Þjóðviljinn - 06.08.1983, Blaðsíða 2

2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN- Helgin 6.-7. ágúst'1983
skammiur
Af degi þagnarinnar
Það var einhvern tímann um daginn, að ég las það í
blaði, að Joð Err, sjálfur höfuðpaurinn í sjónvarps-
myndaseríunni „Dallas“, hefði það fyrir plagsið í prí-
vatlífinu að þegja eins og steinn einn dag í viku hverri.
„Ekki svo galið“, hugsaði ég með mér og gleymdi því
svo, eða setti það í langa minnið, eins og það er kallað
núna á tölvuöldinni.
Svo var það bara í fyrradag, að ég var svona hálf
annars hugar að fletta gömlu Tímablaði, í von um að
eitthvað væri nýtt af frétta af erkióvini íslensku þjóðar-
innar, sauðkindinni, sem mér skilst að sé til engra
hluta nytsamleg annarra en að vera étin og prjónuð.
Svo óvinsæll er þessi ferfætlingur meðal grasvina
þéttbýlisins, að nafngiftir eins og „lúsin á landinu" eða
„gereyðingarvaldur gróðurlendisins" er með því vin-
samlegra sem um dýrið er sagt.
Framámenn í sauðfjárrækt hafa að vísu reynt að
bera blak af þessari ótuktarskepnu, sem að þeirra
dómi græðir upp landið með því að „skíta meira en
hún étur“, eins og haft er eftir Benedikt frá Hofteigi.
Ég sá fljótlega, að ekkert var að hafa um sauðkind-
ina í Tímanum, ekki einu sinni í leiðaranum, en þegar
ég var að leggja blaðið frá mér, rakst ég á greinarkorn,
sem vakti strax forvitni mína: „TÍU RÁÐ TIL AÐ EFLA
SJÁLFSTRAUSTIÐ".
Ég fann strax að þessi grein mundi eiga við mig
erindi, svo ég fór að kíkja betur á hana.
Hér voru sett fram tíu boðorð, líkt og í Ritningunni.
Fimmta boðorð hljóðaði svo:
„Mundu að vinsælasti viðmælandinn er sá, sem er
góður og áhugasamur hlustandi. Þú þarft ekki endi-
lega að vera svo hrífandi skemmtilegur, eða rífa af þér
brandara, til að vera vinsæll. Hlustaðu vinsamlega,
því þá mun sá sem þú hlustaðir mest á, áreiðanlega
segja að þú sért alveg bráðskemmtileg manneskja".
Og það var eins og rynni upp fyrir mér Ijós. Ég
hugsaði sem svo: „Líklega ætti ég í framtíðinni að
reyna aö afla mér vinsælda með því að þegja meira og
segja minna".
Eg ákvað að fara að dæmi Joð Err og steinþegja
einn dag í viku hverri, í von um að verða með því hvers
manns hugljúfi, eins og þeir eru kallaðir, sem eru
dálítið vinsælir.
Og hver átti nú frekar skilið að fá að njóta þagnar-
innar en kónan mín, sem ég elska útaf lífinu og hér-
umbil eins mikið og sjálfan mig.
Á fyrsta degi þagnarinnar vaknaði ég, eins og oft-
ast, heima hjá mér. Eiginkonan var svona einsog milli
svefns og vöku og spurði mig hvað klukkan væri, en
ég svaraði henni ekki, því nú var dagur þagnarinnar
og kjörið tækifæri til að afla mér vinsælda eftir fimmta
boðorði Tímans. Þá vaknaði hún og sagði:
„Hvernig er veðrið?"
Ég ákvað að þegja og „hlusta vinsamlega“, til þess
að verða á heímilinu álitinn „bráðskemmtileg mann-
eskja".
„Er séníið að hugsa?“ sagði hún þá, og mér fannst
einsog snöggvast að ég væri ekki enn orðinn alltof
vinsæll. Ég svaraði að sjálfsögðu ekki, því bæði er ég
nú ekkert séní og var ekkert að hugsa, fyrir nú utan
það, að þetta var að morgni hins fyrsta dags þagnar-
innar.
Ég fór framá bað að bursta í mér tennurnar. Úr
svefnherberginu heyrði ég mikla skúffuskelli og fyrir-
gang líkt og þegar fólk í geðshræringu er að leita að
einhverju sem ekki finnst. Svo var barið óþyrmilega á
baðhurðina. Ég lét ekkert frá mér heyra, því hvort-
tveggja var, að ég hafði lesið það á prenti að vænlegt
væri að afla sér vinsælda með því að þegja og hlusta,
og svo var þetta dagur þagnarinnar hjá mér. í þriðja
lagi var hurðin ólæst, einsog nú kom á daginn.
Mér var rutt frá speglinum og ég fór þegjandi, eins-
og lög gera ráð fyrir, framí eldhús til að hella uppá
könnuna fyrir hana, handa okkur.
Nú kom hún af^baðinu framí eldhúsið.Eiginlega gat
ég ekki merkt af íatseði hennar, að mér hefði tekist að
afla mér umtalsverðra vinsælda með þögninni, en
ákvað að reyna til þrautar. Hún var eiginlega einsog
þrumuský í framan.
„Gæti ég fengið viðtal?"
Ég tók Morgunblaðið og fór að lesa það, í von um að
hún sæi að ég þagði í góðu, en ekki illu.
Glöggir menn og fróðir segja að fyrir miklar náttúru-
hamfarir stansi tilveran nokkur andartök. Jarmur fogla
hljóðni, kvikfénaður stirðni og logn detti á.
Það var einhvern veginn ein slík þögn sem nú varð
ríkjandi þarna í eldhúsinu. Ég fór satt að segja að
ókyrrast, því ég þekkti fyrirboðann af þrjátíu ára
reynslu.
Svo kom holskeflan og endaði með ægilegum
hurðarskelli.
„Þat var ok“, sagði ég við sjálfan mig, en ég fékk
strax eftirþanka útaf því að hafa talað af mér á degi
þagnarinnar, svo ég ákvað að segja ekki meira þann
daginn, því:
Ef að ég ætla mér
ekkert að segja,
þá segi ég eins og er:
Upplagt að þegja.
skraargatiö
Tímarit ungra
frjálshyggjumanna
Jóhann: Deildar-
stjórastaðan
ekki nógu góð
Þórarinn:
Heimildaskáldsaga
Ragnhildur:
Nýr nefndakóngur
Haraldur: Rétt
að kasta kjarnorku-
sprengjunni!
Út
er komið nýtt tímarit sem Fjölnir
hf. gefur út. Það heitir Bóndinn
og miðast við landbúnaðinn. Það
sem vekur athygli við þessa út-
gáfu er það að þeir sem standa að
henni eru helstu frjálshyggjupost-
ularnir meðal ungra Sjálfstæð-
ismanna, menn sem- hafa svona
heldur fjandskapast við íslenska
bændur. Kannski er tilgangurinn
spakmælið enska: „If you can’t
beat them, join them“ eða Ef þú
getur ekki sigrað þá, sameinastu
þeim. Ábyrgðarmaður blaðsins
er Hreinn Loftsson en í útgáfu-
stjórn auk hans þeir Anders
Hansen, Baldur Guðlaugsson,
Pétur J. Eiríksson og Vilhjálmur
Þ. Vilhjálmsson.
Jóhann
Einvarðsson fyrrv. alþingismað-
ur hefur nú verið skipaður
aðstoðarmaður Alexanders Stef-
ánssonar félagsmálaráðherra.
Sagan á bak við þessa skipun er
sú að Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra hefur gefið út
dagskipun til framsóknarráð-
herranna um að þeir skuli taka
sér aðstoðarmenn hvort sem þörf
er fyrir þá eða ekki. Félagsmála-
ráðuneytið er eitt minnsta ráðu-
neytið og Alexanderöllumhnút-
um þar gjörkunnugur eftir að
hafa starfað að sveitarstjórnar-
málum í 30 ár„ Enda mun hann
ekki hafa kært sig um neinn
aðstoðarmann og Jóhanni
þröngvað upp á hann. Fyrst hafði
reyndar svokölluð bremsunefnd
gefið grænt Ijós á deildarstjóra-
stöðu fyrir Jóhann en það þótti
víst ekki nógu fínt fyrir fyrrver-
andi alþingismanninn. Þetta þyk-
ir víst að ganga á undan með góðu
fordæmi í sparnaði og aðhaldi
varðandi ríkisreksturinn.
—•mmm——
Fréttir
eru nú farnar að berast af nýjum
bókum sent koma út fyrir jólin.
Þannig mun út konta bók með
svokölluðum nærmyndum sem
Helgarpósturinn hefur af og til
verið með af einstökum mönnum
síðan hann byrjaði að koma út.
Þá kemur út söguleg skáldsaga
eftir Þórarin Eldjárn um Guð-
mund Bergþórsson rímnaskáld
sem uppi var á 18. öld. og fyrsta
skáldsaga Stefaníu Þorgrímsdótt-
ur frá Garði í Mývatnssveit, hvor
tveggja hjá Iðunni. Iðunn gefur
ennfremur út Öldina okkar 1971-
75 og fækkar nú stöðugt árunum
sem tekin eru fyrir. Ritstjóri er
sem fyrr Gils Guðmundsson en
meðritstjóri Hildur Sigurðardótt-
ir (sendiherra Bjarnasonar). Hjá
Erni og Örlygi kemur m.a. út
mikil bók um stríðsárin á Islandi
eftir ungan sagnfræðing.
sís
sótti á sínum tíma um lóð undir
vörumarkað í Garðabæ en meiri
hluti bæjarstjórnar sá ,ekki
ástæðu til að hleypa samvinnu-
hreyfingunni inn í bæinn og út-
hlutaði þess í stað smáverslun í
Kópavogi, Kaupgarði, lóð undir
verslun enda hafa framkvæmdir
verið í skötulíki. Einn helsti
áhrifamaður íhaldsins í Garðabæ
er Sigurður Sigurjónsson lög-
fræðingur (sem Helgarpósturinn
gerði frægan) og segja illviljaðir
að ástæðan fyrir þessari úthlutun
sé sú að prókúruhafi Kaupgarðs
og téður Sigurður eru með hest-
hús saman.
Eitt
af því sem íhaldið gagnrýndi
einna mest hjá fyrrverandi ríkis-
stjórn var nefndarfargan mikið.
Nú virðist hins vegar verið skollið
yfir mikið nefndaflóð í einu ráðu-
neyti, nefnilega menntamála-
ráðuneyti Ragnhildar Helgadótt-
ur og byrjaði það með nefnd sem
átti að rannsaka tengsl heimila og
skóla, og síðan kollafkolli. Segja
sannfróðir að brátt muni nefndir
Ragnhildar jafnvel slá út nefndir
Hjörleifs Guttormssonar fyrrv.
iðnaðarráðherra sem ýmsir býsn-
uðust yfir.
Sigurgeir
Jónsson aðstoðarbankastjóri
Seðlabankans gegnir jafnframt
stöðu yfirmanns greiðslujafnað-
ardeildar bankans. Þá deild hefur
hann löngunt notað til að hygla
upprennandi flokksgæðingum í
Sjálfstæðisflokknum. Síðast
vermdi Geir Haarde núverandi
aðstoðarmaður Alberts fjármála-
ráðherra stól deildarstjórans.
Sigurgeir þurfti að leita að nýjum
gæðingi og fann hann auðvitað
einnig í stuttbuxnadeildinni.
Fyrir valinu varð Ólafur ísleifs-
son ritari SUS sem hefur starfað á
Þjóðhagsstofnun. Starfsmenn
Seðlabankans eru sagðir margir
hverjir alveg rasandi og heimta
að staðan verði auglýst en Sigur-
geir fái ekki að velja endalaust
eftir flokksskírteinum.
Hitakostnaður
úti á landi er nú víða að sliga heilu
fjölskyldurnar. A Akranesi kost-
ar t.d. 52 krónur tonnið af heitu
vatni meðan það kostar aðeins 12
krónur í Reykjavík. Nú hefur
Skráargatið hlerað að margir Ak-
urnesingar ætli að taka með sér
steinolíuofna úr sumarbústöðum
sínum og hita með þeim hús sín í
mestu kuldunum í vetur til að
koma niður hitakostnaðinum.
Annars verður hann á bilinu 5-10
þúsund krónur á mánuði yfir há-
veturinn.
Hinn
mikli hljómgrunnur, sem friðar-
gangan í dag mun sýna, var í gær
farin að fara í taugarnar á göml-
um kaldastríðspostulum og hern-
aðarsinnum. Þetta mátti sjá í
leiðara Dagblaðsins & Vísis í gær
og einnig í grein Haralds
Blöndals lögfræðings í sama
blaði. Haraldur gengur þó feti
framar og segir að ákvörðun
Trumans Bandaríkjaforseta að
kasta kjarnorkusprengjum á Hir-
oshima og Nagasaki í Japan árið
1945 hafi verið rétt. Minna mátti
það ekki vera.