Þjóðviljinn - 29.04.1983, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 29. apríl 1983
VÚÐVIUiNN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guömundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsso’n.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðsiustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gislason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlööversson.
íþróttafréttaritarí: Víðir Sigurösson.
Utlit og hönnun: Helga Garðarsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröarson.
Simavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bíistjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson,
Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síöumúla 6, Reykjavik, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaöaprent h.f.
Málefnin ein
• Úrslit kosninganna á laugardaginn var urðu ekki til þess
að greiða úr óvissunni í íslenskum stjórnmálum. Þótt kosn-
ingar séu að baki liggur ekkert fyrir um það hvers konar
ríkisstjórn hér taki við og óvissan síst minni en áður.
• Á ríkisráðsfundi í gær baðst Gunnar Thoroddsen, forsæt-
isráðherra lausnar fyrir stjórn sína, en forseti fól stjórninni
að gegna áfram störfum um sinn, þar til tekist hefur að koma
á laggirnar nýrri ríkisstjórn.
• Sú ríkisstjórn sem nú lætur af störfum hefur setið við
stjórnvöld nokkuð á fjórða ár. Hún var á sínum tíma mynd-
uð við mjög sérstakar aðstæður, þegar formenn stjórnmála-
flokkanna höfðu allir reynt stjórnarmyndun til þrautar en án
árangurs. Margir spáðu stjórninni skammlífi í upphafi, en
hún hefur við verkalok farið lengur með völd en flestar þær
ríkisstjórnir sem nú stýra málum í okkar heimshluta.
• Hér verða engin eftirmæli í dag um ríkisstjórn Gunnars
Thoroddsen. Hennar mestu mistök voru þau, að efna ekki
til kosninga strax í byrjun síðast liðins vetrar, þegar fyrir lá
að þingmeirihluti var ekki lengur fyrir hendi. Þá átti stjórnin
að ganga til kosninga og leita eftir auknum styrk kjósenda.
• Spá okkar er sú, að þeirrar ríkisstjórnar, sem nú víkur
brátt úr sæti, verði fljótlega saknað af mörgum, þótt dómar
verði að sjálfsögðu ekki allir á einn veg.
• Alþýðubandalagið tók þátt í þessari ríkisstjórn af fullum
heilindum og fékk þar ýmsum góðum málum til leiðar kom-
ið, ekki síst í þeim málaflokkum, sem heyrðu undir ráðherra
Alþýðubandalagsins. Mest urðu hins vegar vonbrigðin með
álmálið, að ekki skyldi takast, að knýja samstarfsaðilana til
þess að fallast á einhliða hækkun raforkuverðs til Alusuisse,
fyrst samningar voru ekki í boði. Hvorki Alþýðubandalagið
né Sóslíalistaflokkurinn áður hafa nokkru sinni tekið þátt í
ríkisstjórn, sem setið hefur svo langan tíma. Þá mun einnig
óhætt að fullyrða, að minnkandi sjávarafli á síðasta ári og
afleiðingar heimskreppu í efnahagsmálum hafi valdið þyngri
áföllum í okkar þjóðarbúskap, heldur en fyrri ríkisstjórnir
með þáttöku Alþýðubandalagsins áttu að mæta. Allt hefur
þetta verið merkileg reynsla, sem væntanlega mun gera
flokkinn hæfari til að takast á við erfið verkefni í framtíðinni.
Menn spyrja nú hvað taki við. - Því getur enginn svarað á
þessari stundu. Við því má búast að stjórnarmyndunarvið-
ræður verði erfiðar og taki nokkurn tíma, enda þótt mikil
þörf sé fyrir ríkisstjórn með þingmeirihluta að baki, og það
sem fyrst.
Málefnin verða að skera úr um það, hverjir ná saman um
ríkisstjórn og hverjir ekki. Alþýðubandalagið lagði fyrir
kosningar fram samstarfsgrundvöll, sem flokkurinn mun nú
að loknum kosningum standa á í viðræðum við aðra.
Vandinn í okkar efnahagsmálum er stór, og flokkana
greinir á um það hvernig bregðast skuli við, m.a. um það
hvernig byrðunum skuli jafnað niður. Lífskjör launafólks
verða ekki varin, nema þrengt verði verulega að frelsi brask-
arastéttarinnar og alls verslunarauðvaldsins, sem ráðamenn
Sjálfstæðisflokksins eru pólitískir fulltrúar fyrir. Það er ekki
hægt að gera allt fyrir alla. Spurningin er hver á að borga.
Morgunblaðið hefur undanfarna daga látið að því liggja,
að innan Alþýðubandalagsins sé fyrir hendi áhugi fyrir sam-
starfi við Sjálfstæðisflokkinn, - en blaðið tekur þó fram að
búast megi við hörðum kröfum frá Alþýðubandalaginu.
• Þetta með kröfurnar er reyndar rétt hjá Morgunblaðinu.
Verði til Alþýðubandalagsins leitað munu þær Irröfur
verða bornar fram jafnt við Sjálfstæðisflokkinn sem aðra
flokka, og því aðeins fer Alþýðubandalagið í ríkisstjórn, að
mjög verulegt tillit verði tekið til sjónarmiða þess í mikilvæg-
ustu málum.
Hverjir vilja fallast á tafarlausar aðgerðir í álmálinu?
Hverjir vilja mæta kröfu Alþýðubandalagsins um brottför
hersins og fallast á algera stöðvun hernaðarframkvæmda
hérlendis?
Hverjir vilja ganga til þess að stokka upp efnahagsmálin á
kostnað verslunarauðvaldsins en til varnar lífskjörum
alþýðu?
Á þetta allt og sitthvað fleira mun Alþýðubandalagið láta
reyna.
klippt

Krístin Guðmundsdóttir, framkvamdastjóri Aiþýðuflokksins og fotmadur Sambands Afliýötiflokkskvsnna: |||
„Verðum að auk fræðslu- og f|o a til muna allt kksstarf“
Hver talar
við hvern?
Helsta fréttaefni þessara daga
er það hver talar við hvern og
hver talar ekki við hvern og eru
þar mörg blæbrigði sérstæð og
fróðleg. Það var helst að frétta í
gær, að Morgunblaðið vill ber-
sýniíega ekki aðAlþýðubandalag-
ið sé í ríkisstjórn („það er fráleitt
að ætla eftir kosningar að taka
tillit til stefnu kommúnista í ál-
málinu“segir þar)- aftur á móti
gerir blaðið allmikið úr því, hve
mikinn áhuga Framsóknarmenn
sýni á samstarfi við Sjálfstæðis-
flokkinn. Blaðinu er mikið í mun
að láta sem allir séu að biðla til
Sjálfstæðisflokksins og geti hann
valið úr samstarfsaðilum eins og
fara gerir. Aðrir eru svo að vekja
athygli á því, að mörg umbrot erf-
ið eru innan Sjálfstæðisflokksins
sjálfs sem sanna hið fornkveðna,
að án er ills gengis nema að
heiman hafi.
Mjög
óánœgðir
Alþýðublaðið er öflugast í
sjálfsgagnrýni þessa daga, enda
ekki nema von - tap Alþýðu-
flokksins varð mest. Á baksíðu
blaðsins eru viðtöl dag eftir dag
við framáfólk í flokknum sem
tekur mjög undir eitt og sama
stef: ég er mjög óhress með úrs-
litin, ég er mjög óánægður, þetta
eru vonbrigði og þar fram eftir
Kristín Viegósdóttir:
„Málstaöurinn
verður að
komast betur
til skila“
Steingrimur
Ingvarsson:
„Mjög óhress
með útkomu
flokksins á
--^aMrianr.
toægð með slaka utgu
"fffltwjpknarflokkamsJim
götum. Ein kona ágæt huggar sig
við það, að sælt er sameigin-
legt skipbrot - fyrirsögnin á við-
tali við hana er þessi „Ánægð
með slaka útkomu Framsóknar-
flokksins hér“! (þ.e. á Suðurnesj-
um).
Skipulags-
hœttir
Það er vert að veita því nokkra
athygli að í harmatölum Alþýðu-
flokksmanna kveður mjög við
það stef, að þeir hafi ekki komið
boðskap sínum til skila, enda sé
starfsaðferðum flokksins mjög
ábótavant „en þar álít ég að
hundurinn liggi að verulegu leyti
grafinn" segir til dæmis Bjarni P.
Magnússon. Og framkvæmda-
stjóri flokksins, Kristín Guð-
mundsdóttir, segir að það þurfi
að auka allt fræðslu- og flokks-
starf. Helgi Már Arthúrsson telur
svo að skipulagsmál flokksins
„þurfi að taka föstum tökum“.
Nú má allt þetta rétt vera. Það
mætti svo spyrja að hinu: hvað er
það sem menn ætla að boða með
auknu fræðslustarfi? Mark-
aðshagfræði Jóns Baldvins,
byggðasjónarmið Karvels, hefð-
bundna starfshætti verkalýðsfé-
laga? Það stoðar flokki lítið að
hafa skipulagsmálin í lagi, ef
hann hefur ekki gert það upp við
sig hver hann er.
Málgagn
Og annað. Ekki höfum við orð-
ið vör við það, að Alþýðuflokks-
menn kvarti yfir því (nema rit-
stjórinn sjálfur) að þeir eigi sér
ekkert málgagn sem heitiðgetur.
En saga Alþýðuflokksins og Al-
þýðublaðsins sýnist einmitt minna
mjög rækilega á það, að dagblaö,
'sem er pólitískur miðill ekki bara
í þröngri merkingu flokksbréfs
(eins og Alþýðublaðið er núna)
heldur og í víðtækari merkingu
umræðu og umfjöllunar um ýmsa
strauma í vinstrimennsku dags-
ins, sé eitt lífakkeri verkalýðs-
flokks á íslandi sem erfitt er án að
vera. _áb>
80
MOKOl'NBI.Anm. FIMMTUDAOIIR21. APKll. 19S3
„Jafnaldrar mínir eru
stoltir af húsum sínumu
Bréf til Halldórs Blöndals
cftir (iuójón Jónsson sk"1""* h-nr »jímum Ips
andans
.Þaft t*r oKjnrrimmir fyrir mann á .Jlvers á unga
^niújum aldri aó sHja sík i sjior
fjirdrs-Iti, rjónluM-njum og
LMifnun. si-m nu iT hnfuA
ilur na-stu kynsloðar. |n*irr
i |ju m aft vurkvrina i skrifi
Hvits a hun aft Kjalda'’
|)ú undrandi, i*Aa sár i*óa
slaóur — skilur |>ú |ia «*kki
in ^iddur ^lapa ykkar, aó
olkh% hljtur »A £j»lda ábýrjjA
is oj» Króðafiknar hinna siollu
Halldór og
unga fólkið
Halldór Blöndal, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, felldi tár
nokkur í kosningabaráttunni
vegna erfiðleika ungs fólks, sem
þarf að koma sér upp húsnæði. í
greinarkorni einu í Morgunblað-
inu rifjaði hann upp þá dýrðar-
daga þegar „verðbólgan saxaði á
lánin“ með þeim afleiðingum að
kynslóð Halldórs átti miklu
auðveldara en nú með að komast
í hús og eru „jafnaldrar mínir
stoltir af húsum sínum“ segir þai*.
Guðjón Jónsson svaraði Hall-
dóri Blöndal í eftirminnilegri
grein í Morgunhlaðinu á dögun-
um. Þar segir m.a.:
„„Hvers á unga fólki að
gjalda?“ spyr þú næst með fyrir-
sagnarletri, - steinblindur á synd-
ir feðranna, sem að sjálfsögðu
koma niður á börnunum. Hví
skyldi unga fólkið ekki fá að eign-
ast heimili sín jafn auðveldlega
og ræningjakynslóðin á undan
henni, sú sem nú ræður lögum og
lofum í landi? En hennar aðferð
var að stórum hluta sú, að ræna
hina öldruðu, sem kröfðust lítils
fyrirsig, en lögðúfram alla krafta
sína til að búa ykkur í haginn; að
ræna fyrirfram unga og óborna
og skilja þeim eftir drápsklyfjar
skulda fyrir húsin ykkar glæsi-
legu, sólarlandaferðirnar, bílana
sem þið endurnýið á 3 ára fresti
(ekki þurfið þið lengur að spara
fyrir.húsi né afborgunum), fyrir
brennivínið, togarana...; að
níðast á öllum minni máttar,
þeim sem skorti vit til að brúka
annarra .nanna fjármuni eða
burði til þess, - og hafa ekki einu
sinni munninn fyrir neðan nefið
til að kveina eins og þeir sem fá
stóru lánin og skuldbreytingarnar
og hafa hámenntaða og harðdug-
lega starfsmenn á launum til að
knýja fram tilfærslu fjármun-
anna; að gerast þjófsnautar: ekki
stela með eigin lúku beint úr
vasa, eins og Fagin reyndi að
kenna Oliver litla Twist, heldur
ópersónulega og úrfjarska: gegn-
um kerfi: verðbólgu. Spara sér
þannig alla sektarkennd.
Gleðjast yfir árangrinum: „Jafn-
aldrar mínir eru stoltir af húsum
sínum.“
Stoltir. Gaztu ekki látið þetta
ósagt? Þá hefði kannski mátt þola
þér greinina. Er ekki nóg á okkur
lagt, „unga fólkið“, að umbera
rangindin, þó að ekki sé okkur
storkað með þessum hætti?“
-K.