Þjóðviljinn - 30.12.1982, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 30. desember 1982 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9
þyngja sárafáum einstaklingum
með miklum fjölda starfa og em-
bætta. Með þessu lagi hefur vald-
dreifingar-hugsjónin mátt sín lítils
meðan mikil völd hlaðast á fáa ein-
staklinga. Og fjöldi félaga fær á til-
finninguna að honum sé ekki
treyst.
Stíflur í
upplýsingastreymi
f nýsósíalisma hefur mikilvægi
upplýsinga verið lofað og talið lyk-
ill að vel lukkuðum störfum. mögu-
leikum almennings til raunveru-
legri þátttöku í pólitík, vopn gegn
borgaralegri innrætingu og liður í
freslun manneskjunnar. Al-
þýðubandalagið hefur verið eins og
steinrunnið tröll í þessum efnum.
Margir telja m.a.s. að íhaldið hafi
endurunnið borgina einmitt vegna
þessa meinlega ágalla í starfshátt-
um vorum. Alltof margir, þará-
meðal þeir sem kusu íhaldið yfir sig
aftur töldu engan mun vera á stjórn
borgarinnar, borgarbúar vera engu
nær um umhverfi sitt o.s.frv. Að
hluta til er skýringin sjálfsagt sú, að
Alþýðubandalagið hefur ekki ver-
ið nægilega pólitískt borubratt til
að fitja uppá nýjungum til að
stjórna með fólkinu í stað þess að
stjórna því með tilskipunum og
ekki nógu ólíkt íhaldinu. En að
hinu leytinu hefur Al-
þýðubandalagið með hinum flokk-
unum gert ýmislegt mjög gott sem
komst ekki til skila vegna skorts á
uppiýsingum. Þetta einkennir ís-
lenska stjórnmálamenn alltof mik-
ið og því miður er Alþýðubanda-
lagið á sama báti og hinir flokkarn-
ir að þessu leyti. En þetta getur
lærst.
Upplýsingar geta verið afhjúp-
andi og þær eru helstu óvinir hins
borgaralega forræðis. Það er ekki
hægt að ná til meirihluta fólks til að
afla fylgis við hugmyndir nema
með opnu og stanslausu flóði upp-
lýsinga. Þetta á við um álmálið,
hermálið, kjarasamninga og fleira.
Alþýðbandalagið verður að læra
að tala út, segja af létta og þá mun
meirihiuti kjósenda ekki láta
standa á sér. Þetta getur lærst.
En Pjóðviljinn?
Margir lesenda munu sjálfsagt
segja að Þjóðviljinn sé nú ekki
skárstur í þessum efnum. Og því er
ég alveg sammála. Þjóðviljinn hef-
ur sér það til afsökunar að hann er
fyrst og fremst andsvar við borg-
aralegri einokun í fjölmiðla-
heiminum og því er hann
nauðbeygður til að vera nokkuð
einhliða til varnar og sóknar fyrir
þá sem eiga yfir höfði sér daglegar
árásir í hinum fjölmiðlunum
samanlagt. En þetta ætti samt sem
áður ekki að koma í veg fyrir að
fjallað sé á málefnalegan hátt um
pólitískar uppákomur til lofs og
lasts, hvort sem þar eiga hlut að
máli ráðherrar eða verkalýðsfor-
ingjar, hvort sem það eru „óþægi-
leg“ mál eða „hættuleg“ fyrir fylg-
ið. Upplýsingin blífur. Eitthvað
hefur þokast í áttina að írjálsari
skoðanaskiptum, opnari umfjöllun
en það miðar alltof hægt.
Framboðslistar í
nœstu kosningum
Framboðslistar Alþýðubanda-
lagsins fyrir næstu kosningar hafa
hvergi verið ákveðnir. Gert er ráð
fyrir að forval eða prófkjör í
tveimur umferðum verði í flestum
kjördæmum.
í Vesturlandskjördæmi mun
þingmaðurinn Skúli Alexanders-
son standa vel að vígi, hann þykir
hafa styrkst í kjördæminu þar sem
hann hefur verið duglegur kjör-
dæmaþingmaður og haft lag á því
að plægja baklandið. Ekki hefur
heyrst um mótkandidata hans í
forvali en trúlega er Bjarnfríður
Leósdóttir líkleg til efstu sæta á list-
anum.
Á Vestfjörðum fer varaformað-
ur Alþýðubandalagsins og ritstjóri
Þjóðviljans Kjartan Ólafsson að
öllum líkindum í fyrsta sæti. í fyrri
umferð forvalsins fyrir vestan hlaut
hann rússneska kosningu í fyrsta
sæti framboðslistans. í öðru sæti
listans er Þuríður Pétursdóttir frá
ísafirði líklegust í samræmi við
niðurstöður fyrri umferðaforvals.
í Norðurlandskjördæmi vestra
er einnig allt með spekt einsog
víðast hvar í Alþýðubandalagi, en
þar fer Ragnar Árnalds ráðherra
og fyrrverandi formaður banda-
lagsins í fyrsta sæti. Ekki er vitað til
þess að þar verði forval. Hannes
Baldvinsson Siglfirðingur hefur
skipað annað sæti listans til þessa.
1 Norðurlandskjördæmi eystra
eru framboðsmál Al-
þýðubandalagsins eitthvað óljós-
ari. Stefán Jónsson hefurekki gcfið
kost á sér í fyrri umferð forvals og í
kjördæminu eru ríkjandi ólík
Ólafur Ragnar Grímsson, formað-
ur þingflokksins.
sjónarmið um það hver eigi að
skipa fyrsta sæti. Vitað er að nokk-
ur héraðsrígur er í þessu efni, en
auk þess hefur verið orðað að full-
trúi verkalýðshreyfingar eða
kvenna skipi þetta sæti. Þá hefur
verið rætt um að einhver utanað-
komandi komi í stað Stefáns til að
losa bandalagið úr héraðsríg og
sem málamiðlun. Hafa ýmsir verið
orðaðir sem mögulegir lausnarar
m.a. Einar Karl Haraldsson á
Þjóðvilja en hann er uppalinn á
Akureyri einsog margir hafa tekið
eftir. Eins hefur heyrst að Stefán
Jónsson kunni að taka þátt í seinni
Ásmundur Stefánsson forseti ASÍ
hefur oft verið orðaður til þing-
manns fyrir Alþýðubandalagið.
umferð, komi eins og þingeyskur
frelsisriddari til bjargar eins og
Jiann gerði þegar Björnsævintýrið
var uppá sitt besta í kringum 1970.
Þau nöfn sem oftast heyrast ann-
ars nefnd þar eru: Soffía Guð-
mundsdóttir, Helgi Guðmunds-
son, Kristján Ásgeirsson,
Steingrímur Sigfússon, Erlingur
Sigurðarson og margt tleira ágætis-
fólk er tilnefnt...
Á Austfjörðum mun einnig
verða forval. Helgi Seljan er lík-
legur til að skipa áfram fyrsta sætið
og Hjörlcifur annað eins og í síð-
ustu kosningum. Hins vegar hefur
heyrst að Sveinn Jónsson hafi tak-
Ragnar Arnalds, fyrsti formaður
Alþýðubandalagsins og ráðherra.
markaðan áhuga á því að vera
áfram í þriðja sæti listans. Almenn-
ur áhugi var á því fyrir síðustu
kosningar að Þorbjörg á Hala Arn-
órsdóttir tæki þriðja sæti listans, en
hún átti ekki heimangengt og gaf
því ekki kost á sér. En hver veit
nema hún vilji nú taka þátt í þess-
um slag, en kunnugir telja að það
muni vera sterkt fyrir lista Al-
þýðubandalagsins.
í Suðurlandskjördæmi verður
einnig forval. Garðar Sigurðsson
alþingismaður hefur þar att kappi
við Baldur Óskarsson fram-
kvæmdastjóra Alþýðu-
Guðmundur J. Guðmundsson full-
trúi hinnar skipulegu verkalýðs-
hreyfingar á alþingi.
bandalagsins uni fyrsta sætið og
hingað til haft betur. Ekki er vitað
um aðra kandidata þegar þetta er
skrifað en líklegt er að þar verði
nokkur átök. Báðir eru þeir
Garðar og Baldur vísir tii að heyja
skemmtilega orrustu um þingsæt-
ið, sem endar vonandi með þvi að
annar dragi hinn með sér inná þing.
Síðan geta þeir mætt saman í
bróöerni á þingflokksfundi.
Garðar er á margan hátt með
skemmtilegri þingmönnum. Hann
er dálítið upp á kant við þingflokk-
inn á köflum en í þólitíkinni á þingi
er sérsvið lians sjávarútvegsmál.
Máske væri ráöherrastóll honunt
Hjörleifur Guttormsson, iðnaðar-
ráðherra.
mátulegri en hægur sess á þingi.
Baldur er af kyni framsóknar-
manna og samvinnumanna og kom
sem slíkur til liðs við bandalagið.
Hann er með sjóaðri mönnum í
þessari félagsmálapólitík og eru
þeir því báðir líklegir til stórleikja í
Suðurlandskjördæmi áður en
líkur.
í Reykjaneskjördæmi situr Geir
Gunnarsson á oddinum, maður
sem nýtur trausts og virðingar fyrir
störf sín á þingi og víðar, langt út
fyrir raðir Alþýðu-
bandalagsmanna. Enginn er
líklegur til að skyggja á hann í
fyrsta sætið. Hins vegar hafa ýmsir
verið orðaðir við annað sætið þar
auk Benedikts Davíðssonar sem
skipaði það sæti við síðustu kosn-
ingar. Meðal þeirra er Ólafur
Ragnar Grímsson þingflokksfor-
inaður, en magir telja þröngt fyrir
dyrum í efstu sæti G-lista Reykja-
víkurkjördæmis. Rökin sem þykja
mæla með því eru þau, að hann er
búsettur í kjördæminu og þykir lík-
legur til að afla fylgis og plægja
baklandið. Á móti því þykir hins
vegar mæla að það sæti er mjög
ótryggt a.m.k. ef tekið er mið af
síðustu sveitastjórnar- og alþing-
iskosningum.
í Reykjavík er framboðsmálum
öðruvísi en annars staðar hagað.
Þar eru nokkrar hefðir sem löngum
hafa verið viðhafðar við niður-
röðun á lista. Þannig er formaður
bandalagsins Svavar Gestsson með
vissurn hætti arftaki gamla leiðtog-
ans Magnúsar Kjartanssonar. Og
ekkert bendir til þess að frá þeirri
hefð verið hvikað. Með svipuðum
hætti hlaut Guðmundur J. Guð-
mundsson sæti sitt á framboðslist-
anum í „arf" eftir Eðvarð Sigurðs-
son. Þá hefur kona ævinlega verið í
efstu sætunum, Svava Jakobsdóttir
áður og nú Guðrún Helgadóttir.
Hún skipaði fjórða sæti listans við
síðustu kosningar og hefur fullan
hug á því að komast í öruggt sæti
við þessar kosningar. Ólafur Ragn-
ar órímsson formaður þingflokks-
ins var í þriðja sæti listans við síð-
ustu kosningar og eins og nú standa
mál bendir ekkert til annars en
þessi fjögur rnuni fara í forval í jan-
úar næstkomandi hér í Reykjavík.
Ekkert þeirra er að sjálfsögðu
hundrað prósent öruggt í sínu sæti
en óneitanlega er líklegt að þau
skipi efstu sætin áfram. Um aðra
kandiduta er ekki vitað þegar þetta
er skrifað. Sumir halda að AB
muni ekki ná fjörum þingmönnum
inn í Reykjavík og því muni koma
til mikilla átaka um þrjú efstu sætin
innan Alþýðubandalagsins í
Reykjavík. En hingað til hefur ver-
ið líklegra að til pólitískra átaka
komi heldur en persónulegra.
Það er því ekki hægt að útiloka
að einhverjar tilfærslur verði á milli
þessara ftambjóðenda í efstu sæt-
um né lieldur hitt að konur og
verkalýðshreyfing t.d. vildu fjölga
fulltrúum úr sínum röðum á þingi
eða velja nýja. Formaður banda-
lagsins og þingflokksformaðurinn
gætu því allt eins þurft að berjast
fyrir sætum sínum.
Og þá er nú lokið spámannshlut-
verkinu.
Fyrir stéttlausu
þjóðfélagi - efinn ofar
kennisetningum
Af þessum skrifum um Alþýðu-
bandalagið má Ijóst vera að lit-
brigöin pólitísku eru mörg. Margir
, lesendur munu verða til þess að
fussa og segja aö nteð þessu sé ein-
faldlega veriö aö breiða yfir krat-
isma bandalagsins. Það er ekki til
að staðfesta slíkar ályktanir að lok-
Kjartan Ólafsson, Þjóðvilja-
ritstjóri og varaformaður Alþýðu-
bandalagsins.
aorð þessa greinaflokks eru höfð
eftir formanni Alþjóðasambands
jafnaðarmanna. Heldur afhinu, að
ilman rósar fer ekki eftir því hver
hlúir að henni og sá sem setur
saman þessar greinar kann vel að
meta tilvitriuð orð. Þau eru höfð
eftir Willy Brandt og eru lokaorð
nýútkominnar bókar í V-
Þýskalandi sem er eins konar póli-
tísk ævisaga Brandts:
„Við þurfum áfrarn að takast á við
verkefnið, að auka við innihald
lýðræðisins, félagslega, efnahags-
lega og menningarlega. Enn vitum
við ekki hvað er handan velferðar-
ríkisins. Eins stendur sú fullvissa
óhögguð að „hin sósíalísku verka-
lýðsríki" í austri eru ekki einungis
frábrugðin rótgróinni vinstri hrey-
fingu í V-Evrópu, heldur eru þau
gjörólík hreyfingu okkar í grund-
vallaratriðum. Kjarni sósíalískrar
baráttu stendur enn; hugsjónin um
stéttlaust þjóðfélag, sem sagt hefur
skilið við hvers konar efnahagslega
og pólitíska kúgun. Markmiðin
miklu um frelsi jafnrétti og bræðra-
lag standa enn. Ég er jafnframt
þeirrar skoðunar, að við ættum að
setja efann ofar sérhverri kenni-
setningu, við ættum að meta verð-
leika einstaklingsins meir en þving-
andi kröfur frá ríki eða flokki. Slík-
ar væntingar til einstaklinga frá
flokki og ríki gætu leitt til drottn-
unar.
Þetta er vegurinn sem ég vil
ganga áleiðis með öðru fólki; frjáls
og til vinstri."
-<>g-