Þjóðviljinn - 19.10.1983, Blaðsíða 4
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 19. október 1983
DIOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-'
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Fjamkvæmdastjóri: Guörón Guömundsdóttir. .
Jtitstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geírsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónssen.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarsnn.
Sfmavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrót Guðmundsd.
Húsmóðir: Bergijót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
.Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkgyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sjmi 81333.
Umbrot og setning: Preint.
Prentun: Blaðaprent h.L,
Nýr grundvöllur
kjaramála
Þing Verkamannasambandsins, sem haldið var um
helgina, samþykkti yfirlýsingu sem markar tímamót í
baráttu launafólks gegn kjaraskerðingarstefnu ríkis-
stjórnarinnar.
í yfirlýsingunni er mótmælt að ríkisstjórnin ætli
áfram á næsta ári að láta verkafólk greiða niður verð-
bólguna. Slíkri stefnu verði að hafna. Skapa verði for-
sendur til lífskjarasóknar í stað undanhalds. Slík sókn
verði aldrei hafin með ruddalegu valdboði.
Á þingi Verkamannasambandsins voru mótaðar til-
lögur um nýjan grundvöll kjaramálaí landinu. í þessum
grundvelli eru fimm meginatriði:
1. Felld verði úr gildi ákvæði bráðabirgðalaganna sem
afnema eða skerða samningsréttinn.
2. Afnumið verði bann við dýrtíðarbótum og teknar
upp viðræður við atvinnurekendur um fyrirkomulag
kaupmáttartryggingar.
3. Lágmarkstekjur fyrir dagvinnu verði hækkaðar og
hið opinbera tryggi lífsafkomu þeirra sem við lökust
kjörin búa með félaglegum ráðstöfunum.
4. Kaupmáttur almennra dagvinnulauna verði aukinn í
bráð og tryggður í lengd með það að markmiði að
verkafólk geti lifað af dagvinnutekjum.
5. Samið verði á næstunni um að lágmarkslaun fyrir
dagvinnuna verði 15.000 kr. á mánuði.
Fessi grundvöllur markar efnisatriðin í umræðum
samtaka launafólks við ríkisstjórn og atvinnurekendur
á næstu vikum. Niðurstöður þeirra umræðna geta orðið
afdrifaríkar fyrir þróun mála.
Landsþing verkafólks hefur tekið afdráttarlausa af- i
stöðu. Það verður fylgst með því af athygli hver verða
viðbrögð ríkisstjórnarinnar.
Verður slegið
á útrétta hönd? \
!
Að loknu þingi Verkamannasambandsins dró Guð- |
mundur J. Guðmundsson, formaður sambandsins, \
saman meginniðurstöður þingsins. í viðtali við Þjóð- !
viljann sagði Guðmundur: I
„Okkar meginkrafa er að ríkisstjórnin felli tafarlaust I
úr gildi ákvæði bráðabrigðalaganna um bann við samn-
ingsrétti og bann við dýrtíðarbótum.
Við bjóðum upp á viðræður um dýrtíðarbætur og
kaupmáttartryggingu fyrir hina lægstlaunuðu. Við
erum með í huga bráðabirgðasamkomulag fyrir þetta
fólk meðan unnið er að ýtarlegri samningsgerð.
Ef ríkisvaldið slær á þessa útréttu sáttahönd skellur á
stríð sem ríkisstjórninni kann að reynast erfitt að sjá
fyrir endalokin á. Spurningin er hvað hún gerir.“
í þessum ummælum felst engin tæpitunga. í viðtali
við sjónvarpið áréttaði Guðmundur J. Guðmundsson,
formaður Verkamannasambandsins svo þessa yfirlýs-
ingu:
„Ef ríkisstjórnin slær á útrétta sáttahönd verkafólks,
þá verður slegið á móti.“
Verkamannasambandið hefur ákveðið að gefa ríkis-
stjórnini kost á að gangast undir prófraun. Þrátt fyrir
aðför stjórnvalda að kjörum almennings og samnings-
rétti hefur verið boðin sáttahönd.
Mupu ráðherrarnir slá á hönd launafólksins?
ór
klippt
Knérunnar
ranglœtis
Andrés Kristjánsson skrifaði
mjög eftirtektarverða grein í
Tímann um helgina - hún fjallaði
um ríkisstjórnina, syndir hennar
og lífsmöguleika. Andrés telur,
að ríkisstjórnin eigi að því leyti
ýmsa möguleika á að starfa að
drjúgur hluti almennings og þá
launamanna sé reiðubúinn til að
gefa henni nokkurn frest til að
spreyta sig. Það hefur reyndar
komið fram á liðnum árum, að ný
stjórn nýtur furðu víðtækrar vel-
vildar eða a.m.k. hlutleysis fyrstu
mánuði ferils síns- hvað sem hún
annars gerir. En Andrés Krist-
jánsson er ekki bjartsýnn á að al-
menningur gefi stjórninni lengi
grið - enda hafi hún í svo mörgum
greinum sært réttlætiskennd
fólks. Um þetta segir Andrés
meðal annars:
„Ýmsir hafa vafalaust vonað,
að ríkisstjórnin mundi sjá að sér
og snúa á réttlætisveginum við
gerð frumvarpsins um þau
neyðarfjárlög sem við verðum að
búa við næsta ár. En því miður
sjást þess lítil merki. Þar er enn
höggvið hart í sama ranglætis-
knérunn og áður, og margt sem
þar blasir við er hreint og beint
hnefahögg framan í burðarmenn-
ina í þjóðfélaginu og víða bætt
gráu ofan á svart. Það vantar svo
sem ekki, að niðurskurður á
verklegum framkvæmdum og
öðru en nógur, en það er gert
með öfugum klónum, því þyrmt
sem síst skyldi, en öðru eirt sem
bíða má eða er til beinnar óþurft-
ar. Seðlabankabyggingin verður
sigurtákn þessa ranglætis og níð-
stöng sem stjórnin reisir þjóð-
inni, hrossahaus henni til skapr-
aunar, ef hún rís úr jörðu á þessu
niðurskurðarári. Hið sama má
raunar segja um flughöllina á
Keflavíkurvelli og sitthvað
fleira."
Svipuhögg
Og er það sannarlega til-
breyting að heyra í öðru blaði en
þessu hér hiklausa frávísun á
þeim skrýtna talnaleik utanríkis-
ráðherra, að það sé allt í lagi með
flugstöðvarævintýrið vegna þess
að nokkrar tekjur séu af fríhöfn-
inni á Keflavíkurflugvelli. Þessu
næst kemur Andrés svo að þeirri
snöggu fjölgun í yfirbyggingu
stjórnkerfisins sem ríkisstjórn
Steingríms stendur að:
„Þaö er táknrænt um réttlætis-
þrotin í stjórnarherbúðunum að
einmitt þessa dagana er enn ein-
um aðstoðarráðherranum bætt
við - hjá menntamálaráðherra -
og þar með gengið feti framar en
áður. Annars eru þessar ráðning-
ar aðstoðarráðherra orðnar ann-
að og meira en svipuhögg á herð-
ar þeirra sem skipað er að spara.
Þær eru orðnar í flestum tilvikum
óalandi flokkaspillingartákn í
þokkabót, og er sú mynd skýrari
nú en fyrr.
Fyrsta ranglætisskref ríkis-
stjórnarinnar var stigið þegar
dýrtíðarbætur á laun voru skertar
án þess að öllum væri ákveðin
sama bótafjárhæð. Síðan hélt
stjórnin sjálf inn í skerjagarðinn
með sömu eyðslu og áður. Að-
stoðarráðherrarnir héldu innreið
sína, bílamálin með sömu eyðslu,
utanlandsferðir í algleymingi, svo
að eitt sinn var aðeins einn sjálf-
stæðisráðherra heima. Utan-
landsráð ríkisforstjóra og hú-
skarla þeirra voru verri en
nokkru sinni fyrr. Söluskattur
gefinn eftir þeim sem voru að
reyna að féfletta börn með er-
lendum trúðum. Stjórnin skirrist
ekki við hvers konar þveitingi um
landið eða útgáfu áróðurspésa á
kostnað almennings. Nú síðast er
alþingsmönnum hyglað með
fullri dýrtíðarhækkun á öllum
sporslum, og þeir virðast ætla að
taka við því kinnroðalaust. Þann-
ig eru hundruð dæma um það, að
stjórn og alþingismenn virðast óf-
ærir um að ætla sjálfum sér sams
konar byrðar, og öðrum eru ætl-
aðar, að ekki sé nú minnst á
bankakerfið og verslunina, sem
fær alveg lausan taum enn. Þetta
heitir að safna glóðum elds að
höfði sér, og mistakist herferðin
gegn verðbólgunni þá verður það
öðru fremur þessu ranglæti að
kenna. Ef ríkisstjórn og alþingis-
menn hefðu gengið á undan með
góðu fordæmi um þann sparnað,
framlög og aðhald, sem ætlast er
til af almenningi, lyft byrðum á
herðar sér eins og aðrir, þá væri
meiri von um að herförin tækist.“
í öllu vondu
Já, þá væri meiri von að herför-
in tækist, segir Andrés Kristjáns-
son. Það er reyndar í meira lagi
einkennilegt, hve fáir vilja skilja í
verki þau „siðferðileg og sál-
fræðileg áhrif' sem greinarhöf-
undur ræðir um. Kratar á Norð-
urlöndum hafa margar syndir á
sinni könnu, eins og kunnugt er.
En eftir að forsætisráðherra Sví-
þjóðar, Per Albin Hanson, fékk
hjartaáfall á leiðtil vinnu sinnar-
í strætisvagni - var orðstír þeirra
borgið að minnsta kosti tíu næstu
árin eftir þann atburð.
En eins og skáldið segir: I öllu
vondu er vottur æðri gæsku.
„Réttlætisþrot" ríkisstjórnarinn-
ar ýta við almenningi í þeim skiln-
ingi, að hann fer af stað með vísn-
asmíð og pólitíska skrýtlusmíð og
annað skapandi starf. Einn ágæt-
ur lesandi hringdi hingað á blaðið
í gær, og spurði hvort við hefðum
frétt hvers vegna það væru ekki
öryggisbelti í nýja bílnum for-
sætisráðherrans. Nei, við höfðum
ekki frétt það. Það þarf ekki ör-
yggisbelti í þann bíl, sagði hann,
þar eru sultarólar fyrir.
- áb.
og skoriö
A hvað
er hlustað?
Það er margt fróðlegt að finna í
skýrslu þeirri um hlustendakönn-
un útvarpsins, sem listamenn
höfðu milli tanna sér á ráðstefnu
um helgina - eins og sagt er frá á
öðrum stað í blaðinu. Það er til
dæmis fróðlegt að skoða, hve
margir vilja skrifa undir þá
staðhæfingu, að þeir „reyni alltaf
að hlusta“ á tiltekið útvarpsefni.
Eins og að líkum lætur eru það
fréttirnar sem hafa algjöra yfir-
burði yfir annað efni hljóðvarps-
ins. Það kemur heldur engum á
óvart, þótt „léttir dægurlaga-
þættir eða syrpur" og óskalaga-
þættir ýmiskonar séu hátt á blaði,
einkum ef það er haft í huga, að
slíka þætti hafa menn oft sem
einskonar baksviðsmúsík á
vinnustöðum. En það er líka at-
hyglisvert, að þættir sem þurfa
„virkari" hlustun, njóta veru-
legra vinsælda. Til dæmis reyna
14% „alltaf“ að hlusta á „þjóð-
legan fróðleik" og 12°/o á
„fræðsluþætti", 20% á þætti um
móðurmál og 17% á leikrit. Þetta
er töluvert, þegar þess er gætt að í
svona könnun eru um 1500
manns hugsanlega á bak við hvert
prósent og þegar þeir segjast
„oftast hlusta“ á umtalað efni
bætast við, þá má tvöfalda
áheyrendafjöldann. Til saman-
burðar má geta þess að íþróttalý-
singar hafa svipaðar vinsældir og
leikrit og íþróttaþættir eru á við
„fræðsluþætti" í hlustun.
Og þótt ótrúlegt megi virðast,
þá reyndist meira en fimmti hver
hlustandi hafa lagt eyrun við þá
viku sem könnunin stóð, þegar
lesið var úr leiðurum dagblaða og
landsmálablaða! Aftur á móti
voru það ekki nema 9% sem
„daglega eða nær daglega" hlust-
uðu á Kanaútvarpið.
áb.