástæðum
aflaleysis togaranna nú, og eru
ýmsar kenningar uppi eins og
gengur. Sumir telja hitabreyt-
ingar i sjónum höfuðástæöuna,
aðrir hrun loðnustofnsins, sem
valdi þvi að þorskurinn dreifist
um allan sjó i leit að æti, og
veiðist þvi siður i vörpur togar-
anna. Hér kemur sjálfsagt
fleira en eitt til, en við skulum
a.m.k. vona, að tölur Hafrann-
sóknastofnunar um stærð
hrygningarstofns og heildar-
stofns þorsksins á Islandsmið-
um séu ekki óhóflega bjartsýn-
ar. Þvi séu þær tölur nálægt
lagi, og náttúruskilyrði bregðist
ekki, þá ætti aftur að rætast úr
áður en langt um liöur.
I byrjun þessa árs gaf Haf-
rannsóknastofnunin út það álit,
að hrygningastofn þorsksins hér
við land væri um 570.000 tonn,
eöa meira en þrefalt stærri
heldur en stofnunin taldi hrygn-
ingarstofninn vera fyrir fjórum
árum. Heildarþorskstofninn
taldi Hafrannsóknastofnun vera
um 1765 þús. tonn i byrjun
þessa árs, sem er nær 50%
stærri stofn heldur en fiskifræð-
m.a. vegna þess að menn verða
nú að greiða skatta af mun
hærri tekjum siðasta árs.
Þegar þessar linur eru skrif-
aðar hefur enn ekki verið til-
kynnt um nýtt fiskverð, sem
taka átti gildi, þann 1. júni s.l.
Hins vegar má vera, aö sú
ursófasett?
Líttu þá við
hjá okkur.
Við bjóðum:
14 gerðir
fjölbreytt litaúrval
verð frá kr. 24—34 þúsund
Það gerist hvergi hagkvæmara
Góðir greiðsluskilmálar
TM. HÚSGÖGN
Verslanir að:
Siðumúla 4, simi 31900
Siðumúia 30, sími 86822